Giải pháp nào để xuất khẩu hàng hóa tăng thêm 4 tỷ USD/tháng?

Xuất khẩu hàng hoá đặt mục tiêu tăng trưởng mới

Theo Cục Xuất nhập khẩu – Bộ Công Thương, hoạt động xuất nhập khẩu năm 2025 vẫn đối diện với nhiều rủi ro, khó đoán định. Cụ thể, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) dự kiến sẽ chỉ thực hiện 2 lần giảm lãi suất trong năm 2025, sau khi đã hạ lãi suất tổng cộng 1 điểm phần trăm kể từ tháng 9. Khủng hoảng tại Trung Đông đã và đang làm cho vận tải hàng hóa trên thế giới và của Việt Nam bị ảnh hưởng.

Bên cạnh đó, xu hướng bảo hộ thương mại xuất hiện nhiều hơn, nhiều nước có các biện pháp đưa đầu tư về trong nước, dựng nên các rào cản thương mại. Các thị trường phát triển như EU chú trọng đến phát triển bền vững, hiện đã và đang đưa ra nhiều quy định mới như Cơ chế điều chỉnh carbon, Quy định chống phá rừng châu Âu… có tác động đến một số mặt hàng xuất khẩu chủ lực của nước ta. Biến động chính sách thương mại của các nước lớn khi Hoa Kỳ bước vào nhiệm kỳ Tổng thống mới là yếu tố tác động mạnh và khó đoán định.

Xuất nhập khẩu năm 2025 hướng đến mục tiêu mới (Ảnh: Cấn Dũng)

Tuy nhiên, xét ở những điểm thuận lợi, TS. Lê Huy Khôi – Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược, chính sách Công Thương – Bộ Công Thương phân tích, những sản phẩm xuất khẩu mang tính nền tảng như nhóm hàng nông, lâm, thủy sản có sự cải thiện vô cùng tích cực trong thời gian qua (năm 2024, ngành nông nghiệp xuất khẩu gần 62,5 tỷ USD). Chắc chắn, năm 2025 và những năm tới, xuất khẩu của nhóm hàng này sẽ còn tốt hơn nữa.

Bên cạnh đó, sự tham gia và đóng góp của các doanh nghiệp Việt trong chuỗi các mặt hàng xuất khẩu khác (chế biến chế tạo) cũng có sự tăng trưởng rõ rệt, quan hệ ngoại giao của Việt Nam với các đối tác hết sức tốt đẹp, chúng ta đã tham gia hội nhập kinh tế sâu rộng, ký kết 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) đa phương và song phương với những đối tác lớn.

TS Lê Quốc Phương – nguyên Phó Giám đốc Trung tâm thông tin Công nghiệp và Thương mại – Bộ Công Thương phân tích thêm, xét về xu hướng của thế giới, dự báo trong năm 2025, nhu cầu của thị trường thế giới sẽ tiếp tục theo chiều hướng tích cực hơn. Nhu cầu về hàng hoá sẽ tiếp tục đi lên, tạo điều kiện cho hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam xuất khẩu mạnh đến các thị trường.

Song song với đó, hiện nay, Bộ Công Thương đã và đang làm tốt công tác khai mở thị trường, hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng thật hiệu quả những ưu đãi từ các Hiệp định thương mại tự do (FTA). Công tác cảnh báo sớm các biện pháp phòng vệ thương mại ngày càng được thực hiện hiệu quả hơn, giúp hàng Việt Nam tránh được các rủi ro trong quá trình xuất khẩu hàng hoá ra nước ngoài.

Tuy nhiên, thách thức cho hoạt động xuất nhập khẩu cũng đến khi hàng rào phòng vệ thương mại, tiêu chuẩn xanh của các thị trường cũng đang dần dựng lên. Trong bối cảnh nhiều yếu tố biến động khó lường, thuận lợi và thách thức đan xen ảnh hưởng đến hoạt động xuất nhập khẩu hàng hoá, Bộ Công Thương vẫn thể hiện sự quyết tâm, nỗ lực cao, đặt ra mục tiêu thách thức với tăng trưởng xuất khẩu năm 2025 đạt khoảng 12% so với năm 2024. Đây có thể nói là con số rất thách thức, vì cao hơn gấp đôi mục tiêu các năm trước đây. Đồng nghĩa với việc trung bình mỗi tháng xuất khẩu phải tăng 4 tỷ USD/tháng so với mức bình quân tháng năm 2024.

