Đậm sâu những trang sách Hà Nội xưa và nay

Kể tiếp chuyện xưa và nay

Hướng tới kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô, khá nhiều cuốn sách, bộ sách mới viết về Hà Nội ra mắt bạn đọc. Cuốn “Hà Nội thời cận đại – từ nhượng địa đến thành phố (1873-1945)” của nhà nghiên cứu Đào Thị Diến, do Công ty cổ phần Văn hóa và Truyền thông Nhã Nam (Nhã Nam) liên kết với Nhà Xuất bản Hà Nội xuất bản, là một nghiên cứu công phu và toàn diện về sự “thay da đổi thịt” của Hà Nội trong quá trình trở thành một thành phố hiện đại kiểu phương Tây, thủ phủ của Liên bang Đông Dương thuộc Pháp vào cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX.

Cuốn sách chia 2 phần. Phần 1 gồm 5 bài viết về thời kỳ bi tráng trong lịch sử cận đại Việt Nam (1873-1897) qua các sự kiện thành Hà Nội bị quân đội thực dân Pháp tấn công, chiếm đóng và phá hủy. Phần 2 gồm 35 bài viết về quá trình biến đổi Hà Nội từ khu nhượng địa thành một “thành phố Pháp”, một “Paris thu nhỏ” của chính quyền thực dân, với các nội dung đa dạng về văn hóa – xã hội, giáo dục, cảnh quan di tích, xây dựng…

Trong dịp này, nhà sử học Lê Văn Lan cũng ra mắt cuốn sách “Ngàn xưa Thăng Long” (Công ty cổ phần MTV Hà Nội – Hanoibooks và Nhà Xuất bản Dân trí ấn hành) đáng được chờ đón. Cuốn sách tập hợp hơn 40 câu chuyện, sự tích tiêu biểu về con người và đất Thăng Long – Hà Nội trong hơn 1000 năm qua. Những câu chuyện ấy dẫn dắt tới các thời định đô và phát triển của Thăng Long, nêu bật những giá trị văn hóa, lịch sử của con người và mảnh đất ngàn năm văn hiến.

Một cuốn sách về lịch sử Thăng Long – Hà Nội cũng ra mắt dịp này là “Công ty Đông Ấn Anh ở Đàng Ngoài (1672-1697)” của GS.TS Hoàng Anh Tuấn, do Nhà Xuất bản Hà Nội ấn hành. Sách được in lần đầu trong Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến nhân kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội. Trong lần ra mắt này, nhà xuất bản và tác giả đã rà soát, hiệu đính các thông tin và tiếp tục bổ sung nhiều kết quả nghiên cứu để đưa đến bạn đọc công trình nghiên cứu tương đối toàn diện và cập nhật về Đàng Ngoài nửa cuối thế kỷ XVII.

Giữ đúng lời hẹn từ Hội sách Hà Nội năm 2023, nhà văn, nhà báo Nguyễn Ngọc Tiến ra mắt cuốn sách “Làng làng phố phố Hà Nội” vào mùa thu năm nay. Cuốn sách do Nhã Nam và Nhà Xuất bản Hội Nhà văn ấn hành, đem đến những câu chuyện và hình ảnh về một thành phố vừa cổ kính với các lễ hội, làng nghề truyền thống, vừa hiện đại, phồn hoa. Làng và phố vừa tương phản với nhau, vừa song song tồn tại làm nên diện mạo rất đặc biệt của Hà Nội.

Những ngày đầu tháng 10, tác giả Huỳnh Mai Liên góp thêm ấn phẩm về Hà Nội với tập thơ dành cho thiếu nhi “Bay qua Hồ Gươm” (Nhã Nam, Nhà Xuất bản Hội Nhà văn). Với 54 bài thơ trong trẻo, tình cảm, “Bay qua Hồ Gươm” dệt nên một bức tranh ký họa về Hà Nội đa sắc màu, cổ kính mà hiện đại, quen thuộc mà đầy bí ẩn. Tác giả hóa thân vào đủ mọi nhân vật để đưa độc giả vào cuộc phiêu lưu, khám phá Hà Nội ở nhiều chiều không gian, thời gian, từ những con phố cổ rêu phong đến những tòa nhà chọc trời hiện đại, từ mặt Hồ Gươm lấp lánh đến những hàng cây xanh mát…

Thêm hiểu, thêm yêu Hà Nội

Có rất nhiều cuốn sách viết về Hà Nội nghìn năm lịch sử, nhưng các nhà nghiên cứu, nhà văn, nhà thơ, nhà báo… vẫn say sưa khai thác để đem trải nghiệm mới đến độc giả. Hơn 30 năm công tác tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia I, nhà nghiên cứu Đào Thị Diến có cơ hội tiếp cận những tài liệu quý giá từ các phông lưu trữ tiếng Việt lẫn tiếng Pháp. Vì thế, “Hà Nội thời cận đại – từ nhượng địa đến thành phố (1873-1945)” chứa đựng nhiều thông tin chính xác, khách quan, đa chiều, có giá trị trong việc truy cầu sự thực lịch sử. Với cuốn sách “Ngàn xưa Hà Nội”, nhà sử học Lê Văn Lan gửi gắm những kiến thức về sự hình thành và phát triển kinh thành Thăng Long từ xưa đến nay, với mong muốn giới thiệu vẻ đẹp văn hóa, lịch sử Thăng Long – Hà Nội, để bạn đọc thêm hiểu về Hà Nội, yêu lịch sử và ham tìm tòi lịch sử hơn.

Về cách thể hiện, nhà văn, nhà báo Nguyễn Ngọc Tiến chia sẻ, mỗi khi cầm bút viết, nhất là viết về Hà Nội, ông chọn những chuyện độc đáo, khác lạ, ít người biết đến, ít xuất hiện trên mạng xã hội để đem đến độc giả những thông tin mới, hấp dẫn. Sống với từng nhịp thở của mảnh đất quê hương, viết rất nhiều sách về Hà Nội, tác giả Nguyễn Ngọc Tiến cho biết, nơi này còn nhiều điều thú vị, còn nhiều góc nhỏ đáng yêu khác mà ông càng nghiên cứu càng nhận ra.

Nhà báo Huỳnh Mai Liên, tác giả “Bay qua Hồ Gươm” bày tỏ, dù đây là một đề tài lớn và quen thuộc trong thơ ca nhạc họa, nhưng bằng tình yêu với thành phố đã gắn bó hơn 30 năm, trái tim của yêu thương của một người mẹ và đôi mắt của một nhà báo, tác giả đã chắt chiu những cảnh đẹp quen thuộc của Hà Nội, những con người làm nên linh hồn Thủ đô văn hiến, nhịp sống hằng ngày hiện đại… đưa vào những câu thơ giản dị, tha thiết, kết hợp với tranh vẽ trong sáng của con gái Mai Khuê, tặng những tấm lòng yêu Hà Nội.

Những cuốn sách về Hà Nội không chỉ bồi đắp kiến thức, để độc giả hôm nay thêm hiểu về Hà Nội, mà còn góp phần truyền cảm hứng tìm hiểu, nghiên cứu, sáng tác cho những người viết về mảnh đất văn hiến ngàn năm đang phát triển và hội nhập sâu rộng.