Trước các sai phạm trong quá trình khai thác, chế biến khoáng sản của một số doanh nghiệp, Hà Tĩnh đã tăng cường công tác kiểm tra, xử lý nghiêm, trong đó có việc đóng cửa mỏ, thu hồi giấy phép khai thác khoáng sản.
Công ty Cổ phần Tập đoàn công nghiệp VN1 được UBND tỉnh cấp giấy phép khai thác khoáng sản số 1280/GP-UBND ngày 14/4/2015 để khai thác mỏ đá xây dựng ở núi Hồng Lĩnh, thuộc địa phận phường Đậu Liêu (TX Hồng Lĩnh) và xã Vượng Lộc (Can Lộc) với diện tích 3,68ha, trữ lượng khai thác 599.086 m3 đá xây dựng, 26.050 m3 đất san lấp. Thời hạn khai thác là 10 năm (14/4/2015 – 14/4/2025).
Khu vực mỏ đá được cấp cho Công ty Cổ phần Tập đoàn công nghiệp VN1 khai thác.
Tjy nhiên, trong quá trình khai thác mỏ đá ở núi Hồng Lĩnh, Công ty Cổ phần Tập đoàn công nghiệp VN1 đã có nhiều vi phạm. Trong đó, năm 2019, đoàn kiểm tra liên ngành của Sở TN&MT đã kiểm tra, phát hiện đơn vị này khai thác khoáng sản không đúng thiết kế mỏ. Trên cơ sở hồ sơ sai phạm, Thanh tra Sở TN&MT đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính số tiền 80 triệu đồng.
Vào đầu tháng 7/2023, qua kiểm tra, Sở TN&MT tiếp tục phát hiện Công ty Cổ phần Tập đoàn công nghiệp VN1 có hành vi khai thác vượt ra ngoài ranh giới khu vực được phép khai thác theo bề mặt và chiều sâu cho phép. Thanh tra Sở TN&MT tiếp tục xử phạt vi phạm hành chính doanh nghiệp này với tổng số tiền 103 triệu đồng.
Quá trình khai thác, Công ty Cổ phần Tập đoàn công nghiệp VN1 để xảy ra một số vi phạm và chưa thực hiện ầy đủ nghĩa vụ tài chính.
Ngoài ra, Công ty Cổ phần Tập đoàn công nghiệp VN1 còn “chây ì” trong việc nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường trong hoạt động khoáng sản. Theo đó, đến năm 2022, doanh nghiệp vẫn nợ hơn 7,1 tỷ đồng (4,547 tỷ đồng thuế tài nguyên, 2,092 tỷ đồng phí bảo vệ môi trường và 491 triệu đồng tiền cấp quyền khai thác khoáng sản). Dù UBND tỉnh đã ban hành văn bản yêu cầu công ty nộp các loại thuế, phí trong khai thác khoáng sản. Tuy vậy, tới đầu tháng 7/2023, doanh nghiệp này mới chỉ nộp 5,071 tỷ đồng, còn nợ 2,059 tỷ đồng (967 triệu đồng thuế tài nguyên và 1,092 tỷ đồng phí bảo vệ môi trường).
Trước những sai phạm, tồn tại này, trên cơ sở đề xuất của Sở TN&MT, UBND tỉnh đã ban hành quyết định số 2000/QĐ-UBND ngày 26/8 về viêc thu hồi, chấm dứt hiệu lực giấy phép khai thác khoáng sản đã cấp cho Công ty Cổ phần Tập đoàn công nghiệp VN1 (khai thác mỏ đá xây dựng nằm trên hai địa bàn phường Đậu Liêu – TX Hồng Lĩnh và xã Vượng Lộc – huyện Can Lộc).
Cùng với Công ty Cổ phần Tập đoàn công nghiệp VN1, ngày 11/7 vừa qua, UBND tỉnh cũng đã ban hành Quyết định số 1638/QĐ-UBND về việc thu hồi, chấm dứt hiệu lực giấy phép khai thác khoáng sản số 536/GP-UBND ngày 8/2/2021 đã cấp cho Công ty TNHH Cường Trường.
Công ty này được UBND tỉnh cấp giấy phép khai thác khoáng sản để khai thác mỏ đất thôn Thanh Mỹ, xã Thượng Lộc với diện tích khai thác 1,7ha, trữ lượng khai thác 199.733 m3, thời hạn khai thác 3,5 năm.
