Giáo sư Phạm Minh Hạc – bậc “đại sư” thời hiện đại với đóng góp nổi bật cho giáo dục Việt Nam

Hội thảo nhằm tôn vinh những đóng góp to lớn của GS.VS.NGND Phạm Minh Hạc cho sự phát triển lý luận và thực tiễn giáo dục Việt Nam.

Đồng thời, thông qua Hội thảo, tiếp tục phát triển những giá trị khoa học trong các công trình nghiên cứu của Giáo sư Phạm Minh Hạc vào thực tiễn đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo hiện nay, góp phần lan toả tấm gương sáng của nhà giáo, nhà khoa học, nhà quản lý giáo dục mẫu mực trong toàn ngành và toàn xã hội.

Giáo sư Phạm Minh Hạc có nhiều đóng góp nổi bật, to lớn cho giáo dục nước nhà

Phát biểu tại Hội thảo, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn khẳng định, đây là hội thảo đặc biệt, mang tính khoa học, tính thực tiễn, ý nghĩa lịch sử, ý nghĩa giáo dục và tính nhân văn sâu sắc.

Theo Bộ trưởng, GS.VS.NGND Phạm Minh Hạc là nhà khoa học, nhà giáo, nhà quản lý, chính trị gia, nhà hoạt động thực tiễn trong lĩnh vực giáo dục có nhiều đóng góp nổi bật, to lớn cho giáo dục nước nhà.

Ở vai trò là nhà khoa học, giáo sư có nhiều đóng góp trong việc phát triển ngành tâm lý học nói chung và tâm lý học giáo dục Việt Nam, những nghiên cứu phát triển khoa học giáo dục, triết lý giáo dục, phương pháp giáo dục. Nhiều nghiên cứu khoa học của giáo sư đã có đóng góp giúp phát triển ngành tâm lý học, khoa học giáo dục nói chung và có đóng góp trong phát triển giáo dục Việt Nam thời kỳ hiện đại nói riêng.

Ở vai trò là nhà quản lý, trải qua nhiều cương vị khác nhau, đặc biệt là cương bị Bộ trưởng Bộ Giáo dục, Giáo sư Phạm Minh Hạc có những quyết sách đổi mới giáo dục vào thời kỳ đất nước đã độc lập thống nhất nhưng cũng là giai đoạn rất khó khăn, ngành giáo dục đứng trước muôn vàn thách thức.

Phương châm chỉ đạo của giai đoạn thử thách đó được giáo sư đề ra là: “giữ vững để không tan vỡ, khôi phục những cái đã mất, củng cố những cái còn lại và phát triển cái cần thiết”. 

Trong vai trò là người đứng đầu ngành giáo dục, Giáo sư Phạm Minh Hạc đã có nhiều đề xuất và chỉ đạo triển khai mục tiêu quốc gia về xóa nạn mù chữ và phổ cập giáo dục tiểu học vào năm 2000.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn khẳng định, những kinh nghiệm chỉ đạo thực tiễn giáo dục nước nhà của giáo sư hiện vẫn còn nhiều ý nghĩa tham khảo đối với công cuộc đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo hiện nay, đặc biệt là phát triển nền giáo dục hướng tới phát triển con người một cách toàn diện theo tinh thần chương trình Giáo dục phổ thông 2018.

Bậc “đại sư” thời hiện đại

Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, hoạt động khoa học và thực tiễn của Giáo sư Phạm Minh Hạc để lại cho những người quản lý giáo dục ngày nay nhiều bài học quan trọng. Trong đó có bài học về việc phát triển khoa học tâm lý, lấy khoa học tâm lý làm gốc căn cơ nền tảng để phát triển khoa học giáo dục. Đó là tầm nhìn xa về chính sách trong giáo dục, là tinh thần bám sát thực tiễn, tinh thần đề cao công bằng trong giáo dục, tinh thần nhân văn trong giáo dục.

Học thuật của giáo sư còn để lại ở danh mục đồ sộ các công trình, là các chuyên luận, tài liệu, giáo trình, bài báo khoa học xuất bản trong và ngoài nước.

“Để phát huy làm nổi bật đóng góp khoa học của giáo sư, chắc chắn còn nhiều việc cần phải làm. Nghiên cứu đánh giá để thấy hết những đóng góp to lớn của giáo sư với ngành giáo dục, đặc biệt với cương vị Bộ trưởng Bộ Giáo dục trong lịch sử giáo dục Việt Nam hiện đại chắc chắn cần phải làm nhiều việc, cần có thêm những nghiên cứu khảo sát tỉ mỉ hơn nữa trong tương lai”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói.

Bộ trưởng khẳng định, những nghiên cứu, hồi ức, trao đổi tại Hội thảo khoa học “Giáo sư, Viện sĩ, Nhà giáo nhân dân Phạm Minh Hạc với sự phát triển khoa học giáo dục Việt Nam” có giá trị quan trọng trong việc đánh giá, ghi nhận và tôn vinh những đóng góp của giáo sư.

