Giáo dục đại học với công nghệ

Quang cảnh hội thảo

Dự hội thảo có Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn; đại diện Tổ công tác triển khai Đề án 06, đại diện lãnh đạo Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ GDĐT; lãnh đạo và chuyên viên các cơ sở giáo dục đại học; một số nhóm nghiên cứu, chuyên gia trong lĩnh vực công nghệ thông tin và chuyển đổi số.

Chuyển đổi số giáo dục và đào tạo đạt nhiều kết quả quan trọng

Hội thảo nhằm mục đích đánh giá thực trạng, kết quả đạt được, thuận lợi, khó khăn, bài học kinh nghiệm trong quá trình triển khai chuyển đổi số giáo dục và đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển công nghệ số, cũng như định hướng và thảo luận các giải pháp cho giai đoạn 2025-2030.

Đồng thời, thảo luận về kết quả, kinh nghiệm, khó khăn trong quá trình triển khai và giải pháp cho thời gian tới. Hội thảo tập trung vào 4 nội dung chính gồm: Quản lý, quản trị cơ sở giáo dục đại học dựa trên dữ liệu và công nghệ số; triển khai mô hình giáo dục đại học số; đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển công nghệ số; phát triển năng lực số cho người học (bao gồm năng lực trí tuệ nhân tạo).

Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin Nguyễn Sơn Hải trình bày báo cáo công tác chuyển đổi số trong giáo dục đại học, một số định hướng thời gian tới

Theo báo cáo của Cục Công nghệ thông tin (Bộ GDĐT), thời gian qua, kết quả ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số của Bộ GDĐT nói riêng và ngành GDĐT nói chung đã đạt được nhiều kết quả quan trọng.

Cụ thể, hoàn thành xây dựng 100% các cơ sở dữ liệu của ngành và kết nối thành công với các cơ sở dữ liệu quốc gia. Đối với giáo dục đại học, vừa qua Bộ GDĐT đã ban hành mới nhiều văn bản nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số, như: Thông tư số 30/2023/TT-BGDĐT về đào tạo trực tuyến, Thông tư 28/2023/TT-BGDĐT về đào tạo từ xa, Thông tư 42/2021/TT-BGDĐT về cơ sở dữ liệu GDĐT, Quyết định 4740/QĐ-BGDĐT ngày 6/12/2022 ban hành bộ chỉ số chuyển đổi số cơ sở giáo dục đại học…

Từ năm 2022, Bộ GDĐT đã xây dựng và đưa vào khai thác sử dụng hệ thống cơ sở dữ liệu về giáo dục đại học (HEMIS), trong đó tổng hợp thông tin dữ liệu từ tất cả các đại học, trường đại học, học viện trên cả nước gồm các nhóm dữ liệu về đội ngũ, người học, chương trình đào tạo, ngành đào tạo, cơ sở vật chất, tài chính tài sản…

Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học Nguyễn Anh Dũng trình bày báo cáo một số nội dung về đào tạo và phát triển nguồn nhân lực công nghệ số

Đến nay đã số hóa được dữ liệu khoảng 470 cơ sở giáo dục đại học, trên 25.000 chương trình đào tạo, trên 100.000 hồ sơ cán bộ, gần 3 triệu hồ sơ người học. Đã kết nối, đồng bộ dữ liệu về sinh viên ra trường với cơ sở dữ liệu quốc gia về bảo hiểm (hàng năm chia sẻ dữ liệu việc làm của khoảng 97.000 sinh viên tốt nghiệp). Đã kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về cơ sở vật chất (hiện đã báo cáo dữ liệu khoảng 18.000 hồ sơ viên chức các cơ sở giáo dục đại học thuộc Bộ GDĐT lên cơ sở dữ liệu quốc gia về cơ sở vật chất.

Dữ liệu trên cơ sở dữ liệu về giáo dục đại học được sử dụng phục vụ công tác quản lý nhà nước và công tác báo cáo, thống kê về giáo dục đại học, được sử dụng thống nhất trong toàn ngành, đảm bảo tính tổng thể đồng bộ với hệ thống cơ sở dữ liệu công khai của các đại học, học viện, trường đại học.

Việc ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ Kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông và công tác tuyển sinh đại học đã được triển khai đồng bộ, triệt để từ đăng ký dự thi, đăng ký nguyện vọng xét tuyển, nộp phí xét tuyển và xác nhận nhập học được thực hiện theo hình thức trực tuyến đối với tất cả thí sinh.

PGS.TS Tạ Hải Tùng, Đại học Bách Khoa Hà Nội trình bày tham luận về  Ứng dụng AI trong giáo dục và phát triển nguồn nhân lực AI và  Giải pháp triển khai “bình dân học vụ số”

Ngay từ năm 2022, Bộ GDĐT đã hoàn thành triển khai, cung cấp và tích hợp dịch vụ công mức độ 4 về “Đăng ký dự thi tốt nghiệp trung học phổ thông” và “Đăng ký xét tuyển trình độ đại học, trình độ cao đẳng ngành Giáo dục Mầm non” trên Cổng Dịch vụ Công quốc gia; tích hợp nền tảng thanh toán trực tuyến cung cấp trên Cổng dịch vụ công Quốc gia. Năm 2024, hệ thống dịch vụ công đã tiếp nhận hồ sơ của hơn 1 triệu thí sinh đăng ký dự thi tốt nghiệp trung học phổ thông, trong đó số học sinh đăng ký trực tuyến đạt hơn 94,66%; gần 4 triệu nguyện vọng xét tuyển được thí sinh đăng ký trực tuyến.

