Giao "KPI" tăng trưởng cho địa phương

Chỉ tiêu tăng trưởng cho từng địa phương là khác nhau, thấp nhất 8% còn cao nhất 13,6%. Chỉ tiêu tăng trưởng cao được giao tập trung nhiều ở các tỉnh có khu công nghiệp, khu chế xuất đang thu hút đầu tư nước ngoài (FDI) lớn, hoặc đang thực hiện các dự án đầu tư công trọng điểm quốc gia.

Việc giao KPI ở đây có thể được xem là một cách thức quản trị quốc gia. Chính phủ giao chỉ tiêu để địa phương đồng hành cùng Chính phủ đi tới mục tiêu chung của cả nước. Từng nơi sẽ nhận diện các điểm mạnh, điểm yếu, các cơ hội, thách thức để từ đó phát huy hoặc khắc phục nhằm đạt hoặc vượt chỉ tiêu đề ra.

Đồng thời, từ việc giao chỉ tiêu cụ thể, Chính phủ cũng có thể gắn trách nhiệm của lãnh đạo các địa phương đối với mục tiêu tăng trưởng chung của cả nước, để xem địa phương nào làm tốt, địa phương nào chưa làm tốt trong phạm vi chức năng nhiệm vụ của mình.

TPHCM được giao chỉ tiêu tăng trưởng 8,5% trong năm nay (Ảnh: Hữu Khoa).

Có thể hiểu rằng chỉ tiêu tăng trưởng là một mục tiêu để phấn đấu. Bởi, để đạt được tăng trưởng cao không chỉ phụ thuộc vào lãnh đạo các địa phương mà còn phụ thuộc nhiều yếu tố, như tiến độ thực hiện các dự án đầu tư công ở cấp trung ương hay môi trường khách quan bên ngoài.

Tốc độ tăng trưởng còn phụ thuộc vào lòng tin kinh doanh của khu vực tư nhân. Nếu như khu vực tư nhân giảm niềm tin thì họ cũng sẽ không rót vốn đầu tư, không tiến hành sản xuất kinh doanh và từ đó ảnh hưởng đến mục đích tăng trưởng cao của địa phương nói riêng và cả nước nói chung.

Như vậy, việc Chính phủ giao chỉ tiêu tăng trưởng là để giám sát tốt hơn, nhận diện điểm mạnh, điểm yếu, thách thức rõ ràng hơn, để lãnh đạo các địa phương đồng hành cùng Chính phủ trong cải thiện môi trường kinh doanh, môi trường đầu tư, giúp tháo gỡ những hạn chế, những vướng mắc về thủ tục hành chính và những vấn đề thuộc phạm vi, quyền hạn trách nhiệm của lãnh đạo các tỉnh.

Thu hút FDI trong điều kiện mới

Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) có đóng góp quan trọng trong thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của Việt Nam những năm qua.

Từ trước tới nay vốn FDI vào Việt Nam chủ yếu hướng tới lĩnh vực sản xuất, chế biến chế tạo, tận dụng lao động giá rẻ, lợi thế thuế quan từ các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã ký kết, các ưu đãi của địa phương trong tiếp cận đất đai và các nguồn lực khác.

Trong bối cảnh kinh tế thế giới bất ổn như hiện nay, đặc biệt là chính sách liên quan thuế quan của Mỹ với các đối tác thương mại lớn có thể sẽ mang đến rủi ro cho dòng vốn FDI. Giai đoạn chính quyền "Trump 1.0", việc áp thuế của Mỹ chủ yếu nhắm vào hàng hóa Trung Quốc, dẫn đến làn sóng chuyển dịch của các nhà đầu tư quốc tế để phân tán rủi ro, do vậy, các khu công nghiệp ở phía Bắc những năm qua bùng nổ. Tuy nhiên hiện nay, chính sách thuế quan của chính quyền "Trump 2.0" không chỉ nhắm vào Trung Quốc mà có thể vào bất kỳ quốc gia nào.

