Chew Jetty – “Di sản nổi” trên mặt nước Penang

Bản sắc đa văn hóa độc đáo

Đặt chân đến Penang, du khách sẽ ngay lập tức bị cuốn hút bởi bầu không khí ấm áp, rực rỡ của hòn đảo. Nổi bật trong số đó là khu phố cổ George Town – Di sản văn hóa thế giới được UNESCO công nhận. Những con đường như Lebuh Campbell, Chulia hay những ngõ hẻm quanh George Town mang lại trải nghiệm đặc sắc về lịch sử và văn hóa. Tại đây, kiến trúc thời thuộc địa hòa quyện với dấu ấn của các nền văn hóa Trung Hoa, Ấn Độ, Mã Lai và phương Tây, tạo nên một không gian sống động, muôn màu.

Penang đã trải qua thời kỳ thuộc địa và trở thành một trung tâm kinh tế, văn hóa phồn thịnh, vẫn lưu giữ những di sản đặc sắc và quý báu đến ngày nay. Bên cạnh bãi biển tuyệt đẹp và các khu chợ đêm nhộn nhịp, Penang nổi bật bởi cách gìn giữ và phát huy giá trị truyền thống, ẩn hiện qua từng dãy nhà cổ kính của George Town. Đặc biệt là hệ thống làng nổi Clan Jetty, bao gồm 6 ngôi làng được hình thành cuối thế kỷ XIX do những di dân nghèo, đa phần đến từ Phúc Kiến (Trung Quốc) lập nên. Họ đã dựng những ngôi nhà gỗ trên các cột chống nước để thích nghi với hoàn cảnh, hình thành cộng đồng gắn bó, đậm đà bản sắc văn hóa.

Di sản Chew Jetty

Vì không đủ khả năng mua đất, những di dân người Hoa đã dựng nhà gỗ dọc bến tàu – gọi đơn giản là “jetty”. Mỗi bến gắn liền với một dòng họ như Chew, Lim, Tan… Chew Jetty là một trong sáu khu làng nổi còn tồn tại và phát triển đến ngày nay, với hàng chục ngôi nhà gỗ san sát mặt nước, nối nhau bằng những lối đi hẹp làm từ ván gỗ đã nhuốm màu thời gian. Mỗi căn nhà đều có lối đi, hiên nhà và cột chống nước, vừa mang đậm dấu ấn kiến trúc truyền thống của người Hoa, vừa thích ứng với môi trường sống gần mặt nước. Trải qua bao biến cố, Chew Jetty vẫn giữ được nét mộc mạc, trở thành một di sản độc đáo của Penang.

Có dịp ở lại Chew Jetty House – ngôi nhà với bức tranh tường gỗ lớn nổi bật bên bến thuyền – tôi được tận mắt chứng kiến cuộc sống bình dị của người dân làng nổi. Chew Jetty không chỉ là nơi cư trú của dòng họ Chew, mà còn là minh chứng cho quá trình hội nhập văn hóa, khi các phong tục như cúng tổ tiên và lễ hội dân gian vẫn được duy trì qua nhiều thế hệ. Dù đã hiện đại hóa với điện, nước máy, nơi đây vẫn giữ nét chân phương. Từng lớp ván gỗ, từng cột nâng đỡ ngôi nhà đều kể lại hành trình vượt biển, nỗi nhớ quê hương và khao khát xây dựng cuộc sống mới. Điều này tạo nên sự tương phản thú vị: Giữa quá khứ và hiện tại, giữa vẻ mộc mạc và tiện nghi, thể hiện khả năng hội nhập nhưng vẫn bảo tồn bản sắc riêng của cộng đồng.

Làng nổi giữa đổi thay

Cư dân nơi đây – chủ yếu là hậu duệ của người Hoa di cư, vẫn duy trì lối sống gần gũi thiên nhiên, kết hợp nghề đánh cá, buôn bán nhỏ và làm đồ thủ công mỹ nghệ để mưu sinh và gìn giữ truyền thống. Một số ngôi nhà được biến tấu thành homestay, cửa hàng bán quà lưu niệm, món ăn nhẹ.

Đứng ở đây, bạn sẽ cảm nhận rõ hơn sự vận động không ngừng của thời gian: Những chiếc thuyền cũ cập bến, những mái nhà gỗ cũ kỹ đối diện với các homestay hiện đại, những người già ngồi trước hiên nhà ngắm nhìn dòng du khách tấp nập. Ngôi làng đứng giữa lằn ranh phát triển và bảo tồn. Tuy nhiên, người dân Chew Jetty luôn nỗ lực cân bằng để truyền thống vẫn len lỏi giữa những đổi thay không ngừng.

Mỗi sáng, họ bắt đầu ngày mới bằng những hoạt động giản dị: Chuẩn bị bữa sáng, trò chuyện, cùng nhau chia sẻ bữa ăn gia đình ấm cúng với dim sum, bánh nếp, chè, hủ tiếu. Ẩm thực Chew Jetty phảng phất hương vị quê nhà xa xôi, đồng thời mang âm hưởng riêng của Penang, tạo nên bản hòa ca ẩm thực độc đáo.

Hoàng hôn ở Chew Jetty cũng là trải nghiệm khó quên. Dạo bước trên lối đi lót ván gỗ thấm đẫm hơi biển, du khách sẽ cảm nhận được tiếng sóng vỗ nhè nhẹ và ánh mặt trời nhuộm vàng mặt nước, gợi lên cảm giác ngược dòng thời gian, lắng nghe tiếng gọi của một Penang vừa xưa cũ, vừa đầy sức sống. Chew Jetty không chỉ là di sản, mà còn là một phần của những con người từng và vẫn đang gọi nơi đây là “nhà”.

Penang tuy nhỏ bé nhưng ẩn chứa cả một thế giới văn hóa sâu sắc. Từ những khu làng nổi với kiến trúc gỗ và nhịp sống bình dị cho đến những phố cổ George Town đậm dấu ấn lịch sử, Penang mang đến cho du khách trải nghiệm đa chiều, độc đáo. Chew Jetty, với những ngôi nhà gỗ mộc mạc và cộng đồng cư dân bám rễ bao đời, là biểu tượng của sự hội nhập và bảo tồn di sản. Một chuyến ghé thăm nơi đây sẽ cho bạn cơ hội cảm nhận giá trị văn hóa, lịch sử cùng sự đa dạng của một Penang không chỉ ẩn chứa nét hoài cổ mà còn không ngừng chuyển mình theo dòng chảy thời gian.