Phát huy vai trò tiên phong, nhạy bén

Đây là hoạt động thực hiện Chương trình 06-CTr/TU ngày 17-3-2021 của Thành ủy Hà Nội về “Phát triển văn hóa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh giai đoạn 2021-2025”; Chỉ thị số 30-CT/TU ngày 19-2-2024 của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội về “Tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng về xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh”; hướng tới kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025).

Góp phần tạo chuyển biến tích cực trong đời sống

Đề dẫn tại tọa đàm, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy Thành ủy Hà Nội Nguyễn Huy Cường khẳng định, thời gian qua, các cơ quan báo chí Hà Nội đã đồng hành cùng Thủ đô trong quá trình thực hiện xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh; đồng thời, phát huy vai trò tuyên truyền, nâng cao nhận thức về ứng xử văn minh, lối sống đẹp, trách nhiệm công dân, góp phần gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa Thủ đô.

“Nhiều chương trình, chuyên trang, chuyên mục đã được triển khai hiệu quả, góp phần nâng cao ý thức của người dân trong việc xây dựng môi trường sống văn minh, hiện đại nhưng vẫn đậm đà bản sắc truyền thống. Hệ thống chính trị từ thành phố đến cơ sở đã triển khai đồng bộ, nhiều giải pháp, ban hành các nghị quyết, chỉ thị, chương trình hành động, kế hoạch, đề án… gắn với việc đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, đồng chí Nguyễn Huy Cường cho biết.

Thành ủy Hà Nội hằng năm tổ chức thường niên Giải báo chí về “Phát triển văn hóa và xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh”; UBND thành phố ban hành hai Quy tắc ứng xử: “Quy tắc ứng xử của cán bộ công chức, viên chức và người lao động trong các cơ quan trực thuộc thành phố” và “Quy tắc ứng xử nơi công cộng trên địa bàn thành phố Hà Nội”, qua đó tạo sự chuyển biến tích cực về nhận thức và hành động của cán bộ, đảng viên và nhân dân Thủ đô trong việc xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh.

Theo nhà báo Nguyễn Mạnh Hưng, Tổng Biên tập Báo Tuổi trẻ Thủ đô nhấn mạnh, tọa đàm là dịp để nhìn nhận, đánh giá vai trò của báo chí, truyền thông trong việc xây dựng và phát huy các giá trị thanh lịch, văn minh của người Hà Nội, đồng thời thảo luận các giải pháp đổi mới nội dung, phương thức tuyên truyền phù hợp với xu thế thời đại số; qua đó tiếp tục phát huy sứ mệnh là lực lượng tiên phong trong việc giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa Thủ đô.

Tham gia vừa mạnh mẽ vừa tinh tế

Về tiếng nói của hệ thống báo Đảng, báo chí Trung ương trong việc tuyên truyền, lan tỏa giá trị văn hóa Hà Nội, xây dựng hình ảnh người Hà Nội thanh lịch, văn minh, nhà báo Nguyễn Ngọc Thanh, Vụ trưởng – Trưởng ban Nhân Dân Điện tử (Báo Nhân Dân) cho rằng, vừa là bộ phận của văn hóa, vừa là phương tiện truyền tải, phổ biến văn hóa tới công chúng, vì thế bên cạnh chức năng phản ánh, tuyên truyền, báo chí còn có vai trò định hướng, hình thành, lan tỏa chuẩn mực văn hóa ứng xử.

Để xây dựng nếp sống thanh lịch, văn minh cho người dân, sự tham gia của báo chí phải vừa mạnh mẽ, vừa tinh tế. Lấy ví dụ về các bài viết, chuyên trang, chuyên mục trên Báo Nhân Dân, nhà báo Nguyễn Ngọc Thanh khẳng định, nhận diện, phản ánh và lên án là chưa đủ, quan trọng không kém là việc thay đổi nhận thức của người dân, hướng người dân tới một đời sống văn hóa, văn minh và nhân văn hơn. Để chuẩn mực văn hóa ứng xử “ăn sâu, bám rễ” trong cộng đồng, báo chí cần thường xuyên đăng tải những bài viết về gương người tốt, việc tốt, nhân rộng những hành động đẹp trong ứng xử của người dân Thủ đô, từ đó giúp thay đổi hành vi, cách ứng xử trong cộng đồng.

