Dâng hương tưởng niệm 419 năm Ngày sinh ông tổ nghề thêu Lê Công Hành tại đình Tú Thị

Đình Tú Thị (số 2A phố Yên Thái, phường Hàng Gai, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) đã được xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia năm 2015, là nơi thờ ông Tổ nghề thêu Lê Công Hành (1606-1661). Ông là người làng Quất Động, huyện Thường Tín, Hà Nội, có công trong việc sáng tạo và phát triển nghề thêu ở Việt Nam.

Đình Tú Thị có tên nôm là đình Chợ Thêu, tên chữ là Tú Đình thị, nghĩa là “Chợ đình thợ Thêu”, được xây dựng năm 1891 bởi những người dân làng thêu Quất Động tới tụ cư tại kinh thành Thăng Long.

Là di tích lịch sử cấp quốc gia, đình Tú Thị là nơi hành hương bái tổ của nhiều thế hệ người làm nghề thêu khắp cả nước. Một phần không gian đình ngày nay đã trở thành trung tâm giao lưu, gìn giữ và thực hành nghề thêu, vừa để vinh danh tổ nghề, vừa góp phần giới thiệu tinh hoa của nghề thêu truyền thống tới thế hệ trẻ và du khách thập phương, đóng góp thiết thực cho hành trình tiếp nối di sản.

Phát biểu tại buổi lễ, Chủ tịch UBND phường Hàng Gai Nguyễn Mạnh Linh cho biết, thời gian qua, thực hiện chỉ đạo của Quận ủy – UBND quận Hoàn Kiếm, phường Hàng Gai đã nghiên cứu, tổ chức các hoạt động triển lãm nghề thủ công truyền thống nhằm giới thiệu, quảng bá đến du khách, khách thập phương nghề truyền thống có lịch sử lâu đời của người dân Việt Nam, gắn với di tích đình Tú Thị.

Năm 2023, nhân dịp kỷ niệm Ngày di sản Việt Nam, phường Hàng Gai đã tổ chức triển lãm “Chuyện đình trong phố” tại đình Tú Thị, giới thiệu đến du khách và nhân dân những tác phẩm thêu tay của các họa sĩ trẻ. Năm 2024, nhân dịp kỷ niệm 418 năm Ngày sinh Ông tổ nghề thêu Lê Công Hành, UBND phường Hàng Gai phối hợp với Công ty TNHH Thiết kế thời trang Tân Mỹ (61 Hàng Gai) tổ chức triển lãm sản phẩm nghề thủ công truyền thống Tranh thêu tay. Các bức tranh thêu tay thủ công được nghệ nhân ở xã Quất Động, huyện Thường Tín thực hiện trên chất liệu lụa truyền thống của Việt Nam với các chủ đề về phong cảnh quê hương, đất nước. Trong đó, có rất nhiều tác phẩm nổi bật được thế giới chú ý và giúp chinh phục những người có đam mê với nghệ thuật.

Năm 2025, tiếp nối dự án “Chuyện đình trong phố”, phường Hàng Gai đã phối hợp với nghệ sĩ Phạm Ngọc Trâm tổ chức dự án nghệ sĩ lưu trú với chủ đề “Tơ óng – Màu cây”. Trong một tháng vừa qua, tại không gian văn hóa đình Tú Thị, nghệ sĩ thêu Phạm Ngọc Trâm đã trực tiếp thực hành kỹ thuật thêu tại đình tạo ra một không gian giao lưu, tương tác với những người làm nghệ thuật, nhân dân và khách du lịch khi tới thăm khu phố cổ quận Hoàn Kiếm.

Với việc tổ chức các hoạt động nghệ thuật có ý nghĩa về nghề thêu truyền thống, đến nay, đình Tú Thị đã trở thành điểm đến quen thuộc của du khách trong và ngoài nước, của những nhà nghiên cứu nghệ thuật nói chung và nghệ thuật thêu nói riêng, đặc biệt là các bạn trẻ yêu thích nghệ thuật thêu.

UBND phường Hàng Gai tin tưởng, thời gian tới, đình Tú Thị sẽ trở thành một không gian văn hóa, nơi các nghệ sĩ có thể đến lưu trú và sáng tác những tác phẩm thêu tay nhằm lưu giữ và quảng bá nghề thêu truyền thống; đồng thời, hình thành điểm đến văn hóa có ý nghĩa tại khu phố cổ Hà Nội, góp phần phát triển công nghiệp văn hóa của thành phố Hà Nội.

Trong khuôn khổ sự kiện, sẽ có Chương trình triển lãm nghệ thuật – lưu trú sáng tác Tơ óng – Màu cây, đường thêu nét nhuộm Xưa – Nay. Trong thời gian 8 tuần tại không gian đình Tú Thị, các nghệ sĩ sẽ tới sáng tác, chia sẻ và mở xưởng nhằm mang tới những trải nghiệm, tìm tòi và cảm hứng sáng tác mới.

Tại triển lãm, người dân và du khách cũng có thể thưởng thức các bức tranh thêu cổ thời Đông Dương (có niên đại khoảng 100 năm) trong bộ sưu tập cá nhân của nghệ sĩ Phạm Ngọc Trâm; xem nghệ sĩ Phạm Ngọc Trâm trình diễn các bài thêu cổ và tham gia các buổi trải nghiệm thêu; tìm hiểu câu chuyện của đình Tú Thị và cộng đồng thêu tay tại Việt Nam.