Phát biểu tại Hội nghị Xúc tiến đầu tư phát triển du lịch năm 2024, ông Ishikawa Isamu, Phó Đại sứ, Công sứ Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam, cho rằng: “Thu hút du lịch cũng giống như tình yêu. Trước hết, phải cho đối phương biết đến sự tồn tại của mình, mài giũa để trở nên thật quyến rũ và truyền tải về sự quyến rũ đó”… Du lịch Hà Nam đã và đang cho thấy sự quyến rũ của mình trong bản đồ của du lịch Việt Nam.
Tiềm năng du lịch đa dạng, phong phú
Hà Nam có nguồn tài nguyên du lịch tự nhiên phong phú, đa dạng từ địa hình, địa mạo với cảnh quan núi đá, hang động, sông nước. Nằm ở trung châu, Hà Nam còn mang nhiều giá trị văn hóa đặc sắc của vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng. Tài nguyên du lịch này đã được thể hiện ở hệ thống các di tích văn hóa nổi bật: Chùa Long Đọi Sơn, đền Trần Thương, đền Lảnh Giang, đền Lăng, chùa Bà Đanh, đền Trúc – Ngũ Động Sơn… và nhiều hoạt động lễ hội mang tầm quốc gia tiêu biểu: Lễ hội Tịch Điền, lễ hội chùa Đọi Sơn (xã Tiên Sơn, thị xã Duy Tiên), lễ hội đền Trần Thương (Trần Hưng Đạo, Lý Nhân), hội vật Liễu Đôi (Liêm Túc, Thanh Liêm), lễ hội đền Lảnh Giang (Mộc Nam, Duy Tiên), lễ hội chùa Bà Đanh (Ngọc Sơn, Kim Bảng)… Cùng với đó, là sự tồn tại của các làng nghề đặc sắc: lụa Nha Xá, mây tre đan Ngọc Động, trống Đọi Tam (Duy Tiên), sừng mỹ nghệ Đô Hai (Bình Lục), thêu ren An Hoà – Hòa Ngãi (Thanh Liêm), gốm Quyết Thành (Kim Bảng)…
Hơn thế, Hà Nam còn chứa đựng trong mình nhiều giá trị phong phú, đặc sắc về loại hình nghệ thuật trình diễn, trò chơi dân gian, tập quán xã hội: Nghi lễ Chầu văn của người Việt, hát Dậm Quyển Sơn, múa hát Lải Lèn, hát Trống quân Liêm Thuận, cùng với các làn điệu chèo, dân ca giao duyên… trò chơi dân gian: kéo co, cờ tướng, đấu vật, vật cầu, bắt vịt, đua thuyền, bắt trạch trong chum, đánh gậy… Ẩm thực Hà Nam dân dã, mang đậm hồn cốt vùng quê chiêm trũng, tiêu biểu là món cá kho nổi tiếng ở Hòa Hậu (Lý Nhân); bánh chưng làng Đầm, bánh đa Kiện Khê (Thanh Liêm); bánh đa cá rô đồng, bánh cuốn chả (Phủ Lý); rượu Vọc (Bình Lục)…
Với những nguồn tài nguyên tiềm năng nổi bật trên, Hà Nam đã, đang phát triển nhiều điểm và loại hình du lịch hấp dẫn: du lịch sinh thái, du lịch văn hóa, du lịch tâm linh. Trong đó, tiêu biểu nhất là Quần thể danh thắng Tam Chúc, một trong những tài nguyên du lịch sinh thái – văn hóa – tâm linh nổi bật không chỉ của tỉnh mà còn của cả Việt Nam. Ngoài ra, một số sản phẩm cũng đã được hình thành, và đưa vào khai thác như: du lịch nông thôn gắn với các làng nghề truyền thống như: làng cá kho Hòa Hậu, làng trống Đọi Tam, làng lụa Nha Xá…; du lịch tham quan thắng cảnh, khám phá thiên nhiên: Hang Luồn, Kẽm Trống, Bát Cảnh Sơn, Ngũ động Thi Sơn, núi Cấm, núi Ngọc, sông Đáy,…; du lịch nông nghiệp tại một số nơi của thị xã Duy Tiên: Nông trại hữu cơ Happy Farm, vùng trồng sen tại xã Chuyên Ngoại, vùng bưởi đạt tiêu chuẩn VietGAP tại tổ dân phố Du Long, mô hình trồng nho hạ đen đạt tiêu chuẩn VietGAP tại xã Trác Văn, trang trại bò sữa tại xã Mộc Bắc …