Đa dạng giải pháp xúc tiến xuất khẩu

Để đạt được mục tiêu này, Cục Xuất nhập khẩu cho rằng, rất cần sự triển khai đồng bộ của các bộ, ngành, địa phương và sự tham gia của cộng động doanh nghiệp xuất nhập khẩu, trong đó chú trọng các giải pháp:

Thứ nhất, hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng các cam kết trong các Hiệp định FTA để đẩy mạnh xuất khẩu, thông qua tuyên truyền về quy tắc xuất xứ và cấp Giấy chứng nhận xuất xứ, các cơ hội và cách thức tận dụng cơ hội từ các Hiệp định…

Thứ hai, tăng cường các hoạt động cung cấp thông tin thị trường trên nền tảng số cho các địa phương, hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp;

Thứ ba, hỗ trợ xây dựng và triển khai các triển khai các hoạt động xúc tiến thương mại tập trung, quy mô lớn, mang tính liên kết vùng cho sản phẩm, ngành hàng có thế mạnh của vùng tại các thị trường mục tiêu;

Thứ tư, tiếp tục thúc đẩy chuyển nhanh, mạnh sang thương mại chính ngạch.

Thứ năm, đẩy mạnh đàm phán, ký kết các Hiệp định, cam kết, liên kết thương mại mới; phối hợp với Bộ Nông nghiệp đàm phán mở thêm các loại trái cây được xuất khẩu chính ngạch.

Thứ sáu, triển khai thực thi các Chiến lược, Chương trình hành động về xuất nhập khẩu hàng hoá, phát triển dịch vụ logistics, phát triển thị trường xuất khẩu gạo.

Thứ bảy, hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua các rào cản thương mại mới tại các thị trường nhập khẩu.

Cục Xuất nhập khẩu cũng xin kiến nghị với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công Thương quyết liệt thực hiện các giải pháp như thúc đẩy EU sớm gỡ bỏ thẻ vàng IUU đối với xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam. Đồng thời, xây dựng các chính sách, khuôn khổ tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp Việt Nam thâm nhập thị trường thực phẩm halal, các thị trường mới từ khu vực Trung Đông, châu Phi…

Thêm nữa, đẩy mạnh phát triển công nghiệp hỗ trợ một cách thực chất, qua đó nâng cao hàm lượng giá trị gia tăng trong sản phẩm xuất khẩu. Có biện pháp hỗ trợ người dân trồng cà phê, cao su, trồng rừng chuẩn bị xây dựng hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu thực hiện trách nhiệm giải trình theo yêu cầu của EU.

Ngoài ra, Cục Xuất nhập khẩu kiến nghị Chính phủ chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tiếp tục duy trì mặt bằng lãi suất cho vay thấp, tạo điều kiện cho sản xuất kinh doanh; đồng thời không để tỷ giá tăng nhanh, gây khó khăn cho hoạt động nhập khẩu nguyên liệu, bán thành phẩm phục vụ sản xuất, xuất khẩu của doanh nghiệp.

Về phía các chuyên gia, TS Lê Quốc Phương nhấn mạnh việc Bộ Công Thương cần tiếp tục duy trì việc cảnh báo sớm các biện pháp phòng vệ thương mại từ các thị trường nhập khẩu. Đồng thời phối hợp với các bộ, ngành liên quan làm tốt việc ngăn chặn hàng hóa nước ngoài chuyển tải bất hợp pháp vào Việt Nam để gian lận xuất xứ hàng hóa nhằm tận dụng lợi thế giảm thuế từ các FTA. Tiếp tục triển khai giải pháp hướng tới xuất khẩu xanh, bền vững…

“Các cơ quan thương vụ cũng cần tiếp tục tăng cường cung cấp thông tin thị trường để doanh nghiệp xuất khẩu có được nguồn thông tin chính thống, chính xác” – TS Lê Quốc Phương nói.

Về phía doanh nghiệp, cần tiếp tục nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm, hàng hóa, đáp ứng các yêu cầu về tiêu chuẩn xanh và phát triển bền vững từ các thị trường…