Nhạc giao hưởng bước ra ngoài khán phòng

Nhưng những năm gần đây, nhiều đơn vị nghệ thuật, nhà tổ chức đã mạnh mạn đưa dàn nhạc giao hưởng ra ngoài khán phòng, đến những không gian mới, thu hút và đem lại trải nghiệm nghệ thuật độc đáo cho khán giả. Khi nhạc hàn lâm hòa vào đời sống sẽ có nhiều khán giả hơn và từ đó có sự phát triển bền vững.

Giao hưởng vang lên nơi công cộng

Dịp đầu xuân năm nay, nhạc trưởng Đồng Quang Vinh cùng Dàn nhạc Sức Sống Mới đã có màn hòa tấu nhạc giao hưởng, nhạc dân tộc và hợp xướng trong không gian hang động hàng trăm triệu năm tuổi – hang Ngọc Rồng thuộc khu di tích và danh thắng Vũng Đục (Cẩm Phả, Quảng Ninh). Hơn 30 nghệ sĩ đã trình diễn vô cùng thăng hoa các tác phẩm nổi tiếng như “Trống cơm” – dân ca Bắc Bộ truyền thống được làm mới theo phong cách giao hưởng, “Mùa xuân ơi” – ca khúc chào đón mùa xuân và “Vietnam Style” – phiên bản sáng tạo của ca khúc “Gangnam Style” với nội dung tôn vinh phẩm chất người Việt Nam.

Trước đó, năm 2023, vị nhạc trưởng này cùng Dàn nhạc Sức Sống Mới đã có chương trình hòa nhạc giao hưởng trên sân khấu nổi tại du thuyền giữa vịnh Hạ Long. Khán giả được thưởng thức những trích đoạn opera nổi tiếng, âm nhạc Việt Nam và nhạc phim trong không gian ấn tượng và mới mẻ.

Gần gũi hơn, đại chúng hơn, thời gian vừa qua, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam phối hợp Dàn nhạc giao hưởng Việt Nam và các nghệ sĩ âm nhạc hàn lâm thực hiện chương trình “Khi âm nhạc hòa quyện với mỹ thuật” với các buổi hòa nhạc ngoài trời miễn phí vào chiều chủ nhật cuối cùng mỗi tháng, thu hút ngày càng đông khán giả. Đặc biệt, chương trình “Giai điệu bốn mùa” mỗi quý đã trở thành sự kiện âm nhạc độc đáo của Thủ đô.

Các nghệ sĩ tài năng của Dàn nhạc giao hưởng Việt Nam, chỉ huy Nguyễn Khắc Thành cùng các giọng ca soprano Lan Nhung, Bảo Yến… đưa âm nhạc vang lên giữa không gian sân vườn bao quanh bởi toàn nhạc kiến trúc Pháp – nơi đang lưu giữ những tác phẩm mỹ thuật vô giá của Việt Nam, thực sự là cảnh tượng hiếm có với dòng nhạc vốn kén người nghe này.

Nhạc giao hưởng giờ đây tiếp tục được lan tỏa rộng rãi hơn qua nỗ lực của những người trẻ như nhạc trưởng Phan Đỗ Phúc và Dàn nhạc giao hưởng trẻ Việt Nam (VYO). Bên cạnh biểu diễn tại Nhà hát Hồ Gươm, Nhà hát Lớn Hà Nội, các bạn trẻ này đã tổ chức những buổi hòa nhạc giao hưởng tại nhiều địa điểm công cộng ở Hà Nội như Không gian xanh 65 Cảm Hội (quận Hai Bà Trưng), Trung tâm Văn hóa nghệ thuật 22 Hàng Buồm (Hoàn Kiếm), không gian đi bộ khu vực hồ Hoàn Kiếm và phụ cận… Công chúng ưa sự mới mẻ hẳn vẫn còn ấn tượng với chương trình hòa nhạc “Reo vang bình minh” diễn ra ở khu vực ngoài trời của Cung Thiếu nhi Hà Nội trong khuôn khổ Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2024 hồi tháng 11 vừa qua, do Dàn nhạc giao hưởng trẻ Việt Nam thực hiện…

Không kể, rất nhiều nhóm nhạc, nghệ sĩ nhạc giao hưởng đã biểu diễn tại không gian đi bộ, quảng trường, sân trường… để tiếp cận công chúng rộng rãi.