Một rủi ro nữa đến từ chính sách tiền tệ của Mỹ. Khi họ áp thuế lên hàng hóa của các nước khác thì đồng USD có xu hướng lên giá, làm tăng giá hàng hóa ở Mỹ, khiến lạm phát neo ở mức cao, ngân hàng trung ương Mỹ rất khó hạ lãi suất tiếp. Điều này gây khó khăn cho chính sách tiền tệ trong nước của Việt Nam.

Một mặt gây ra rủi ro về tỷ giá, VND nguy cơ mất giá so với USD và làm e ngại dòng vốn vào Việt Nam, kể cả đầu tư trực tiếp và đầu tư gián tiếp trên thị trường tài chính. Cho nên, đây cũng có thể là rào cản trong việc tiếp cận dòng vốn nước ngoài ở mức lớn hơn trước.

Mặt khác, trong điều kiện lãi suất ở Mỹ neo cao thì việc Việt Nam có khả năng giữ được lãi suất như mức hiện nay cũng là một thách thức, ảnh hưởng đến đầu tư và tiêu dùng ở trong nước.

Ưu tiên giữ ổn định vĩ mô, tạo điều kiện cho khu vực tư nhân

Trong bối cảnh hiện nay, việc thu hút các tập đoàn kinh tế tư nhân lớn tham gia vào các dự án trọng điểm quốc gia là việc nên làm. Muốn tăng trưởng cao cần thu hút được doanh nghiệp nội tham gia vào các dự án lớn, từ việc cung cấp nguyên vật liệu (sắt, thép, xi măng, nhựa đường…) cho đến xây lắp.

Đầu năm nay, lãnh đạo Chính phủ đã có các cuộc gặp gỡ, đối thoại với các doanh nghiệp tư nhân lớn trong nước và đưa ra "đặt hàng" cụ thể cho một số đơn vị.

Với nguồn vốn khổng lồ tại các dự án lớn mà Việt Nam đang và sẽ triển khai, nếu để các doanh nghiệp ngoại lấn át doanh nghiệp nội thì phần lớn thu nhập từ các dự án đó sẽ thuộc về nước ngoài và chuyển ra ngoài, như vậy không đảm bảo tăng trưởng lâu dài. Thu nhập đó phải ở lại trong nước và được tiêu dùng hoặc tái đầu tư vào các dự án mới. Như vậy, các đại dự án sẽ là "vốn mồi", đặt nền tảng cho tăng trưởng trong tương lai.

Chúng ta phải kéo các doanh nghiệp nội vào quá trình đầu tư các dự án lớn càng nhiều càng tốt, giữ được số tiền giải ngân ở lại trong nước, tái đầu tư vào tiêu dùng, tạo ra nội lực nền kinh tế.

Để thu hút doanh nghiệp tư nhân tham gia sâu hơn, đóng góp nhiều hơn vào tăng trưởng kinh tế thì phải gỡ bỏ các rào cản, vướng mắc, ít nhất là phải để doanh nghiệp tư nhân cạnh tranh bình đẳng với các doanh nghiệp nước ngoài.

Thu hút đầu tư nước ngoài nhưng không được bỏ quên khu vực tư nhân, ưu đãi cho doanh nghiệp FDI nhưng nếu để doanh nghiệp tư nhân trong nước bị lép vế thì sẽ dẫn đến tình trạng chúng ta thua ngay trên sân nhà, đó là điều cần tránh. Do vậy, một mặt các địa phương vẫn tiếp tục thu hút vốn đầu tư nước ngoài, mặt khác phải tạo được sân chơi bình đẳng cho các doanh nghiệp tư nhân trong nước.

Cải cách thể chế, môi trường đầu tư, môi trường kinh doanh thông qua giảm thủ tục hành chính, chi phí không chính thức là những điều mà Việt Nam phải thực hiện để kéo khối doanh nghiệp tư nhân vào đầu tư sản xuất.

