Sùng A Giàng đang ở tạm chuồng trâu nhà hàng xóm để chịu tang 5 người thân trong gia đình – Ảnh: VŨ TUẤN
Đám tang bên chuồng trâu
Người dân ở Phìn Chải (xã A Lù, buyện Bát Xát, Lào Cai) chưa bao giờ chứng kiến một đám ma nhiều người chết, nhiều ngày như thế. Rạp đám ma bằng cái bạt căng tạm ngay bên chuồng trâu nhà hàng xóm.
Sau một ngày tìm kiếm, hai thi thể được đưa ra khỏi đống đổ nát, người dân dọn tạm cái chuồng trâu ngay bên đường, trải tấm bạt làm chỗ trú. Một tấm bạt khác căng ngang đường bê tông để lấy chỗ làm đám ma.
Cách đó mươi bước chân là căn nhà bị sập một góc, cột kèo ngổn ngang. Đối diện căn nhà là vết sạt đất ở ta luy âm kéo dài tới cả trăm mét.
Hôm ấy vợ chồng A Giàng đang làm công nhân ở Hải Dương không liên lạc được. Đứa em gái A Giàng học lớp 10 ở trung tâm huyện, cách nhà 80 cây số. Bộ đội, cán bộ xã và bà con làm đám nhanh gọn. Người đến viếng vội vàng rồi lại cầm cuốc, xẻng chạy xuống hiện trường đào bới tìm người mất tích.
Lực lượng cứu hộ mất 4 ngày mới tìm được hết các nạn nhân mất tích trong vụ sạt lở đất ở Phìn Chải 2 – Ảnh: Bộ chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh Lào Cai cung cấp
Người dân cắt vài khúc cây chuối đốt vài nén nhang để chờ thêm người chết được đưa về.
Hai ngày sau, đám ma có thêm bốn cái áo quan đóng tạm. Người trong bản lại làm lễ vội vã rồi đem chôn. Mãi đến ngày 11-9 người ta mới đưa được thi thể cuối cùng trong tai họa kinh hoàng ấy ra khỏi đống bùn đất. Cái rạp đám ma bên chuồng trâu mới vơi tiếng khóc.
Hiện trường vụ sạt lở vùi lấp 4 căn nhà và 7 người ở thôn Phìn Chải 2, xã A Lù, Bát Xát, Lào Cai – Ảnh do Bộ chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh Lào Cai cung cấp
Ông nội, bố mẹ và hai đứa con đều bị vùi lấp
Cái chuồng trâu nhà hàng xóm là chỗ vững chãi nhất ở xóm này. Bốn cây dương xỉ to, giống cây thiên tuế trong rừng được chôn làm cột. Vài cái gióng gỗ ngang bóng nhoáng vì trâu cọ vào lâu ngày. Người dân trải tấm bạt và hai manh chiếu nhựa để ngủ, trên xà treo một thùng mì tôm, vài cái túi quần áo, chăn màn người dân mang đến xếp một góc.
Hai vợ chồng Sùng A Giàng và cô em gái ở tạm cái chuồng trâu. Anh em xa cũng về giúp A Giàng, năm, sáu người chen chúc trong cái chuồng trâu.
Hai con mắt A Giàng thâm quầng, khô khốc vì đã khóc quá nhiều. Anh kể hai vợ chồng đi làm công nhân ở Hải Dương, hai đứa con để ở nhà với ông bà. Mấy ngày mưa bão, công ty tạm nghỉ, vợ chồng A Giàng co rúm trong nhà trọ tránh bão. Mất điện, mất sóng, không gọi được về nhà. Đến khi A Giàng có điện, có sóng gọi về nhà lại không liên lạc được, anh như có đàn kiến cắn trong bụng.
Vợ chồng Sùng A Giàng sống trong sự đùm bọc của anh em, bản làng và lực lượng biên phòng tại địa phương – Ảnh: VŨ TUẤN
Thế rồi có người ở quê báo tin nhà anh bị sạt lở lấp hết rồi! Trong nhà A Giàng lúc ấy có năm người gồm ông nội, bố mẹ và hai đứa con của A Giàng đều bị vùi lấp cả.
Hai vợ chồng A Giàng quệt ngang nước mắt, bắt xe khách về Lào Cai. Đến xã Trịnh Tường (huyện Bát Xát) họ đi bộ về. Quãng đường hơn 40 cây số về nhà đường sạt khắp nơi. Hai người cứ thế bước, gặp bùn thì lội bùn, gặp chỗ bùn ngập sâu quá thì cắt rừng mà tránh.
Hơn một ngày sau, họ về tới bản. Khói hương vẫn vương nghi ngút nhưng người thân chẳng còn ai. Xóm nhỏ có bốn mái ấm trước đây chỉ còn một đống đổ nát, cột kèo đen sì ám bồ hóng lẫn lộn trong bùn đất. Mấy bao thóc đã mọc mầm, nước, bùn bẩn chảy từ trên đồi xuống, nếu còn mưa, chẳng biết đất đá lại ụp xuống lúc nào.
“Nhà cửa mất hết rồi! Thóc mất rồi, lợn gà mất rồi! Cả lúa mới (lúa chín ngoài ruộng – PV) cũng bị mất hết…”, A Giàng quay mặt đi giấu hai hàng nước mắt.
Đường về A Lù phải vượt qua hàng chục điểm sạt lở nguy hiểm – Ảnh Bộ chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh Lào Cai cung cấp
Cán bộ xã A Lù bàn với gia đình để A Giàng ở nhà một người anh cách đó nửa tiếng đi xe máy, nhưng A Giàng muốn ở lại chỗ này. Chỉ vài ngày anh chịu bao nỗi đau. Đau mất bố mẹ, đau mất con, đau mất nhà… Anh bảo ở cái chuồng trâu này không thấy khổ. Chỉ cần có chỗ tránh mưa, đêm ngủ không bị sạt lở.
“Mình phải chờ một thời gian để xem thế nào để làm lại ruộng. Mình không đi làm công nhân nữa, đi làm xa lắm. Không lo được cho em gái. Mình muốn ở gần, lo cho em gái ăn học” – A Giàng gạt nước mắt.
Sẽ sắp xếp chỗ ở an toàn cho cả trăm người dân
Trao đổi với phóng viên báo Tuổi Trẻ, ông Lù A Sính – bí thư Đảng ủy xã A Lù – cho hay xã đã báo cáo với huyện, chủ trương là sắp xếp chỗ ở an toàn cho người dân ở ba bản thuộc xã Ngải Thầu cũ.
Các bản Phìn Chải 1, Phìn Chải 2 và Cán Cấu nằm trong khu vực có nguy cơ sạt lở cao. Chính quyền xã đã phối hợp với cơ quan chức năng khảo sát, tìm vị trí an toàn để sắp xếp chỗ ở cho bà con.
Trước mắt, trong xã có 28 hộ bị sập nhà hoàn toàn đang phải ở nhờ nhà văn hóa của các thôn, bản. 52 hộ khác có nguy cơ rất cao như sạt ta luy trước nhà, sạt ta luy sau, nhiều nhà đã nứt tường, lún nền…
“Chúng tôi đã giao phó chủ tịch xã và cán bộ địa chính đi khảo sát tìm địa điểm an toàn. Phương án là phải di chuyển cả ba bản để đảm bảo an toàn lâu dài cho bà con” – ông Sính cho hay.