UBND tỉnh cũng đã thu hồi, chấm dứt hiệu lực giấy phép khai thác khoáng sản cấp cho Công ty TNHH Cường Trường để khai thác đất san lấp tại thôn Thanh Mỹ, xã Thượng Lộc, huyện Can Lộc.
Quá trình khai thác, doanh nghiệp chưa hoàn thiện hồ sơ thuê đất khu vực khai thác khoáng sản, không bảo đảm điều kiện hoạt động khai thác theo quy định được xác định trong dự án đầu tư khai thác khoáng sản, thiết kế mỏ, chậm nộp tiền ký quỹ cải tạo phục hồi môi trường.
Dù đã bị Phòng Cảnh sát Môi trường Công an tỉnh, Thanh tra Sở TN&MT xử phạt với tổng số tiền hơn 100 triệu đồng và được yêu cầu khắc phục các tồn tại, hạn chế, sai phạm nêu trên nhưng doanh nghiệp vẫn không thực hiện đầy đủ. Đến nay, đơn vị chưa bảo đảm các điều kiện hoạt động khai thác khoáng sản và không thực hiện các nghĩa vụ tài chính có liên quan theo quy định. Đến ngày 15/3, còn nợ ngân sách Nhà nước và tiền ký quỹ môi trường 366 triệu đồng.
Trong thời gian qua, các vi phạm trong hoạt động khai thác khoáng sản đã bị các ngành chức năng xử lý nghiêm.
Không chỉ có 2 đơn vị nêu trên, thời gian qua, những sai phạm trong hoạt động khai thác khoáng sản của các đơn vị, doanh nghiệp cũng bị ngành chức năng Hà Tĩnh xử lý nghiêm. Ông Trần Hữu Tình – Trưởng phòng Khoáng sản (Sở TN&MT) cho biết: Từ năm 2022 đến nay, Sở TN&MT đã kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về khoáng sản tại 54 mỏ của 52 đơn vị khai thác trên địa bàn toàn tỉnh. Quá trình khai thác, một số đơn vị vẫn còn có các tồn tại, hạn chế như chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính trong khai thác khoáng sản; chưa lắp đặt trạm cân tại vị trí đưa khoáng sản nguyên khai ra khỏi khu vực khai thác; khai thác vượt công suất; khai thác vượt ra ngoài ranh giới khu vực được phép khai thác; sử dụng khoáng sản đi kèm khi chưa được cơ quan quản lý nhà nước cho phép hay chưa hoàn thiện các hồ sơ, thủ tục để tổ chức hoạt động khai thác tại khu vực mỏ…”
Một số đơn vị chưa lắp đặt trạm cân tại vị trí đưa khoáng sản nguyên khai ra khỏi khu vực khai thác
Trên cơ sở kết quả kiểm tra, căn cứ lỗi vi phạm của các đơn vị khai thác khoáng sản, Sở TN&MT đã xử phạt vi phạm hành chính đối với 11 đơn vị, tổng số tiền xử phạt gần 700 triệu đồng. Trong số này có 2 đơn vị khai thác không đúng thiết kế mỏ đã phê duyệt, 4 đơn vị khai thác vượt công suất được phép khai thác, 3 đơn vị khai thác vượt ra ngoài ranh giới khu vực được phép khai thác và 2 đơn vị khai thác, sử dụng khoáng sản đi kèm (đất san lấp) khi chưa được cơ quan quản lý nhà nước cho phép theo quy định.
Hoạt động khai thác trên địa bàn tỉnh dần đi vào nền nếp, các đơn vị khai thác khoáng sản đã có ý thức đầu tư trong công tác quản lý, tổ chức hoạt động khai thác theo quy định của pháp luật.
Thời gian tới, Sở TN&MT tiếp tục phối hợp với các sở, ngành, địa phương – nơi có khu vực mỏ, tiến hành hướng dẫn, đôn đốc các đơn vị khai thác khoáng sản thực hiện, chấp hành nghiêm túc các quy định của pháp luật về khoáng sản và các pháp luật khác có liên quan. Đồng thời, tăng cường công tác thanh, kiểm tra để kịp thời phát hiện, ngăn ngừa, chấn chỉnh và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật của các đơn vị khai thác khoáng sản và cũng nắm bắt các khó khăn, vướng mắc của các doanh nghiệp trong quá trình thực hiện các quy định của pháp luật để tham mưu, đề xuất hoàn thiện chính sách, pháp luật nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực khai thác khoáng sản.
Giang Nam
