Đậm đà hương vị Tết quê

Nói đến Tết là nói đến hoa đào, hoa mai, quất cảnh…; là nói đến những chuyến trở về quê hương sum họp gia đình sau bao ngày xa cách; là nói đến những món ăn truyền thống làm cho hương vị Tết quê thêm đậm đà, tình nghĩa.

“Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ/ Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh” – câu ca dao xưa đã khái quát được những nét đẹp đặc trưng, độc đáo nhất trong Tết cổ truyền của người dân Việt Nam. Từ xưa đến nay, bánh chưng, dưa hành, giò mỡ (giò xào)… là những món ăn truyền thống, được các gia đình chuẩn bị đầy đủ, kỹ càng trong dịp Tết Nguyên đán. Những món ăn trên không chỉ đem lại cảm giác gần gũi, thân quen mà còn gợi nhớ biết bao kỷ niệm yêu thương gắn bó với người thân, họ hàng, xóm làng. 

Ngày trước ở quê tôi nhà nào cũng gói bánh chưng để ăn Tết. Thời ấy, cuộc sống khó khăn, thiếu thốn, để có gạo nếp, đậu xanh gói bánh chưng, các bà, các mẹ phải lo để dành từ sớm. Trước Tết Nguyên đán cả tháng trong xóm nhà nào có lợn ngon, lợn béo sẽ có người chọn đặt mua, sau đó rủ thêm vài nhà cùng đụng lợn. Qua Tết ông Công ông Táo (ngày 23 tháng Chạp), không khí chuẩn bị đón Tết nhộn nhịp khắp làng trên xóm dưới. Nhà nhà dọc lá chuối mua lá dong, ống giang về chẻ lạt để gói bánh chưng, gói giò; mua hành về muối… Tầm hai sáu, hai bảy Tết, từ sáng sớm tinh mơ đã nghe tiếng lợn kêu eng éc khắp xóm… Bận rộn, tất tả cả ngày lo thực phẩm, lo gói bánh chưng, gói giò… nhưng mọi người, mọi nhà đều thấy vui vẻ, hân hoan.

Ngày nay, kinh tế phát triển, đời sống vật chất, tinh thần của người dân được nâng lên, Tết đến, ở quê giờ nhiều nhà không còn gói bánh chưng, giò mỡ, muối dưa hành… như trước. Dịch vụ nhiều, tiện lợi… để đỡ vất vả, nhiều người chọn đặt mua hàng của người quen, có uy tín, bảo đảm chất lượng, hương vị. Ít còn thấy cảnh tất bật rửa lá dong, chẻ lạt, đãi đỗ, thái thịt…; ít còn thấy tiếng giục giã tranh thủ làm việc nọ, việc kia… nhưng từ chiều ba mươi Tết mâm cơm cúng gia tiên của gia đình vẫn có đủ bánh chưng, giò xào, dưa hành cùng các món ăn truyền thống khác, như: Nem rán, canh măng, thịt gà, thịt đông… Quây quần, sum họp bên mâm cơm ngày Tết, nhìn chiếc bánh chưng xanh được cắt khéo léo bằng chính chiếc lạt buộc tách nhỏ nằm vuông vức trên chiếc đĩa men trắng tinh, mọi người trong gia đình lại nhớ, lại kể về kỷ niệm của những Tết xưa…

Ngày ấy, trước Tết Nguyên đán tuy có vất vả, bận rộn nhưng không khí phấn khởi, tươi vui tràn ngập trong mỗi gia đình, mỗi làng xóm. Nhớ nhất là hình ảnh ông nội ngồi bên hiên nhà tỷ mẩn chẻ mỏng từng chiếc nan rồi bó thành những bó nhỏ; nhớ bà cẩn thận ngâm rổ hành tím trong nước tro bếp; nhớ đôi tay tím thâm vì lạnh giá của mẹ khi đãi gạo, đãi đỗ buổi sáng sớm, lúc trời vẫn còn tối như mực; nhớ tiếng cười vui vẻ, háo hức, trong trẻo của trẻ nhỏ khi được phụ người lớn rửa lá dong… Tối đến, bên bếp lửa bập bùng, bà cháu, mẹ con… ngồi quây quần quanh nồi bánh chưng lúc nào cũng sôi sục; hương gạo nếp, lá dong quyện vào nhau tỏa ra thơm ngát…

Bận rộn lo toan bao ngày, chiều ba mươi Tết và những ngày đầu năm mới trong mâm cơm cúng gia tiên của gia đình có đủ: Bánh chưng, giò xào, nem rán, dưa hành… những món ăn truyền thống làm nên hương vị Tết đậm đà, tình nghĩa quê hương. Khi từng lát, từng lát bánh chưng xanh chín rền thơm hương nếp mới, đậu xanh quyện vị béo ngậy của thịt lợn được chia vào từng bát, tiếng cười nói, chuyện trò vui vẻ vang lên. Trẻ nhỏ tranh công, con rửa lá dong sạch bóng nên bánh chưng mới xanh và thơm thế này. Ăn miếng giò xào chắc, giòn sần sật, thơm mùi hạt tiêu bố ép trong chiếc mo cau khô kèm miếng dưa hành chua bà muối ai cũng gật đầu tấm tắc khen ngon. Bữa cơm gia đình những ngày Tết luôn rộn rã tiếng nói cười, trò chuyện… Những món ăn truyền thống dường như ngon hơn, đậm đà hơn, ý nghĩa hơn khi ông bà, cha mẹ, con cháu được sum vầy thưởng thức cùng nhau.

Nói đến Tết là nói đến đoàn viên, nói đến quê hương, nói đến những niềm hy vọng… Nói đến Tết là nói đến bánh chưng xanh, giò xào, nem rán, dưa hành… những món ăn truyền thống bình dị nhưng kết tinh hương vị quê, tình nghĩa quê… chứa đựng bao kỷ niệm, bao yêu thương… mang đến cho mỗi người cảm giác thật đầm ấm, gần gũi, thân thương, vui vẻ và hạnh phúc.

Phạm Hiền