Đặc biệt quan trọng là giữ được ổn định kinh tế vĩ mô, yêu cầu này phải đặt lên hàng đầu.

Khi đặt ra bài toán tăng trưởng cao trong năm 2025 và tăng trưởng hai con số trong những năm tiếp theo, Chính phủ cũng đã nhấn mạnh đến mục tiêu giữ ổn định kinh tế vĩ mô.

Bởi rằng, nếu chỉ thúc đẩy đầu tư công, mở rộng tiền tệ mà không giữ được ổn định kinh tế vĩ mô thì tăng trưởng cao sẽ chỉ xảy ra trong ngắn hạn 1-2 năm mà thôi. Khi mở rộng đầu tư công, kích thích tổng cầu, bơm tín dụng thì lạm phát trong nước cao hơn, tỷ giá tăng, thâm hụt ngân sách có xu hướng mở rộng. Hệ thống doanh nghiệp trong nước phụ thuộc vào hệ thống ngân hàng và tín dụng, khi tín dụng tăng thì nợ xấu cũng phát sinh nhiều hơn. Do vậy, nếu chỉ tập trung vào tăng trưởng thì sau một thời gian ngắn sẽ phải đối mặt giải quyết các bài toán vĩ mô khác như nợ công, thâm hụt ngân sách, lạm phát, tỷ giá, sức khỏe hệ thống tài chính… Những bất ổn vĩ mô sẽ ảnh hưởng tới niềm tin của nhà đầu tư, khiến khu vực tư nhân co cụm, không an tâm đầu tư lâu dài.

Quyết định vốn đi vào sản xuất là lâu dài, tầm nhìn phải 5-10 năm và lâu hơn, còn khi doanh nghiệp dự đoán chỉ trong 1-2 năm xảy ra bất ổn vĩ mô thì dòng tiền sẽ không vào sản xuất mà tìm kiếm các cơ hội ăn chênh lệch giá trên thị trường tài sản. Tức là dòng tiền sẽ đi vào thị trường tài sản, mua giá rẻ bán giá cao, hầu như không mang lại giá trị cho xã hội mà chỉ làm tăng giá tài sản trong nền kinh tế. Khi đó, chúng ta sẽ không thể hiện thực hóa giấc mơ thoát bẫy thu nhập trung bình.

Lịch sử các nước trên thế giới cho thấy, để đạt tăng trưởng cao (2 con số) đều phải giữ được ổn định kinh tế vĩ mô và dòng vốn phải an tâm đầu tư vào sản xuất kinh doanh thì mới vươn lên được nhóm các nước thu nhập cao.

Chính vì vậy, ngay từ trong năm bản lề 2025 này, cùng với việc giao KPI tăng trưởng để các địa phương hoàn thành, Chính phủ phải đảm bảo mục tiêu quan trọng lâu dài, chính là giữ ổn định vĩ mô như một điều kiện tiên quyết để bước vào kỷ nguyên mới: tăng trưởng cao bền vững. Vượt qua thách thức này không dễ, nhưng nếu đạt được sự đồng thuận và thực hiện các giải pháp đồng bộ thì mục tiêu sẽ trở nên khả thi hơn.

Tác giả: PGS.TS Phạm Thế Anh nhận bằng Tiến sĩ Kinh tế tại Đại học Manchester vào năm 2007; hiện là Trưởng Khoa Kinh tế học, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân. Ông có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực kinh tế vĩ mô, tài chính và từng giữ các vị trí: Trưởng Bộ môn Kinh tế Vĩ mô; Phó Viện trưởng phụ trách Viện Chính sách công và Quản lý thuộc Trường Đại Học Kinh tế Quốc dân.

Dantri.com.vn

Nguồn:https://dantri.com.vn/tam-diem/giao-kpi-tang-truong-cho-dia-phuong-20250302215307355.htm