Cho rằng, báo chí có vai trò quan trọng trong giữ gìn các giá trị truyền thống, góp phần tạo động lực thúc đẩy Thủ đô phát triển, Đại tá, nhà báo Đỗ Phú Thọ, Chuyên gia Ban Chỉ đạo 35 Quân ủy Trung ương, nguyên Phó Tổng Biên tập Báo Quân đội nhân dân nhận định, báo chí là cầu nối giữa “ý Đảng, lòng dân”, truyền tải ý kiến chỉ đạo, lãnh đạo của Thành ủy, HĐND, UBND, các cơ quan chức năng của thành phố, các địa phương đến các tầng lớp nhân dân; bám sát thực tiễn, kịp thời nắm bắt và đưa tâm tư, nguyện vọng của các tầng lớp nhân dân Thủ đô tới lãnh đạo thành phố Hà Nội. Mặt khác, nhân dân thể hiện sự tin tưởng vào cơ quan ngôn luận bằng những hành động thiết thực như phát hiện, đấu tranh chống tiêu cực thông qua báo chí.

“Rất nhiều sự kiện, vụ việc nghiêm trọng người dân phản ánh với báo chí, thông qua báo chí cung cấp thông tin, chuyển ý kiến tới các cơ quan Đảng và Nhà nước” nhà báo Đỗ Phú Thọ nêu. Cũng theo nhà báo Đỗ Phú Thọ, thực tế những năm qua cho thấy, nhân dân tin tưởng và ngày càng tìm đến với diễn đàn báo chí nhiều hơn, qua đó báo chí có điều kiện định hướng đúng đắn dư luận xã hội.

Phối hợp nâng cao vai trò của báo chí

Việc hình thành, xây dựng, định hướng chuẩn mực văn hóa, thực hiện tốt các quy tắc ứng xử là công việc lâu dài, phức tạp, muốn thành công phải có sự vào cuộc đồng bộ của nhiều bộ, ngành, tổ chức, trong đó có lực lượng báo chí cả nước. Nhà báo Đồng Mạnh Hùng, Trưởng ban Thư ký, Đài Tiếng nói Việt Nam cho rằng, Hà Nội cần có một chiến lược mạnh mẽ để kết nối các cơ quan báo chí, định hướng các cơ quan thông tin tuyên truyền. Đồng thời, mỗi cơ quan báo chí cần có kế hoạch truyền thông cụ thể, hướng đến đối tượng công chúng đích của tờ báo.

Theo nhà báo Đồng Mạnh Hùng, trong xu thế phát triển mạnh mẽ của công nghệ số, các cơ quan báo chí cần nghiên cứu phân phối các tác phẩm báo chí, sản phẩm truyền thông trên các nền tảng trực tuyến; tận dụng mạng xã hội để tiếp cận giới trẻ; chú ý xây dựng các ứng dụng tương tác về văn hóa ứng xử Hà Nội, giúp người dân dễ dàng tiếp cận và thực hành. Nhà báo đề xuất mở rộng các cuộc thi, giải báo chí đề tài này cho các cơ quan báo chí địa phương khác tham gia để có những đóng góp đa chiều.

Cùng với ý kiến về việc nội dung tuyên truyền đa dạng, nhà báo Nguyễn Anh Vũ, Tổng Biên tập Báo Văn hóa góp ý rằng, các cơ quan báo chí nên “bắt tay” với những người nổi tiếng, nghệ sĩ có sức ảnh hưởng trong cộng đồng để tạo những sản phẩm báo chí đột phá, gây chú ý hơn trên các nền tảng.

Tổng kết tọa đàm, nhà báo Kiều Thanh Hùng, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo thành phố Hà Nội cho biết, 54 tham luận từ các chuyên gia, nhà nghiên cứu, các sở, ban, ngành, quận, huyện và các nhà báo của Trung ương, Hà Nội, cùng nhiều ý kiến tham gia trực tiếp giàu trí tuệ, tâm huyết và thiết thực tại tọa đàm đã mở ra những hướng đi cụ thể để báo chí và truyền thông tiếp tục phát huy mạnh mẽ vai trò trong việc gìn giữ và lan tỏa các giá trị văn hóa tốt đẹp của người Hà Nội.