Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) đã ban hành Thông tư số 30/TT-BGDĐT về Quy chế tuyển sinh trung học cơ sở (THCS) và tuyển sinh trung học phổ thông (THPT). Thông tư có hiệu lực từ ngày 14/2/2025.
Trong đó, quy định tuyển sinh THCS theo phương thức xét tuyển đang gây nhiều ý kiến trái chiều từ dư luận.
Ngày 10/1, trao đổi với PV Báo Đại Đoàn Kết về băn khoăn của phụ huynh, các nhà trường khi bỏ thi tuyển vào lớp 6 từ năm 2025, ông Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Giáo dục Trung học, Bộ GDĐT cho biết, trước đây, Thông tư số 11/2014/TT-BGDĐT quy định tuyển sinh THCS hằng năm theo hình thức xét tuyển. Quy định này bảo đảm việc tuyển sinh vào THCS được thực hiện thuận lợi, hiệu quả, thiết thực đối với cấp học cần huy động 100% học sinh vào học theo mục tiêu phổ cập giáo dục.
Đến năm 2018, trước thực tế có một số trường THCS có uy tín, được đông đảo học sinh đăng ký vào học khiến việc xét tuyển theo tiêu chí chung chưa đáp ứng được mục tiêu tuyển sinh, Bộ GDĐT ban hành Thông tư số 05/2018/TT-BGDĐT quy định “Tuyển sinh THCS theo phương thức xét tuyển. Trường hợp cơ sở giáo dục có số học sinh đăng ký vào học lớp 6 nhiều hơn chỉ tiêu tuyển sinh, sở GDĐT hướng dẫn thực hiện phương án tuyển sinh theo phương thức xét tuyển hoặc kết hợp xét tuyển với kiểm tra, đánh giá năng lực học sinh”.
Ông Thành cho biết, thời điểm khi ban hành Thông tư số 05, Bộ GDĐT cũng đã nêu rõ việc kiểm tra, đánh giá năng lực khác với một kỳ thi. Nghĩa là khi thực hiện xét tuyển vào một trường THCS, nếu số lượng học sinh đáp ứng yêu cầu của tiêu chí xét tuyển chung vẫn vượt so với chỉ tiêu nhà trường được giao thì nhà trường được kết hợp thực hiện việc kiểm tra, đánh giá năng lực để bổ sung tiêu chí xét tuyển áp dụng đối với những số học sinh đã đáp ứng yêu cầu của tiêu chí xét tuyển chung, chứ không phải tổ chức cả kỳ thi với nhiều môn thi đối với 100% học sinh đăng ký vào trường.
Tuy nhiên, qua thực tế triển khai trong những năm qua, có một số trường đã thực hiện việc tuyển sinh chủ yếu dựa vào tổ chức việc kiểm tra, đánh giá năng lực học sinh như một kỳ thi tuyển sinh dành cho 100% học sinh đăng ký vào trường. Vai trò của việc xét tuyển trong phương thức kết hợp với kiểm tra, đánh giá năng lực học sinh theo quy định tại Thông tư số 05 chưa được thực hiện thỏa đáng.
Theo ông Thành, Thông tư số 30/TT-BGDĐT mới ban hành tiếp tục quy định phương thức tuyển sinh THCS là xét tuyển cùng với quy định giao cho các sở GDĐT hướng dẫn cụ thể tiêu chí xét tuyển, bảo đảm thực hiện việc xét tuyển công bằng, khách quan, minh bạch, phù hợp với tình hình thực tiễn của địa phương.
Theo đó, các sở GDĐT phải xây dựng bộ tiêu chí xét tuyển áp dụng cho tất cả các trường; đồng thời có hướng dẫn tiêu chí riêng đối với các trường sau khi thực hiện việc xét tuyển theo tiêu chí chung vẫn có số học sinh đáp ứng yêu cầu nhiều hơn chỉ tiêu nhà trường được giao.
Ông Thành nhấn mạnh: “Tiêu chí riêng không chỉ là các yêu cầu trong hồ sơ xét tuyển mà còn cần đánh giá trực tiếp học sinh theo nhiều hình thức khác nhau như: hỏi – đáp, viết, thuyết trình, thực hành, thí nghiệm, hồ sơ học tập, các sản phẩm, hoạt động của học sinh hoặc bài kiểm tra, đánh giá năng lực học sinh theo tinh thần quy định tại Thông tư số 05 bảo đảm việc tuyển sinh được thực hiện công bằng, công khai, minh bạch, phù hợp với điều kiện thực tiễn như Thông tư 30 đã quy định.
“Cần lưu ý thêm, đối với việc tuyển sinh ở bất kỳ trường THCS nào thì theo nguyên tắc Thông tư số 30/TT-BGDĐT đều phải thực hiện nhiệm vụ phổ cập trên địa bàn. Đó cũng là căn cứ để các sở GDĐT xây dựng tiêu chí xét tuyển bảo đảm yêu cầu tuyển sinh chính xác, công bằng, công khai và minh bạch”, ông Thành nhấn mạnh.
Những năm qua, hầu hết trường THCS công lập tuyển sinh bằng cách xét tuyển, theo tuyến. Với những trường có số học sinh đăng ký vượt chỉ tiêu, thường tổ chức thi để xét tuyển đầu vào.
Ở Hà Nội và TP.HCM, một số trường THCS có tỉ lệ chọi vào lớp 6 lên tới 1/20, gấp nhiều lần mức cạnh tranh vào lớp 10, thậm chí thi đại học.
