Chương Mỹ: Bảo tồn và phát huy giá trị cụm di tích quốc gia chùa Trầm

Hội thảo do UBND huyện Chương Mỹ phối hợp Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, Hội Khoa học lịch sử Việt Nam và Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia tổ chức.

Chủ trì hội thảo có Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội Đỗ Đình Hồng, Bí thư Huyện ủy Chương Mỹ Nguyễn Văn Thắng… Cùng dự hội thảo có Tổng Biên tập Báo Hànộimới Nguyễn Minh Đức và các đại biểu đại diện cơ quan, đơn vị trung ương; các sở, ban, ngành của thành phố; các nhà khoa học, nhà nghiên cứu văn hóa…

Phát biểu khai mạc, Phó Chủ tịch UBND huyện Chương Mỹ Hoàng Minh Hiến cho biết, việc tổ chức hội thảo về chùa Trầm – chùa Trăm Gian là cơ sở khoa học để thực hiện tốt hơn công tác quản lý, bảo tồn, tu bổ tôn tạo, quy hoạch và phát huy giá trị di tích. Giải quyết các tồn tại, hạn chế trong công tác quản lý; đề xuất, định hướng các giải pháp, nhằm bảo tồn và phát huy giá trị di tích gắn với phát triển du lịch của huyện. Cụm di tích quốc gia chùa Trầm, chùa Trăm Gian là những di tích có lịch sử lâu đời, được dân gian ca tụng là hai trong “Tứ đại danh thắng của xứ Đoài” (chùa Trăm Gian, chùa Trầm, chùa Thầy và chùa Tây Phương).

Chùa Trầm (Long Tiên tự), được xây dựng vào năm Cảnh Trị thứ bảy (1669), có địa thế đẹp, với các núi nhỏ bao quanh, như: Ninh Sơn, Đồng Lư, Tiên Lữ. Chùa Trầm là di tích mang đậm dấu ấn lịch sử, nơi Bác Hồ từng về thăm và làm việc. Đặc biệt, trong kháng chiến chống Pháp, nơi đây “Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến” của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã vang lên trong đêm 19, rạng sáng 20-12-1946. Đến đầu năm 1947, chùa Trầm và Đài Tiếng nói Việt Nam lại có vinh dự được Chủ tịch Hồ Chí Minh trực tiếp đến thăm và đọc thơ chúc Tết toàn thể quốc dân đồng bào trên làn sóng phát thanh.

Chùa Trăm Gian (Quảng Nghiêm tự), theo truyền thuyết có từ thời Lý Cao Tông (1185), trải qua nhiều thăng trầm lịch sử, nhiều lần trùng tu, tôn tạo với những dấu ấn kiến trúc của các triều đại khác nhau – đến nay, chùa chủ yếu mang phong cách kiến trúc thời Lê, Nguyễn nhưng vẫn còn một số dấu tích kiến trúc thời Trần.

Tại hội thảo, đa phần tham luận đi sâu vào vấn đề về giá trị văn hóa vật thể (lịch sử – kiến trúc – nghệ thuật), thể hiện qua tư liệu chính sử, hồ sơ khoa học xếp hạng di tích; Các giá trị văn hóa phi vật thể bao gồm: Truyền thuyết, văn học dân gian, vị thần được thờ, lễ hội, phong tục tập quán và các nội dung khác có liên quan; Về hệ thống các di sản tư liệu Hán – Nôm hiện lưu giữ tại di tích, giá trị vật thể và phi vật thể của hệ thống văn bia, thần phả, sắc phong và các tư liệu khác tại cụm di tích.

Về giá trị về lịch sử cách mạng, kháng chiến tại di tích chùa Trầm: Một số sự kiện liên quan đến Chủ tịch Hồ Chí Minh, Ngày toàn quốc kháng chiến 19-12-1946 và dấu ấn của Đài Tiếng nói Việt Nam trong thời gian đầu cuộc kháng chiến chống Pháp đã sơ tán, làm việc tại chùa Trầm; những đóng góp trong kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ…

Tại hội thảo, Giáo sư Lê Văn Lan cho rằng, huyện Chương Mỹ cần xác lập hồ sơ di tích một cách căn cơ, để chùa Trầm, chùa Trăm Gian xứng tầm là di tích quốc gia đặc biệt khi các dự án trùng tu hoàn thành. PGS.TS. Đặng Văn Bài cho rằng, huyện Chương Mỹ đang để lãng phí một tài nguyên giá trị – chưa khai thác được giá trị của di tích chùa Trầm và chùa Trăm Gian…

Phát biểu tham luận, đánh giá cao Hội thảo khoa học “Bảo tồn và phát huy giá trị cụm di tích quốc gia chùa Trầm – chùa Trăm Gian, huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội”, Tổng Biên tập Báo Hànộimới Nguyễn Minh Đức cho biết, thời gian tới, Báo sẽ phối hợp huyện Chương Mỹ đẩy mạnh công tác tuyên truyền về những giá trị kiến trúc, văn hóa, lịch sử của chùa Trầm và chùa Trăm Gian.

Để phát huy hết giá trị độc đáo của cụm di tích, Tổng Biên tập Nguyễn Minh Đức đề xuất, huyện sớm xây dựng đề án bảo tồn, phê duyệt quy hoạch tổng thể bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa với du lịch điểm để cập nhật vào quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đồng thời, huyện tích hợp vào các hoạt động dịch vụ thương mại để lan tỏa, nâng tầm cụm di tích, thu hút ngày càng nhiều khách du lịch về tham quan.

Bên cạnh đó, các nhà khoa học, nhà nghiên cứu văn hóa… đề xuất các phương án bảo tồn và phát huy giá trị di tích quốc gia chùa Trầm, chùa Trăm Gian. Sau hội thảo, huyện Chương Mỹ làm căn cứ, cơ sở khoa học để chỉ đạo và triển khai công tác bảo tồn, phát triển công nghiệp văn hóa đối với di tích quốc gia chùa Trầm, chùa Trăm Gian…