Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, của tỉnh, huyện Hải Hậu đang quyết liệt triển khai các giải pháp, quyết tâm không để xảy ra các vi phạm về phòng, chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (khai thác IUU).
Tính đến cuối tháng 4-2023, huyện Hải Hậu có 632 phương tiện khai thác thủy sản. Trong đó, tàu khai thác vùng khơi 186 chiếc, tàu khai thác vùng lộng 29 chiếc và 417 phương tiện khai thác ven bờ. Nghề khai thác xa bờ chủ yếu là lưới rê, chụp mực, lồng bẫy, lưới kéo, lưới vây. Số lao động tham gia khai thác hải sản là trên 2.000 người. 170 tàu đã lắp thiết bị giám sát hành trình (VMS), còn 16 tàu chưa lắp đặt VMS ở các xã: Hải Nam 1 tàu, Hải Hòa 1 tàu, Hải Đông 1 tàu, Hải Chính 2 tàu, Hải Lý 2 tàu, Hải Triều 2 tàu, Hải Xuân 4 tàu và thị trấn Thịnh Long 3 tàu. Qua công tác kiểm tra, giám sát phát hiện có 18 tàu mất tín hiệu giám sát hành trình từ 10 ngày trở lên.
 |
| Văn phòng đại diện thanh tra, kiểm tra và kiểm soát nghề cá giám sát hoạt động bốc dỡ hải sản của ngư dân Hải Hậu tại Cảng cá Ninh Cơ. |
Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, UBND huyện đã kiện toàn Tổ công tác tham mưu giúp việc Chủ tịch UBND huyện chỉ đạo chống khai thác IUU; tổ chức hội nghị triển khai kế hoạch, giao nhiệm vụ cụ thể cho các ngành, đơn vị chức năng và UBND các xã, thị trấn. Theo đó, các xã, thị trấn là đơn vị trực tiếp chịu trách nhiệm quản lý trực tiếp tàu cá phối hợp với Phòng NN và PTNT thường xuyên rà soát, kiểm tra xác định rõ hiện trạng, nguyên nhân tàu cá chưa lắp VMS và vị trí tàu neo đậu để lập hồ sơ làm cơ sở xử lý đối với những chủ tàu cố tình vi phạm. Phòng NN và PTNT chủ trì phối hợp với các đơn vị, địa phương đẩy mạnh tuyên truyền phòng, chống khai thác IUU, thực hiện tuyên truyền 2 lần/tuần trên hệ thống Đài truyền thanh các xã, thị trấn. Đối với những tàu cá mất tín hiệu giám sát hành trình trên 10 ngày, UBND huyện đã yêu cầu UBND các xã, thị trấn kiểm tra, xác minh và làm rõ nguyên nhân. Huyện chỉ đạo Phòng NN và PTNT, UBND các xã, thị trấn rà soát lại toàn bộ các điểm tàu cá thường xuyên cập bến bốc dỡ hải sản trên địa bàn để yêu cầu và bảo đảm các chủ bến cá, cảng cá tư nhân phải phối hợp với Văn phòng đại diện Thanh tra, Kiểm tra, Kiểm soát nghề cá (Văn phòng đại diện) trong việc kiểm soát tàu cập, xuất bến, bốc dỡ hải sản. Thông báo, làm việc, đôn đốc các chủ tàu làm thủ tục sang tên, đăng ký chính chủ, làm thủ tục đăng kiểm xin cấp Giấy phép khai thác thủy sản, Giấy chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm đối với những tàu cá sắp hết hạn.
Tại thị trấn Thịnh Long, Tổ cộng đồng chống khai thác IUU thị trấn, các thôn, xóm, tổ dân phố có nhiệm vụ theo dõi, giám sát, xác định rõ nguyên nhân, vị trí, địa điểm tàu chưa lắp VMS đang neo đậu; xác định rõ từng trường hợp tàu mất tín hiệu giám sát hành trình để tham mưu và xử lý nghiêm, dứt điểm các trường hợp vi phạm tại địa phương; thường xuyên cập nhật thông tin tàu cá vi phạm khai thác IUU, tàu cá có nguy cơ cao vi phạm khai thác IUU và thông báo trên hệ thống Đài truyền thanh của xã, thị trấn. Đồng thời, cán bộ Tổ cộng đồng chống khai thác IUU các xã, thị trấn là đầu mối hỗ trợ các chủ tàu cá liên hệ đơn vị cung cấp thiết bị để bảo dưỡng, sửa chữa, nộp cước thuê bao kích hoạt VMS hoạt động. Thường xuyên kiểm tra, theo dõi, hướng dẫn và đôn đốc các chủ bến cá, cảng cá tư nhân chủ động phối hợp nghiêm túc với Văn phòng đại diện trong việc kiểm soát tàu cá cập, xuất bến, bốc dỡ hải sản. Thực hiện rà soát toàn bộ phương tiện khai thác thủy hải sản và số lao động tham gia; tổ chức gặp gỡ trực tiếp chủ tàu, thuyền trưởng để tuyên truyền và ký cam kết không vi phạm quy định về khai thác IUU.
