Với địa hình núi đá, mùa đông ở Hà Giang là khoảng thời gian khô cằn, lạnh giá. Khi những cơn mưa phùn đầu tiên xuất hiện báo hiệu mùa đông sắp qua, sự hồi sinh đang diễn ra âm thầm ở miền biên cương.
Và cũng rất nhanh chóng, Hà Giang khoác lên mình tấm áo mới như một sự lột xác diệu kì từ khô cằn sang rực rỡ, tràn đầy sức sống.
Mùa xuân tới cũng là lúc hành trình về với miền đất nhiều cảm xúc bắt đầu. Chúng tôi khởi hành từ cột mốc số 0, dọc theo sông Miện trong xanh đến xã Tùng Vài với lối rẽ vào từ Quyết Tiến, nơi có một số cây mận già, trước khi đến Cổng Trời Quản Bạ.
Mặc dù không phải là một trong những nơi cao nhất Hà Giang nhưng vì có địa hình đặc biệt nên nơi đây thường xuyên bị mây che phủ, tạo ra sương mù, đặc biệt vào sáng sớm. Dù trời có bừng sáng ở Cán Tỷ, thì khi đứng ở đó nhìn sang, toàn bộ Cổng Trời Quản Bạ như bị chìm hoàn toàn trong mây. Có lẽ vì thế mà cái tên Cổng Trời ra đời chăng?
Chìm trong dòng suy nghĩ, phút chốc tôi đã đến dốc Cán Tỷ, từ đây có 2 lựa chọn: đi theo con đường ngắn hơn nối thẳng sang Lao và Chải nếu ưu tiên hơn về thời gian, còn lựa chọn thứ hai là đi theo đường cũ. Tuy khó đi hơn, nhưng con đường vốn gần như bị lãng quên kể từ khi đường tắt ra đời sẽ đưa ta qua những đồi thông lộng gió, đồi cỏ xanh mát như thảo nguyên nhỏ với tầm nhìn bao la. Lác đác những cây đào trổ hoa bên hiên nhà cũ không khỏi làm tôi xao xuyến.
Hành trình tiếp tục trên Quốc lộ 4C, khi bóng dáng của các đỉnh núi hùng vĩ bao quanh dốc Thẩm Mã xuất hiện trước mặt, cũng bắt đầu là nơi rẽ vào xã Vần Chải, nơi có thôn Sảo Há như ốc đảo trong lòng chảo bao quanh là núi. Nơi đây được núi giữ lại hơi ẩm và khí lạnh nên cây cối tươi tốt. Có cả một rừng trúc xanh mát dẫn lối đến khu vực dân cư nơi những ngôi nhà ngói âm dương xen kẽ với nhiều cây đào đang khoe sắc.
Vượt qua dốc Thẩm Mã là đến khu vực được coi là “thủ phủ” của hoa đào Hà Giang. Ngay dọc 2 bên đường Quốc lộ, từng hàng đào được trồng liên tiếp bắt đầu từ trung tâm xã Phố Cáo đến trung tâm xã Sủng Là. Khu vực này cũng là điểm dừng chân lý tưởng, bởi nếu lấy đây là điểm xuất phát thì chỉ trong bán kính vài km đã có rất nhiều địa điểm “săn” hoa. Đó là Phó Bảng với cuộc sống nhộn nhịp của một thị trấn gần cửa khẩu quốc gia, là Lao Xa rực rỡ màu hoa đào, mận, cải đan xen, là Sảng Tủng thanh bình ẩn hiện sau những dãy núi đá dài đến vô tận.
Con đường quanh co dẫn chúng tôi tới xã Sà Phìn, đi ngang qua những hàng mận trắng muốt nằm dưới thung lũng, tới nhánh rẽ vào đường lên Lũng Cú. Dù không còn nhiều nhưng hoa đào, mận vẫn thấp thoáng trong những bản nhỏ ở Lũng Táo, Ma Lé… khi nhìn từ trên cao xuống.
Và sắc màu ấy lại xuất hiện nhiều hơn khi điểm đến Lũng Cú hiện ra. Hoa ở đây không mọc trên đá nữa, mà ngay trước cửa hay trong vườn nhà ở Lô Lô Chải, Thèn Pả hay Tả Gia Khâu. Chính quyền và người dân nơi đây đang tích cực trong việc bảo tồn những điểm thu hút mang tính địa phương, trong đó có việc bảo vệ các gốc đào và trồng thêm hoa đào – loài hoa đặc trưng của mùa xuân Hà Giang.
Tạp chí Heritage