Mở rộng hướng phát triển cho nhạc giao hưởng

Với các nghệ sĩ, đưa âm nhạc giao hưởng biểu diễn ngoài khán phòng cũng mang lại cảm hứng mới cho họ. Nhạc trưởng Đồng Quang Vinh chia sẻ, việc mang âm nhạc giao hưởng, thường được trình diễn trong nhà hát, đến một không gian độc đáo như hang Ngọc Rồng, là một trải nghiệm tuyệt vời đối với nghệ sĩ cùng dàn nhạc. Ai cũng cảm thấy phấn khích và cảm nhận được sự kết nối giữa âm nhạc và thiên nhiên giữa những khối đá hùng vĩ và tiếng vang của âm thanh. Tương tự, biểu diễn trên sân khấu nổi giữa biển trời cũng vậy.

Trở về nước sau nhiều năm học tập và biểu diễn trong những dàn nhạc giao hưởng danh tiếng trên thế giới, nghệ sĩ cello, nhạc trưởng Phan Đỗ Phúc nung nấu ý định tìm hướng mới cho âm nhạc giao hưởng, để thứ âm nhạc kén người nghe này không chỉ dành cho những người ngồi trong khán phòng sang trọng. Cùng với sự hỗ trợ của Dàn nhạc giao hưởng Việt Nam, Dàn nhạc giao hưởng trẻ Việt Nam với các thành viên đa quốc tịch ra đời, đã đưa âm nhạc hàn lâm đến các không gian công cộng.

“Nhạc cổ điển rất đẹp và tất cả mọi người, bất kể lứa tuổi ngành nghề, đều có thể cảm nhận được. Chúng tôi mong nhạc cổ điển dần có cơ hội trở thành người bạn tinh thần của nhiều người và xóa đi những định kiến rằng chỉ dành cho giới thượng lưu hoặc đòi hỏi vốn kiến thức sâu rộng để cảm nhận”, nhạc trưởng Phan Đỗ Phúc bày tỏ.

Với cách kết hợp mới mẻ giữa mỹ thuật và âm nhạc giao hưởng, Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam Nguyễn Anh Minh cho biết, từ ý tưởng ban đầu nhằm tri ân khán giả yêu mỹ thuật, đồng thời tạo không gian nghệ thuật mới, chương trình hòa nhạc giao hưởng ngoài trời đã thành công ngoài sự mong đợi với hàng nghìn người tham gia trực tiếp và hàng triệu lượt theo dõi trên nền tảng số. Cũng từ đây, nhiều người đến với bảo tàng hơn, đặc biệt là thế hệ trẻ yêu thích các sinh hoạt văn hóa, nghệ thuật công cộng.

Cùng gia đình thưởng thức chương trình hòa nhạc giao hưởng tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, chị Nguyễn Mai Anh (phường Giảng Võ, quận Ba Đình) bày tỏ: “Đây là một trải nghiệm thú vị với cả gia đình. Chúng tôi cảm nhận âm nhạc giao hưởng thật đẹp đẽ, gần gũi. Tôi nghĩ rằng, mình sẽ tiếp tục đến nhà hát nghe nhạc giao hưởng”.

Khi mở những cánh cửa khác nhau để tiếp cận công chúng, âm nhạc giao hưởng sẽ có nhiều khán giả hơn, từ đó phát triển bền vững. Đồng thời, những cách làm sáng tạo này sẽ góp phần để Hà Nội trở thành một trong những thành phố âm nhạc đa dạng, hấp dẫn.