Phát biểu khai mạc hội thảo phát triển hệ thống đường sắt đô thị, Chủ tịch UBND TP.Hà Nội Trần Sỹ Thanh nhấn mạnh, thủ đô Hà Nội và TP.HCM là 2 đô thị đặc biệt, 2 “đầu tàu” kinh tế của cả nước, giữ vai trò trung tâm kinh tế, văn hóa, khoa học và an ninh – quốc phòng, đồng thời cũng là 2 đô thị có diện tích và dân số lớn nhất cả nước.
Cùng với xu thế phát triển, giao thông công cộng ngày càng có vai trò quan trọng, nhất là đối với các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM, trong đó, hệ thống đường sắt đô thị được coi là trục “xương sống” của mạng lưới kết cấu hạ tầng giao thông.
Theo Chủ tịch UBND TP.Hà Nội, việc đầu tư sớm, vận hành hiệu quả hệ thống đường sắt đô thị sẽ nâng cao tỷ trọng vận tải hành khách công cộng, giảm phương tiện giao thông cá nhân, từ đó đem lại hiệu quả tích cực trong phát triển kinh tế – xã hội, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, ùn tắc và tai nạn giao thông…
Thời gian vừa qua, Hà Nội và TP.HCM đã và đang dành nguồn lực để đầu tư xây dựng các dự án đường sắt đô thị. Tuy nhiên, quá trình triển khai còn gặp nhiều khó khăn, thách thức, đòi hỏi phải tiếp tục nghiên cứu các giải pháp, hoàn thiện cơ chế, chính sách; tìm hiểu, học tập những kinh nghiệm, phương thức mới, “đột phá” nhằm triển khai đồng bộ và sớm hoàn chỉnh mạng lưới đường sắt đô thị theo Kết luận số 49 của Bộ Chính trị, đáp ứng nhu cầu và mong mỏi của người dân 2 thành phố.
Ông Trần Sỹ Thanh cho biết, hội thảo hướng tới 3 mục tiêu, gồm: trao đổi, nghiên cứu, tiếp thu kinh nghiệm quốc tế từ các nước có hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông công cộng phát triển, đặc biệt là hệ thống đường sắt đô thị; tổng hợp các kinh nghiệm trong nước và quốc tế để nghiên cứu, xây dựng, hoàn thiện thể chế về phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD); quy hoạch xây dựng, chỉnh trang đô thị, đất đai, đầu tư, quản lý, vận hành và khai thác đường sắt đô thị.
Cũng tại hội thảo, ông Bùi Xuân Cường, Phó chủ tịch UBND TP.HCM (đơn vị đồng chủ trì) đồng tình với những ý kiến của Chủ tịch UBND TP.Hà Nội và cho biết, nếu vẫn xây dựng mạng lưới đường sắt đô thị theo cách làm như trước đây thì rất khó đạt được mục tiêu.
“Vì vậy, lãnh đạo 2 thành phố đều xác định sẽ phối hợp chặt chẽ, quyết liệt, tạo đột phá trong việc xây dựng đường sắt đô thị gắn với TOD; huy động nguồn lực, tái định cư, lựa chọn công nghệ… Đường sắt đô thị không chỉ là dự án giao thông mà còn gắn liền với phát triển kinh tế”, ông Cường nhấn mạnh.
Trong 3 ngày (17 – 19.1), tại Hà Nội sẽ diễn ra các hội thảo khoa học về phát triển hệ thống đường sắt đô thị.
Tại hội thảo, bên cạnh các tham luận về những vấn đề trong thực hiện quy hoạch và đầu tư xây dựng hệ thống các tuyến đường sắt đô thị Hà Nội và phát triển hệ thống đường sắt đô thị TP.HCM, các chuyên gia quốc tế tham dự hội thảo sẽ chia sẻ về mô hình TOD trong phát triển đường sắt đô thị ở góc độ toàn cầu, góc độ các quốc gia, thành phố đã áp dụng rất thành công như: Paris (Pháp); Nhật Bản; Quảng Châu, Thâm Quyến (Trung Quốc), Singapore…
Các hội thảo cũng hướng đến mục đích hoàn thiện đề án phát triển hệ thống đường sắt đô thị Hà Nội và TP.HCM vào năm 2035 theo các lĩnh vực trọng yếu.
Theo Quy hoạch giao thông vận tải thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn năm 2050 được Thủ tướng phê duyệt, mạng lưới đường sắt đô thị TP.Hà Nội gồm 9 tuyến có tổng chiều dài gần 418 km (gồm hơn 342 km cầu cạn, cầu cạn kết hợp đi bằng và khoảng 76 km đi ngầm).
Còn tại TP.HCM gồm 8 tuyến đường sắt đô thị với tổng chiều dài khoảng 172 km và 3 tuyến xe điện mặt đất hoặc đường sắt một ray với tổng chiều dài hơn 56 km.
Tuy nhiên, quá trình triển khai các dự án đường sắt đô thị đã phát sinh nhiều khó khăn, vướng mắc khiến tiến độ thực hiện các dự án bị ảnh hưởng.