Tạo không gian cống hiến
PGS.TS Vũ Hải Quân – Giám đốc Đại học (ĐH) Quốc gia TPHCM cho biết, trong đợt đầu tiên của năm 2024, trường sẽ tuyển dụng 65 chỉ tiêu, làm việc tại các đơn vị thành viên và trực thuộc. Cụ thể, các nhà khoa học cần có trình độ tiến sĩ trở lên, từng học tập nghiên cứu ở nước ngoài, có khả năng giảng dạy, nghiên cứu độc lập theo Đề án VNU350.
Theo đó, các ứng viên được chia thành 2 nhóm: Nhà khoa học trẻ và nhà khoa học đầu ngành. Với nhóm 2 (nhà khoa học đầu ngành) phải đủ 5 tiêu chí: đứng đầu nhóm nghiên cứu hoặc trưởng phòng thí nghiệm; chủ trì đề tài, dự án khoa học – công nghệ; có công bố trên các tạp chí khoa học uy tín hoặc sở hữu bằng độc quyền phát minh, sáng chế; có kinh nghiệm giảng dạy, hướng dẫn nghiên cứu sinh; có quan hệ, hợp tác trong nước và quốc tế. ĐH Quốc gia TPHCM đảm bảo nhóm này được giao đề tài nghiên cứu khoa học loại B với kinh phí tối đa 1 tỷ đồng. Các năm sau, họ được hỗ trợ đầu tư phòng thí nghiệm tới 30 tỷ đồng và thành lập nhóm nghiên cứu mạnh. Ngoài ra, họ được nhận lương, phúc lợi riêng theo nơi công tác.
Hiện nay, một tiến sĩ nhận lương tháng theo ngạch bậc là 5,4 triệu đồng, kèm lương theo vị trí việc làm khoảng 15 – 30 triệu đồng. Ngoài ra, tại ĐH Quốc gia TPHCM, một số đơn vị thành viên còn có chính sách thu hút một lần như Trường ĐH Kinh tế – Luật chi 350 triệu đồng cho ứng viên giáo sư, 250 triệu đồng với phó giáo sư và 150 đồng với tiến sĩ. Tại Trường ĐH An Giang, mức này là 60 triệu đồng…
Hiện tại, ĐH Quốc gia TPHCM đang là đơn vị dẫn đầu cả nước về công bố quốc tế. Tính riêng năm 2023, ĐH này đã công bố hơn 2.500 bài báo trong danh mục Scopus. Giai đoạn 2024 – 2025, ĐH Quốc gia TPHCM sẽ giải ngân khoảng 100 triệu USD từ nguồn vốn vay từ Ngân hàng Thế giới (WB) để xây dựng Trung tâm Đổi mới sáng tạo, Trường ĐH Khoa học Sức khỏe, hệ thống phòng thí nghiệm hiện đại phục vụ đào tạo, nghiên cứu.
Chi 3 tỷ đồng cho nghiên cứu xuất sắc
Trước đó, vào năm 2023 để thu hút nhà khoa học xuất sắc trong và ngoài nước, ĐH Quốc gia Hà Nội đã ban hành chính sách thực hiện chiến lược quốc gia về thu hút, trọng dụng nhân tài đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đối tượng thu hút là các nhà khoa học có thành tích nghiên cứu xuất sắc trong và ngoài nước (bao gồm cả người Việt Nam ở nước ngoài và người nước ngoài) có mong muốn tham gia nghiên cứu khoa học, đảm nhận các vị trí trưởng nhóm nghiên cứu mạnh ở 7 lĩnh vực khoa học và công nghệ mà ĐH Quốc gia Hà Nội định hướng nghiên cứu ưu tiên.
Nhà khoa học có thể ký kết hợp đồng làm việc/hợp đồng lao động/hợp đồng thuê khoán chuyên môn. Tùy theo hình thức ký kết hợp đồng, các nhà khoa học có thể chủ động làm việc tại ĐH Quốc gia Hà Nội, trong nước và nước ngoài… Khi làm việc, các nhà khoa học sẽ được hưởng các chế độ ưu đãi theo quy định của Nhà nước và ĐH Quốc gia Hà Nội, được ưu tiên sử dụng cơ sở vật chất, trang thiết bị dùng chung của ĐH Quốc gia Hà Nội, được đề xuất đầu tư tăng cường năng lực để phát triển nhóm nghiên cứu mạnh. Đặc biệt, các nhà khoa học sẽ được đầu tư kinh phí thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ từ 3 tỷ đồng trong 3 năm.
Lãnh đạo ĐH Quốc gia Hà Nội cho biết, trong hoạt động nghiên cứu khoa học không nhất thiết phải dùng cán bộ cơ hữu mà có thể dùng cơ chế hợp tác. Mục tiêu của chính sách thí điểm này là thu hút người để làm việc chứ không phải để có biên chế. Với hình thức hợp đồng thuê khoán chuyên môn, ĐH Quốc gia Hà Nội có thể giảm bớt thủ tục hành chính với các đối tượng như nhà khoa học giỏi đã lớn tuổi, nhà khoa học người nước ngoài (trường hợp này muốn ký hợp đồng lao động thì phải có giấy phép lao động)…
Theo thống kê của Bộ GDĐT, năm 2022, ĐH Quốc gia Hà Nội có hơn 1.300 bài báo khoa học trên các tạp chí uy tín, thuộc top 5 tổ chức có nhiều công bố quốc tế nhất của cả nước. Trong các bảng xếp hạng ĐH, ĐH Quốc gia Hà Nội cũng là cái tên quen thuộc thường nằm trong top 1.000 thế giới. Cơ sở giáo dục này được đánh giá cao ở số lượng trích dẫn khoa học, chuyển giao tri thức.
ĐH Quốc gia Hà Nội và ĐH Quốc gia TPHCM là 2 cơ sở đào tạo trọng điểm của cả nước. Trong đó, ĐH Quốc gia TPHCM muốn vào top 100 ĐH châu Á, còn ĐH Quốc gia Hà Nội kỳ vọng vào top 500 ĐH hàng đầu thế giới, vào năm 2030.
PGS.TS Vũ Hải Quân – Giám đốc ĐH Quốc gia TPHCM cho biết, có 3 nhân tố quan trọng để thu hút các nhà khoa học trẻ xuất sắc, nhà khoa học đầu ngành tới làm việc tại đơn vị. Thứ nhất là không gian tự chủ, sáng tạo, hay nói cách khác là “sự trao quyền”. Thứ hai là không gian đóng góp, cống hiến. Thứ ba là không gian phát triển và thăng tiến.