Theo đánh giá của Ban Chỉ đạo 67/IUU huyện Hải Hậu, nhờ sự vào cuộc tích cực của các cấp, các ngành, các quy định của pháp luật trong khai thác thủy sản nói chung, quy định phòng, chống khai thác IUU nói riêng tiếp tục được tuyên truyền bằng nhiều hình thức tới ngư dân. Đến nay, tất cả các chủ tàu cá, thuyền trưởng đã nắm rõ các quy định về chống khai thác IUU. Đa số các chủ tàu cá khai thác xa bờ đã có ý thức tuân thủ các quy định về vùng khai thác, thực hiện lắp đặt và nghiêm túc vận hành VMS; bước đầu các tàu cá xa bờ đã chấp hành tốt quy định về cập và rời cảng, chấp hành sự kiểm tra và giám sát của Văn phòng đại diện. Các cảng cá, bến cá tư nhân trên địa bàn đã phối hợp với Văn phòng đại diện trong công tác quản lý, kiểm soát tàu cá cập và xuất bến. Tuy nhiên, hiện một số ngư dân vẫn khai thác hải sản ở vùng giáp ranh biên giới nên dễ bị vi phạm quy định về vùng biển được phép khai thác. Một số chủ tàu tạm ngừng hoạt động hoặc chủ tàu đã chuyển sở hữu tàu nên việc lắp, kết nối tín hiệu VMS chưa đạt 100%; 4 tàu cá đóng theo chương trình Nghị định 67 chưa lắp VMS do đã bị ngân hàng tịch thu để xử lý nợ nên rất khó xác định vị trí tàu. Một số tàu cá để mất tín hiệu VMS khi đang hoạt động là do thiết bị hỏng, hoặc có trường hợp chủ tàu không thường xuyên kiểm tra nên không biết tàu bị mất tín hiệu, khi được nhắc nhở, thông báo mới biết để khắc phục. Nhiều trường hợp chủ tàu báo thiết bị VMS hỏng nhưng các đơn vị cung cấp thiết bị ở xa nên mất rất nhiều thời gian chờ đợi sửa chữa, khắc phục, xử lý, trong khi chủ tàu muốn nhanh chóng để cho tàu vươn khơi khai thác, bảo đảm thu nhập cho người lao động. Ngoài ra cũng có một số chủ tàu, thuyền trưởng còn thiếu ý thức trong việc kiểm tra hoạt động của VMS; chủ tàu bán tàu cho người khác nhưng không làm thủ tục sang tên đăng ký gây khó khăn cho công tác rà soát, xác minh tàu cá. Nhiều tàu cá khai thác xa bờ chưa chấp hành đúng việc cập Cảng cá Ninh Cơ để bốc dỡ thủy sản, nộp nhật ký khai thác, báo cáo sản lượng và lập thủ tục xác minh nguồn gốc hải sản theo quy định. Đáng chú ý vẫn còn tình trạng tàu cá lén lút ra khơi khai thác hải sản mặc dù chưa có đầy đủ hồ sơ giấy tờ quy định.
Thời gian tới, trên cơ sở kết quả rà soát đánh giá hiện trạng và phân tích nguyên nhân tồn tại, huyện Hải Hậu tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền Luật Thủy sản năm 2017, các văn bản chỉ đạo về phòng, chống khai thác IUU của Trung ương, của tỉnh cho các chủ tàu, thuyền trưởng và ngư dân biết để chấp hành khi khai thác hải sản. Tập trung rà soát, kiểm tra, xác minh và đôn đốc các tàu cá lắp VMS. Phối hợp với Chi cục Thủy sản (Sở NN và PTNT) thống nhất phương án xử lý dứt điểm với những tàu cá không còn khả năng hoạt động hoặc tàu đã bán; phối hợp triển khai đợt cao điểm tuần tra, kiểm soát và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm phòng, chống khai thác IUU theo quy định./.
Bài và ảnh: Văn Đại
