Gỡ 'nút thắt' về đất đai để hợp tác xã phát triển bền vững

Thiếu quỹ đất đang là “rào cản” lớn đối với Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp Lương Phú trong việc triển khai sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ.

Trong những năm qua, phong trào phát triển hợp tác xã (HTX) nông nghiệp trên địa bàn tỉnh có những bước tiến đáng ghi nhận. Số lượng HTX không ngừng tăng lên, chất lượng hoạt động của nhiều HTX ngày càng được cải thiện.

Các HTX đã khẳng định vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao thu nhập cho thành viên, người lao động, đồng thời tạo ra nhiều sản phẩm nông nghiệp đặc trưng, đạt OCOP.

Nhưng bên cạnh những tín hiệu tích cực nêu trên, thực tế cho thấy vẫn còn không ít HTX hoạt động chưa hiệu quả. Trong đó, nguyên nhân cốt lõi là do HTX thiếu quỹ đất để sản xuất ổn định, lâu dài.

HTX dịch vụ nông nghiệp Lương Phú (xã Lương Phú, Phú Bình) thành lập năm 2017, với 7 thành viên. Hằng năm, HTX liên kết với các hộ dân ở các xóm Phú Lương, Phú Mỹ và xóm Lân để trồng khoảng 3ha dưa chuột. Từ khi đi vào hoạt động đến nay, HTX đã góp phần bao tiêu phẩm dưa chuột của bà con, với giá ổn định.

Mặc dù vậy, hoạt động của HTX vẫn mang tính chất mùa vụ, chỉ sản xuất trong vụ đông. Điều này đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến tính ổn định trong sản xuất, kinh doanh, đặc biệt là việc nâng cao chất lượng sản phẩm của HTX.

Bà Âu Thị Phương Hà, Phó Giám đốc HTX, cho biết: Dù định hướng của HTX là tạo ra những sản phẩm rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ nhưng đến nay chưa thực hiện được. Việc sản xuất trên đất riêng lẻ, không liên tục trong năm, dẫn đến khó khăn trong việc kiểm soát chặt chẽ về điều kiện canh tác, nguồn nước, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật...

Không chỉ gặp khó trong việc nâng cao chất lượng sản phẩm, việc thiếu quỹ đất sản xuất tập trung còn khiến HTX khó trong triển khai các phương án cơ giới hóa, đầu tư hạ tầng để phát triển nông nghiệp công nghệ cao.

Đơn cử như HTX dịch vụ nông nghiệp Nam Hòa (xã Nam Hòa, Đồng Hỷ), dù đã có nhiều năm hoạt động hiệu quả trong việc liên kết trong trồng một số loại rau ăn lá và ăn quả, nhưng HTX vẫn gặp khó khăn khi muốn ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất.

Ông Miêu Văn Long, Giám đốc HTX, chia sẻ: Sản xuất nông nghiệp công nghệ cao sẽ giúp HTX sản xuất liên tục trong năm, giảm phụ thuộc vào thời tiết, nâng cao năng suất và chất lượng nông sản. Tuy nhiên, sau 5 năm thành lập đến nay HTX vẫn chưa triển khai được. Việc đầu tư hệ thống nhà kính, nhà màng, hệ thống tưới tự động không thể triển khai được do đất canh tác nằm rải rác, thuộc quyền sử dụng của nhiều hộ.

Hiện nay, ngoài HTX dịch vụ nông nghiệp Lương Phú và HTX dịch vụ nông nghiệp Nam Hòa, trên địa bàn cũng có nhiều HTX đang trong tình trạng tương tự. Trước thực trạng này, các HTX mong muốn các ngành chức năng, chính quyền địa phương có cơ chế, chính sách hỗ trợ cụ thể, thiết thực. Trong đó có việc hỗ trợ để các HTX được tiếp cận nhiều hơn với các nguồn vốn vay ưu đãi, nhằm giúp HTX có điều kiện để thuê lại đất sản xuất lâu dài của người dân để phục vụ sản xuất của HTX.

Bà Vũ Thị Thu Hương, Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, cho biết: Chúng tôi ghi nhận nhiều HTX rất tâm huyết, có định hướng phát triển mô hình sản xuất sạch, bền vững. Chính vì thế, việc sớm tháo gỡ "bài toán" về đất đai sẽ giúp các HTX nâng tầm hoạt động, đưa sản phẩm nông nghiệp địa phương vào chuỗi giá trị cao hơn.

Tính đến hết năm 2024, trên địa bàn tỉnh có 541 HTX nông nghiệp (tăng 175 HTX so với năm 2020), với 32 nghìn thành viên, người lao động. Trong đó có khoảng 55% HTX hoạt động hiệu quả. Thu nhập bình quân của người lao động đạt từ 4 - 4,5 triệu đồng/người/tháng.

 

Nguồn: https://baothainguyen.vn/kinh-te/202504/go-nut-thatve-dat-daide-hop-tac-xa-phat-trien-ben-vung-ea83944/