Người đàn ông Nhật Bản chọn Việt Nam học thạc sĩ, nhận bằng ở tuổi 63

Ông Kato Mitsuru, người Nhật Bản, đã sinh sống và làm việc tại nhiều quốc gia trên thế giới trước khi đến với Việt Nam.

Ông đến Việt Nam lần đầu năm 2004 và sống hai năm liên tục từ 2008 đến 2009. Ấn tượng trước vẻ đẹp thiên nhiên, sự thân thiện của con người, ông đã lựa chọn gắn bó với nơi này trong khi gia đình ông định cư tại nước ngoài.

“Sau những chuyến đi công tác, làm việc tại Việt Nam, tôi nhận ra rằng, Việt Nam rất phù hợp với tôi”, ông Kato nói.

Vì vậy, sau khi đến tuổi nghỉ hưu ở Nhật Bản, ông quyết định sang Việt Nam và đi làm cho một công ty về sản xuất linh kiện điện tử ở Hải Dương trong vòng 5,5 năm.

Ông Kato Mitsuru, 63 tuổi, người Nhật Bản vừa tốt nghiệp thạc sĩ tại Trường ĐH Việt Nhật – ĐHQGHN. Ảnh: Trần Quốc Toản.

Sau một thời gian làm việc, ông Kaito quyết định học cao hơn để hiểu hơn về văn hóa và con người Việt Nam.

Ông Kato cho biết, những ngày đầu tiên đến Việt Nam, bất đồng ngôn ngữ khiến ông gặp nhiều khó khăn. 

Những ngày đầu, không thể phát âm được, không biết làm sao để người đối diện hiểu, ông vừa cố gắng nói lẫn lộn các ngôn ngữ tiếng Anh, Nhật vừa dùng ngôn ngữ hình thể để biểu đạt. 

Mặc dù bắt đầu học tiếng Việt khi đã ở độ tuổi gần 50, chủ yếu là tự học dưới sự hướng dẫn của gia sư, nhưng ông Kato đã rất nỗ lực để có thể viết, giao tiếp tiếng Việt và ứng tuyển vào chương trình thạc sĩ ngành Khu vực học (theo định hướng Việt Nam học) của Trường ĐH Việt Nhật – ĐH Quốc gia Hà Nội.

Theo học ngành này, ông học về tất cả mọi thứ gồm văn hóa, chính trị, ngoại giao, kinh tế,… của Việt Nam.

Quyết định đi học, ông Kato cho biết, mình sống trong ký túc xá của ĐH Quốc gia Hà Nội và hằng ngày ăn cơm “bụi”. 

Ông cũng tham gia cùng câu lạc bộ xe đạp và đi đến rất nhiều địa điểm du lịch, có phong cảnh đẹp của Việt Nam như Sa Pa, Y Tý (Lào Cai), Chùa Hương, Đền Hùng…

Ông cho hay, cảm nhận văn hóa của Việt Nam cũng có những điểm tương đồng với đất nước của mình, chẳng hạn về truyền thống gia đình và nhiều phong tục tập quán khiến ông cảm thấy gần gũi như quê nhà.

“Tôi thấy phong cảnh Việt Nam rất đẹp. Càng đi, tôi càng ấn tượng về văn hóa và con người Việt Nam”.

Ông Kato Mitsuru (thứ hai từ phải sang) nhận bằng thạc sĩ ở tuổi 63 cùng các bạn đồng khóa tại Việt Nam. Ảnh: Trần Quốc Toản

Ông Kato cho hay, lý do chọn học thạc sĩ ở Việt Nam đơn giản chỉ là muốn có thêm nhiều kiến thức, hiểu hơn về đất nước, con người Việt Nam.

“Tôi chọn Trường ĐH Việt Nhật để theo học vì qua tìm hiểu, tôi biết trường có nhiều giảng viên người Nhật ngoài những giảng viên người Việt giỏi”. 

Lớn tuổi, đi học với người trẻ, song ông Kato cho hay không cảm thấy xấu hổ hay ngượng ngùng mà thay vào đó rất vui, bởi người trẻ có rất nhiều năng lượng. 

“Các bạn trẻ rất thông minh, giàu năng lượng và những điều đó cũng giúp tôi như được tiếp thêm động lực, thấy bản thân cần cố gắng nhiều hơn trong học tập”. 