Nhận thức về xu hướng của chuyển đổi số, ngày càng có nhiều cơ sở giáo dục đại học quan tâm đầu tư triển khai chuyển đổi số, cách thức triển khai ngày càng bài bản, có hệ thống hơn nên đã phát huy được hiệu quả trong công tác quản trị dựa trên dữ liệu và công nghệ số.

Để tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số trong giáo dục đại học và bảo đảm nguồn nhân lực thúc đẩy chuyển đổi số trong các lĩnh vực, hiện nay Bộ GDĐT đã hoàn thiện Đề án thí điểm mô hình giáo dục đại học số và Đề án đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ công nghệ cao trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt (dự kiến phê duyệt trong năm 2024).

Ông Đỗ Thanh Bình, Giám đốc Hợp tác quốc tế, VINASA trình bày tham luận nhu cầu nhân lực CNTT, nhân lực công nghệ số

Bên cạnh đó, Bộ đã xây dựng dự thảo và sẽ sớm ban hành khung năm lực số cho người học từ mầm non đến đại học (bao gồm năng lực ứng dụng AI) nhằm nâng cao năng lực số cho người học, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số quốc gia. Dự kiến các Đề án và khung năng lực số nói trên sẽ được triển khai ngay từ năm 2025 ngay sau khi được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Ngành Giáo dục có vai trò thúc đẩy toàn bộ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn nhấn mạnh tầm quan trọng của chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo, với nhận định: Không ngành nào chịu ảnh hưởng, tác động mạnh về chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo như ngành Giáo dục nhưng cũng không ngành nào hưởng lợi từ chuyển đổi số như ngành Giáo dục.

“Bên cạnh tác động, hưởng lợi, ngành Giáo dục còn có sứ mạng rất lớn là đảm bảo nguồn “nhân lực số” cho đất nước”, đề cập vấn đề này, Thứ trưởng cho rằng, trong bối cảnh mới, bối cảnh phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo, Việt Nam đứng trước thời cơ lớn khi trong giai đoạn sắp tới có nhiều cơ hội đầu tư vào chuyển đổi số.

Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn phát biểu tại hội thảo

“Một trong những thế mạnh của chúng ta là con người. Bên cạnh chuyển đổi số trong ngành, ngành Giáo dục có vai trò quan trọng là đảm bảo nguồn nhân lực chất lượng cao nói chung và nguồn nhân lực số nói riêng, qua đó thúc đẩy toàn bộ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo”, Thứ trưởng nói.

Nhắc lại giai đoạn toàn ngành Giáo dục chuyển đổi từ dạy học trực tiếp sang trực tuyến để thích ứng với giai đoạn dịch bệnh Covid-19, Thứ trưởng khẳng định, giai đoạn đó cho thấy khả năng thích ứng của toàn ngành; nhưng đó mới chỉ là bước đầu, chưa thể gọi là chuyển đổi số trong ngành. Thứ trưởng cũng nhắc tới những việc đã làm được về ứng dụng công nghệ thông tin trong đăng ký thi tốt nghiệp THPT, xét tuyển đại học thời gian qua như một ví dụ về chuyển đổi số tác động tích cực tới giáo dục và đào tạo.

“Chuyển đổi số phải bắt đầu từ đổi mới tư duy, cách thức quản lý, quản trị nhà trường, không đơn thuần là đưa bài giảng từ trực tiếp sang trực tuyến – đó mới chỉ là ứng dụng công nghệ thông tin. Chuyển đổi số yêu cầu thay đổi sâu sắc, toàn diện, thay đổi hẳn cách làm”, chia sẻ điều này, Thứ trưởng nhấn mạnh, hội thảo hôm nay để làm thế nào chúng ta thực hiện hiệu quả hơn, quyết liệt hơn ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong ngành Giáo dục.

Đại biểu dự hội thảo

Tại hội thảo, đại diện các cơ sở giáo dục đã có các tham luận, báo cáo về các mô hình giáo dục đại học số, mô hình quản trị, ứng dụng và phát triển nhân lực AI, phát triển năng lực số và triển khai bình dân học vụ số; trao đổi, thảo luận về các kinh nghiệm, giải pháp, kiến nghị thúc đẩy chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo ở lĩnh vực giáo dục đại học. Đại viên VINASA đã có tham luận về nhu cầu và yêu cầu với nguồn nhân lực công nghệ thông thông tin.

Đánh giá cao các tham luận, trao đổi được trình bày tại hội thảo xung quanh 4 nội dung chính là quản lý, quản trị cơ sở giáo dục đại học dựa trên dữ liệu và công nghệ số; triển khai mô hình giáo dục đại học số; đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển công nghệ số; phát triển năng lực số cho người học, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn nhấn mạnh tới việc phải quyết liệt hơn nữa trong cả chỉ đạo, ban hành chính sách và triển khai chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo với giáo dục và đào tạo trong thời gian tới. “Để chuyển đổi số, không gian số, ứng dụng công nghệ số, ứng dựng trí tuệ nhân tạo sẽ thực sự tác động, tạo ra thay đổi về năng suất dạy, năng suất học; xoá bỏ được các khâu, cấp trung gian trong hoạt động giáo dục và đào tạo…”.