“Giải mã” việc dạy và học nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11

Tác phẩm “Con em chúng ta học gì trong nhà trường?” của tác giả – nhà báo Nguyễn Minh Hải chính là những cảm nhận, sự hiểu biết, thông cảm và trợ lực lẫn nhau trong việc giáo dục trẻ giữa nhà trường và phụ huynh- vấn đề then chốt trong lĩnh vực giáo dục, trong đó, thầy và trò đóng vai trò là nhân tố trực tiếp thúc đẩy sự phát triển trong môi trường giáo dục này.

Hẳn những ai đã và đang có con em đi học đều có chung mối quan tâm là con em chúng ta học gì và học thế nào trong nhà trường. Chúng ta còn muốn biết nhiều hơn về việc học, việc sinh hoạt, các ứng xử, các mối quan hệ và nhiều hoạt động khác của con trong lớp, trong trường.

Chúng ta muốn biết không chỉ vì lòng yêu thương con vô bờ mà còn vì qua đó có thể phối hợp, chia sẻ với nhà trường trong việc dạy con học, cũng như có thêm những cách giúp con học tốt hơn. Các thắc mắc đó đã từng được học giả Nguyễn Hiến Lê đề cập trong cuốn “Thế hệ ngày mai”, xuất bản lần đầu vào năm 1952. Đến nay, gần như phụ huynh nào cũng đặt lại các câu hỏi tương tự như vậy.

Là một phụ huynh, một người quan tâm đến lĩnh vực giáo dục, một người có những trải nghiệm nhất định trong công tác giảng dạy, bản thân tác giả Nguyễn Minh Hải cũng có sự quan tâm như nhiều người khác. Từ sự quan sát, lắng nghe, tìm hiểu, chiêm nghiệm, tác giả không cố gắng đi tìm cho được các câu trả lời mà, tác giả nhìn thấy, nêu lên một số câu chuyện, một số tình huống, một số vấn đề trong việc dạy, việc học nói riêng và trong hoạt động giáo dục nói chung, với những góp ý, đề xuất cụ thể.

Trong nhiều năm qua, tác giả đã thể hiện những điều đó dưới dạng các bài viết ở nhiều tờ báo, tạp chí. Nay tác giả tập hợp các bài viết đó thành một tập sách mỏng lấy tên là “Con em chúng ta học gì trong nhà trường?”.

Sách dày 208 trang, gồm 41 bài viết với 3 phần chủ đạo: Con em chúng ta học như thế nào trong nhà trường?; Hình mẫu người thầy; Một số vấn đề của giáo dục.

Bắt đầu bằng bài viết đặt câu hỏi “Con em chúng ta học gì trong nhà trường?” lâu nay tưởng là câu hỏi đơn giản, hóa ra lại rất khó trả lời cho thấu đáo. Vấn đề là ngành giáo dục phải thực sự giải đáp câu hỏi đó với phụ huynh, chứ không phải chỉ khi nào phụ huynh hỏi đến thì mới loay hoay tìm câu trả lời. Phần một: Con em chúng ta học như thế nào trong nhà trường? Phần này phản ánh, giới thiệu, gợi mở, đề xuất một số nội dung, phương pháp, cách thức mà con em chúng ta đang học, nên học, cần học trong nhà trường, để có thể bảo đảm yêu cầu về “học văn”. Phần hai: Có thể học được gì từ người thầy? Phần này gợi ý về hình ảnh một người thầy nên có trong trường, trong lớp để có thể làm tốt chức trách của mình, đồng thời thuyết phục được cả người học lẫn phụ huynh, nhằm hướng tới mục tiêu “học lễ” của học sinh. Phần ba: Một số vấn đề của giáo dục. Phần này phản ánh một số câu chuyện, tình huống, vấn đề của giáo dục nước ta hiện nay; trong điều kiện hội nhập và chuyển đổi số ngày càng sâu rộng, bên cạnh những nội dung cần không ngừng đổi mới thì có những vấn đề dù rất cũ nhưng vẫn cần duy trì và thực hiện tốt.

“Sẽ rất sai lầm nếu cho rằng nhà giáo chỉ là người dạy chữ – theo nghĩa là người truyền đạt kiến thức. Dù đây là chức năng chủ yếu của nhà giáo nhưng bên cạnh đó, người thầy còn nhiều thiên chức khác như làm hình mẫu về đạo đức, lối sống, là người động viên, là người uốn nắn các lỗi lầm, khiếm khuyết của người học, là người giúp đỡ thiết thực cả về vật chất lẫn tinh thần cho người học trong một số điều kiện cụ thể nào đó. Nhà giáo chính là truyền cảm hứng cho học trò…”- nhà báo Nguyễn Minh Hải chia sẻ.

Tác giả đề cập từ hình mẫu người thầy truyền thống đến giai đoạn nghề giáo thời 4.0 mà thầy cô phải cập nhật công nghệ để bắt kịp thời đại. Hơn hết, nhà giáo chính là người truyền cảm hứng cho những thế hệ tương lai của đất nước. Trước tiên là các em học tập những kiến thức được thầy cô truyền tải. Thêm nữa là các em còn học hỏi thêm phương pháp học tập hiệu quả. Điều thúc đẩy các em là học thêm phong cách, hình mẫu của người thầy chính là động lực cho các em học tập và phấn đấu trong những năm tháng học trò. Chính sự thành nhân và thành công của các trò là niềm tự hào của cha mẹ, thầy cô và nhà trường. Các em chính là thành quả tương lai của nền giáo dục hiện đại, thế hệ xây dựng và kiến tạo đất nước ngày càng phát triển, phồn vinh.

Một cuốn sách nhỏ không thể nói đầy đủ các khía cạnh, các vấn đề của giáo dục mà chỉ phần nào gợi cho nhà trường, cho giáo viên và cho cả phụ huynh học sinh những ý tưởng, suy nghĩ, có thể góp phần làm việc giảng dạy nói riêng và công tác giáo dục nói chung ngày càng hiệu quả hơn, đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của xã hội. 

Sách do Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh ấn hành, ra mắt đúng dịp kỷ niệm 42 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 (20/11/1982-20/11/2024).