Trong luận văn thạc sĩ được bảo vệ mới đây, ông lựa chọn nghiên cứu về chủ đề: “Thực trạng của lao động theo hợp đồng người Việt Nam ở Nhật Bản hiện nay và các yếu tố ảnh hưởng”, qua đó đưa ra vấn đề về nhóm lao động dễ bị tổn thương, bóc lột bởi hạn chế ngôn ngữ. 

Đây là một đề tài mang nhiều ý nghĩa song không dễ thực hiện và thách thức nhất đối với ông là phải viết luận văn bằng tiếng Việt. Tuy nhiên, ông Kato đã cố gắng đầu tư rất nhiều thời gian và tâm huyết để hoàn thành nghiên cứu.

Bằng phương pháp tiếp cận kết hợp giữa phỏng vấn sâu, phân tích văn bản và những quan sát dựa trên kinh nghiệm của bản thân, ông Kato phát hiện thấy các lao động hay thực tập sinh kỹ năng Việt Nam ở Nhật là nhóm dễ chịu tổn thương, bị bóc lột và gặp nhiều khó khăn trong việc bảo vệ quyền lợi chính đáng của bản thân. Nguyên nhân một phần cũng từ khả năng ngôn ngữ (tiếng Nhật) hạn chế.

Chính vì vậy, trong phần đề xuất của mình, ông Kato nhấn mạnh các cơ quan hữu trách của cả Việt Nam và Nhật Bản nên có những chương trình phù hợp nhằm giúp các lao động hay thực tập sinh kỹ năng Việt Nam cải thiện năng lực tiếng Nhật.

Cùng đó, các công ty dịch vụ phái cử lao động sang Nhật Bản nên điều chỉnh mức chi phí sao cho phù hợp với quy định của pháp luật Việt Nam và không tạo gánh nặng tài chính cho người lao động. Hay Chính phủ Nhật Bản có thể thảo luận với những doanh nghiệp thuê lao động Việt Nam về khả năng chi trả 100% chi phí dịch vụ cho công ty dịch vụ phái cử từ Việt Nam.

Ảnh: Trần Quốc Toản.

Ông Kato cho hay, ngày hôm nay, được nhận tấm bằng thạc sĩ, ông cảm thấy rất vui mừng, hạnh phúc. Song ông mong muốn sẽ tiếp tục học cao hơn nữa, cụ thể là tiến sĩ về ngành Việt Nam học hoặc ngành Nhật Bản học khi có cơ hội.

Ông Kato nhìn nhận đến thời điểm hiện tại, tiếng Việt của ông vẫn còn kém, mặc dù có tốt hơn so với 2 -3 năm trước.

“Tôi đã có thể đọc, viết và nghe tốt nên giờ đây đi học không cảm thấy khó khăn như trước nữa. Nhưng khả năng nói và phát âm chưa được tốt, đó cũng là vấn đề mà tôi cần khắc phục”, ông Kato nhìn nhận.

Ông Kato cho hay, sau khi học tập và nghiên cứu về văn hóa, con người Việt Nam, ông muốn chia sẻ nhiều hơn những câu chuyện về đất nước, con người Việt Nam tới những những người bạn của mình ở Nhật.

GS.TSKH Vũ Minh Giang (Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo Trường ĐH Việt Nhật, Giám đốc chương trình thạc sĩ Khu vực học) cho hay, ông Kato là học viên đặc biệt khi thi vào chương trình thạc sĩ Khu vực học khi tuổi đã cao. Song ông rất quyết tâm, nghị lực, nhiệt tình nghiên cứu về Việt Nam và chủ đề nghiên cứu rất đặc biệt về người Việt đi xuất khẩu lao động ở Nhật Bản.

“Lúc đầu tôi lo lắng bởi tiếng Việt của học viên tương đối khó khăn nhưng sau hai năm, Kato đã vượt qua tất cả và bảo vệ thành công luận án thạc sĩ với chất lượng tương đối tốt”, GS Vũ Minh Giang nói.

Theo GS Giang, kết quả này thể hiện chất lượng học tập cũng như tình cảm rất đặc biệt của ông Kato với Việt Nam nói chung và đối với những người lao động Việt ở Nhật Bản nói riêng. “Ông Kato từng nói với tôi, sau khi bảo vệ luận văn thạc sĩ, ông muốn tiếp tục học tập, nghiên cứu về Việt Nam với mong muốn có thể đóng góp kết quả nhỏ bé của mình vào việc cải thiện những điều kiện lao động cho các thực tập sinh và những người Việt Nam sang Nhật lao động”, GS Vũ Minh Giang nói.