Với chủ trương lấy văn hóa làm nền tảng phát triển du lịch, lấy du lịch để tạo nguồn thu cho phát triển văn hóa, trong quá trình khai thác, phát huy giá trị tài nguyên văn hóa cho phát triển du lịch, Hà Nam rất chú trọng bảo tồn di sản văn hóa. Hoạt động bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích được tỉnh quan tâm và nhận được sự đồng thuận từ người dân. Nhiều di tích lịch sử – văn hóa có giá trị tiêu biểu được đầu tư quy hoạch, trùng tu với quy mô lớn: Khu di tích quốc gia đặc biệt chùa Đọi Sơn, đền Trần Thương, từ đường Nguyễn Khuyến, đình Vị Hạ, đền Lăng, đền Lảnh Giang, đền Trúc – Ngũ Động Thi Sơn…; công tác kiểm kê di sản văn hóa được chú trọng, thực hiện định kỳ theo từng giai đoạn nhằm cập nhật, bổ sung kịp thời hiện trạng và làm căn cứ xây dựng hồ sơ xếp hạng, quy hoạch, khai thác, nghiên cứu di tích; xây dựng và thực hiện quy hoạch, dự án, đề án bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể: quy hoạch không gian văn hóa Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn, múa hát Dậm Quyển Sơn, múa hát Lải Lèn, hội vật võ Liễu Đôi, làng trống Đọi Tam, dệt lụa Nha Xá,…; kế hoạch về bảo tồn, phát triển làng nghề tỉnh Hà Nam giai đoạn 2021-2030; tôn vinh, đề nghị phong tặng danh hiệu nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú cho các nghệ nhân; thành lập các câu lạc bộ (CLB) văn nghệ dân gian để trình diễn, gìn giữ, truyền dạy cho lớp kế tục (CLB múa hát Lải Lèn; CLB hát Trống quân Liêm Thuận; CLB hát Dậm Quyển Sơn, CLB bảo tồn, phát huy di sản hát Chầu văn tỉnh Hà Nam,…).
Hướng tới mục tiêu phát triển bền vững
Để du lịch Hà Nam phát triển bền vững, thời gian qua, tỉnh đã tập trung đẩy mạnh cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, thực hiện chính sách ưu tiên, hỗ trợ, tạo điều kiện cho các dự án phát triển du lịch. Đồng thời, tăng cường đổi mới tư duy, nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý nhà nước các cấp, ngành trên địa bàn tỉnh về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của bảo tồn, phát huy giá trị tài nguyên văn hóa đối với phát triển du lịch, góp phần thực hiện chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại, góp phần quảng bá hình ảnh văn hóa, mảnh đất, con người Hà Nam tới đông đảo khách du lịch trong nước, quốc tế; tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cộng đồng, doanh nghiệp về giá trị, lợi ích của phát triển du lịch gắn với bảo tồn tài nguyên văn hóa, góp phần tăng thu nhập, tạo việc làm, sinh kế bền vững cho cộng đồng, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân; góp phần bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa, bảo vệ tài nguyên, môi trường du lịch.
Bên cạnh đó, hướng dẫn, triển khai thực hiện và đề xuất hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến hoạt động quản lý, bảo tồn, phát huy giá trị tài nguyên văn hóa; xác định rõ trách nhiệm của từng cấp, ngành, bảo đảm nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý, bảo tồn, phát huy giá trị tài nguyên; ban hành cơ chế, chính sách phù hợp để thu hút doanh nghiệp, nhà đầu tư tham gia hoạt động bảo tồn, phát huy giá trị tài nguyên văn hóa. Tăng cường thanh tra, kiểm tra công tác bảo vệ, phát huy tài nguyên văn hóa; có chế tài xử lý nghiêm hành vi: xâm hại di tích, khai thác thương mại hóa quá mức, lạm dụng di sản để phát triển du lịch bằng mọi giá; bảo tồn các giá trị tài nguyên văn hóa cốt lõi đặc sắc của tỉnh, coi bảo tồn là nhân tố quyết định để tạo cơ sở nền tảng cho phát triển du lịch trong hiện tại và mai sau; tạo môi trường, điều kiện thuận lợi khuyến khích sự tham gia của toàn xã hội, đặc biệt là cộng đồng trong hoạt động quản lý, bảo tồn, phát huy giá trị tài nguyên văn hóa.
