Nhà bia chứng tích lịch sử trận càn năm 1953 ở xã Cẩm Nhượng (Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh) được xây dựng để tưởng niệm 20 liệt sĩ và 83 người dân Nhượng Bạn bị thực dân xâm lược giết hại năm 1953.
|
Sáng 10/9, UBND xã Cẩm Nhượng tổ chức khánh thành Nhà bia chứng tích lịch sử trận càn năm 1953. Chủ tịch Hội Người cao tuổi Việt Nam Nguyễn Thanh Bình và lãnh đạo huyện Cẩm Xuyên cùng tham dự. |
Xã Cẩm Nhượng (xưa gọi là Nhượng Bạn) là vùng đất gắn liền với cửa biển Kỳ La thủa xưa và Cửa Nhượng ngày nay.
Trong kháng chống thực dân Pháp giai đoạn 1945 – 1954, Nhượng Bạn bị địch đánh phá ác liệt. Đầu năm 1953, thực dân Pháp cho máy bay liên tục đánh phá vào đường giao thông, các cơ sở kinh tế và vùng dân cư ở Hà Tĩnh. Đặc biệt, thực dân Pháp cho quân tập kích vào các xã ven biển và biên giới phía Tây.
Cắt băng khánh thành Nhà bia chứng tích lịch sử trận càn năm 1953
Rạng sáng ngày 4/9/1953 (tức là ngày 27/7 năm Quý Tỵ), thực dân Pháp sử dụng 2 đại đội lính Âu – Phi và ngụy quân, trang bị súng bộ binh, đổ bộ bằng đường biển với 4 tàu chiến cỡ trung bình và 10 ca nô, có máy bay và pháo yểm trợ hành quân càn quét vào Nhượng Bạn. Trong trận chống càn này, 20 cán bộ, dân quân du kích hy sinh, 83 người dân xã Nhượng Bạn bị giặc giết hại.
Đại biểu và người dân xã Cẩm Nhượng dâng hương tại Nhà bia chứng tích lịch sử trận càn năm 1953
Từ đó trở đi, ngày 27/7 âm lịch hàng năm trở thành ngày giỗ chung của 103 người dân Nhượng Bạn đã ngã xuống. Tại địa điểm Cồn Mom (nay là thôn Xuân Nam, xã Cẩm Nhượng), vào cuối những năm 50 của thế kỷ trước, người dân địa phương đã xây dựng tấm bia chứng tích lịch sử trận càn năm 1953.
Sau này khu đất Cồn Mom được Nhà nước giao cho Xí nghiệp Thuỷ sản huyện Cẩm Xuyên làm nơi sản xuất, chế biến nước mắm. Tấm bia nằm trong khuôn viên của xí nghiệp nên không thuận lợi để người dân đến dâng hương, sau đó bị phá huỷ.
Theo nguyện vọng của Nhân dân địa phương, ngày 17/3/2023, xã Cẩm Nhượng đã khởi công xây dựng lại nhà bia. Công trình có tổng mức đầu tư hơn 1,1 tỷ đồng, được huy động từ nguồn xã hội hóa. Sau 6 tháng thi công, đến nay công trình nhà bia đã hoàn thành, trở thành địa chỉ tâm linh, tưởng niệm các liệt sĩ và người dân đã ngã xuống trong trận càn năm 1953.
Phan Trâm – Thanh Huyền