“Những bài viết và ý kiến tại đây không chỉ giúp cho việc làm sáng tỏ và tôn vinh một sự nghiệp, mà còn đóng góp cho việc làm sáng tỏ nhiều vấn đề của lịch sử giáo dục Việt Nam, khoa học giáo dục Việt Nam. Bộ GD-ĐT trân trọng thụ hưởng những kết quả khoa học này.

Với những hiểu biết của cá nhân tôi với tư cách hậu học, hậu sinh, hậu bối, hậu kế, tôi thấy GS.VS.NGND Phạm Minh Hạc thực sự là bậc đại sư thời hiện đại với tất cả ý nghĩa của nó”, Bộ trưởng nói.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn chia sẻ, với tư cách là người đứng đầu Bộ GD-ĐT hiện nay, ông thấy bản thân có nhiều điều may mắn và hạnh phúc.

Đó là may mắn, hạnh phúc khi có những người thầy lớn, bậc tiền bối còn tại thế để có chỗ dựa và hỏi han. Hiện nay, còn nhiều thầy lớn là các bậc tiền bối, trong đó Giáo sư Phạm Minh Hạc. Đó là niềm hạnh phúc khi có những nền tảng gốc mà những tiền bối đã gây dựng một cách chắc chắn từ trước để nay kế thừa. Và đó là niềm hạnh phúc khi có bài học lớn, tấm gương sáng để tiếp nối, soi sửa và noi theo.

“Thế hệ sau, đồng nghiệp và học trò thừa nhận, tôn vinh những người thầy lớn, như Hội cựu giáo chức tôn vinh Giáo sư Phạm Minh Hạc hôm nay, làm gương và làm lan tỏa cho việc trò kính thầy, sơn môn kính trưởng lão trong toàn xã hội… là cái phúc của ngành giáo dục, là niềm hạnh phúc cho toàn ngành hôm nay”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn bày tỏ.

30 tham luận của các nhà khoa học, nhà quản lý và đội ngũ cán bộ, giảng viên 

Hội thảo khoa học “Giáo sư, Viện sĩ, Nhà giáo nhân dân Phạm Minh Hạc với sự phát triển khoa học giáo dục Việt Nam” đã nhận được hơn 30 tham luận của các nhà khoa học, nhà quản lý và đội ngũ cán bộ, giảng viên trong cả nước. Nội dung các tham luận đã khẳng định những đóng góp quan trọng của Giáo sư Phạm Minh Hạc.

Theo đó, Giáo sư Phạm Minh Hạc đã công bố một khối lượng lớn các công trình nghiên cứu khoa học. Trong đó có những công trình đã được dịch ra nhiều thứ tiếng khác nhau. Đó là nguồn tài liệu quan trọng góp phần phát triển tâm lý học giáo dục hiện đại.

Các công trình của Giáo sư Phạm Minh Hạc đã luận giải, khái quát nhiều khái niệm, phạm trù khoa học mới về tâm lý học, giáo dục học, góp phần bổ sung, phát triển, làm phong phú lý luận về tâm lý học và giáo dục học hiện đại.

Những công trình nghiên cứu về triết lý giáo dục Việt Nam, nghiên cứu về giá trị học, giá trị con người Việt Nam, nghiên cứu về con người… không chỉ có giá trị định hướng, dẫn dắt cho xu hướng phát triển của lý luận và thực tiễn giáo dục Việt Nam trong các thời điểm mang tính bước ngoặt mà còn là cơ sở khoa học đề đề xuất các chủ trương, chính sách đổi mới, phát triển giáo dục, đào tạo trong bối cảnh hội nhập, hợp tác quốc tế.

Tại Hội thảo, bên cạnh những đánh giá về đóng góp, cống hiến với khoa học giáo dục nước nhà, nhiều câu chuyện, kỷ niệm về con người, phong cách, sự chân thành trong cả công việc và cuộc sống của Giáo sư Phạm Minh Hạc – nguyên Bộ trưởng Bộ GD-ĐT đã được chia sẻ.

Các nhà khoa học, nhà sư phạm cũng đồng thời gửi một số kiến nghị tới Bộ GD-ĐT về việc lưu giữ, tiếp tục phát huy những giá trị, kết quả nghiên cứu, đóng góp, cống hiến của GS.VS.NGND Phạm Minh Hạc. 

GS.TSKH.NGND Nguyễn Mậu Bành, chủ tịch Hội Cựu giáo chức Việt Nam nhấn mạnh, Hội thảo khoa học “GS.VS.NGND Phạm Minh Hạc với sự phát triển khoa học giáo dục Việt Nam” không phải để đánh giá về một nhà khoa học lớn trong lĩnh vực giáo dục, mà là dịp để tri ân GS.VS.NGND Phạm Minh Hạc với sự phát triển của khoa học giáo dục Việt Nam.

Đó là sự tri ân đối với các công trình nghiên cứu khoa học đã nâng cao nhận thức về các lĩnh vực tâm lý học, giáo dục học; tri ân về một tầm nhìn chiến lược, toàn diện, khoa học và sâu sắc về giáo dục Việt Nam; tri ân về tình cảm chân thành, thấu hiểu, ân tình của Giáo sư Phạm Minh Hạc – một người thầy, nhà khoa học, nhà quản lý giáo dục luôn đau đáu với giáo dục nước nhà.