Mặt khác, đẩy mạnh khai thác, phát huy có hiệu quả giá trị tài nguyên văn hóa để phát triển các sản phẩm du lịch theo hướng chất lượng, tạo ra những sản phẩm mang tính thương hiệu, giá trị gia tăng cao. Trong đó, ưu tiên xây dựng những sản phẩm dựa trên thế mạnh khai thác chiều sâu giá trị văn hóa – tâm linh, lấy Quần thể danh thắng Tam Chúc làm trung tâm kết nối với các điểm du lịch văn hóa – tâm linh khác; xây dựng không gian văn hóa mang đậm âm hưởng Phật giáo trong Khu du lịch Tam Chúc với các dịch vụ chất lượng: chăm sóc sức khỏe bằng dược liệu và liệu pháp cổ truyền; trải nghiệm Thiền, Yoga; chương trình biểu diễn dân ca, dân vũ, trò chơi dân gian;… Đồng thời, khai thác đa dạng giá trị văn hóa, lịch sử từ các bảo tàng, điểm di tích, lễ hội truyền thống, trò chơi, trò diễn dân gian, làng nghề truyền thống gắn với đời sống, văn hóa cộng đồng bản địa; đổi mới phương thức trải nghiệm; gia tăng nội dung những thông điệp có ý nghĩa, tính giáo dục thông qua những trải nghiệm này; tổ chức sự kiện văn hóa – du lịch thường niên của tỉnh, tạo điểm nhấn để quảng bá, thu hút khách du lịch; ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại vào bảo tồn, phát huy giá trị tài nguyên văn hóa cho phát triển du lịch: phát triển hệ thống quét mã QR tra cứu thông tin tại các điểm di tích; hệ thống thuyết minh tự động; xây dựng các ứng dụng, nền tảng trực tuyến để quảng bá di sản văn hóa Hà Nam với đầy đủ thông tin chi tiết về di tích, lễ hội, làng nghề, ẩm thực, sản phẩm du lịch văn hóa. Điều này sẽ thu hút sự quan tâm của du khách và tăng cường sự nhận diện văn hóa Hà Nam.
Tỉnh cũng chỉ đạo triển khai thực hiện có hiệu quả các đề án, dự án quy hoạch bảo tồn, phát huy giá trị di tích lịch sử – văn hóa, di sản văn hóa phi vật thể; đồng thời xây dựng một số công trình văn hóa mới, sáng tạo, độc đáo nhằm tạo điểm nhấn về văn hóa địa phương để thu hút khách du lịch; tạo môi trường thuận lợi để khai thác, phát huy hiệu quả tiềm năng, thế mạnh, giá trị văn hóa đặc sắc riêng có của Hà Nam để phát triển du lịch văn hóa bền vững. Tăng cường liên kết, phối hợp giữa doanh nghiệp, cộng đồng, khách du lịch, cơ quan quản lý trong bảo tồn, khai thác tài nguyên văn hóa để có thể phát huy tốt nhất những giá trị này cho du lịch, bảo đảm tuân thủ đầy đủ yêu cầu, nguyên tắc phát triển bền vững.
Có thể thấy, du lịch Hà Nam đang dần khẳng định thương hiệu là một trong những điểm đến hấp dẫn du khách khi liên tiếp trong hai năm 2023-2024, Hà Nam được Tổ chức Giải thưởng Du lịch Thế giới vinh danh là “Điểm đến văn hóa địa phương hàng đầu thế giới”; “Điểm đến du lịch mới nổi hàng đầu châu Á”; “Giải thưởng thành tựu đặc biệt 2024”. Đây là những điểm nhấn giúp Hà Nam đạt được mục tiêu trở thành một trong những trọng điểm du lịch của cả nước, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân, tăng thu ngân sách, tạo động lực thúc đẩy các ngành kinh tế khác của tỉnh cùng phát triển, xây dựng tỉnh Hà Nam giàu đẹp, văn minh.
Chu Bình
Nguồn: https://baohanam.com.vn/du-lich/du-lich-ha-nam-huong-toi-muc-tieu-phat-trien-ben-vung-145456.html