Giải Báo chí Quốc gia lần thứ XVIII Ứng dụng công nghệ làm báo hiện đại, truyền tải nội dung hấp dẫn

Sản phẩm báo chí đa phương tiện được đầu tư công phu, hấp dẫn

Một trong những điểm nổi bật được đánh giá cao tại mùa Giải năm nay chính là các sản phẩm báo chí đa phương tiện được đầu tư công phu, hấp dẫn.

Nhiều cơ quan báo chí đã đổi mới, tiếp cận công nghệ làm báo hiện đại, phát triển báo chí đa nền tảng, đa phương tiện và các hình thức báo chí sáng tạo nhằm tăng sức hấp dẫn, tăng khả năng tiếp cận của công chúng; đẩy nhanh tiến độ chuyển đổi số trong lĩnh vực báo chí truyền thông. Đặc biệt, ngoài các cơ quan báo chí ở Trung ương, một số báo, đài địa phương cũng có thay đổi trong cách chọn chủ đề, đề tài và triển khai theo phương thức mới mẻ, hiện đại, được Hội đồng Sơ khảo, Hội đồng chung khảo đánh giá cao cả về chất lượng và hình thức thể hiện.

Nhà báo Trần Tiến Duẩn – Tổng Biên tập báo điện tử VietnamPlus (TTXVN), Trưởng Tiểu ban Điện tử dành cho Tin bài, phản ánh, phỏng vấn – Hội đồng Sơ khảo Giải Báo chí quốc gia) cho biết: “Nhiều nhóm tác giả đã xây dựng bố cục tác phẩm tốt, đi từ thực trạng đến giải pháp, hiệu ứng của tác phẩm. Một số cơ quan báo chí ứng dụng mạnh mẽ công nghệ vào các sản phẩm báo chí, đặc biệt là các Infographic tương tác.

Xu hướng báo chí dữ liệu thể hiện rõ trong một số sản phẩm báo chí. Qua đó, cho thấy sự hiện diện của báo chí trong tất cả các vấn đề được dư luận xã hội quan tâm. Cách tổ chức và triển khai các tuyến tin bài cũng chặt chẽ, bài bản hơn, một số tuyến bài cho thấy sự đeo bám chủ đề tới cùng của tác giả. Có nhiều đề tài mang tính phát hiện, chuyên sâu, độc đáo, thể hiện cái nhìn riêng của tác giả. Bên cạnh đó, có nhiều tác phẩm phản ánh những điểm sáng ở Trung ương và cơ sở trong việc thực hiện các chủ trương chính sách lớn của Đảng và Nhà nước… những tấm gương trong đời thường cũng được thể hiện rất sáng tạo, sinh động, thuyết phục”.

Thể loại Phát thanh – Truyền hình, với hình thức đặc trưng là hình ảnh, âm thanh, tiếng động hiện trường, lồng nhạc… cũng được đánh giá là có nhiều tiến bộ so với những năm trước. Nhiều tác phẩm có tính nghiệp vụ cao, có phân tích, trao đổi, đối thoại và bình luận tập trung tìm cái mới, cái khái quát, có sức ảnh hưởng xã hội. Nhiều tác phẩm có cách khai thác, tiếp cận mới, cách kể sinh động, một vài phim đầu tư công phu, phục dựng được tính toán kỹ, phù hợp, sử dụng ngôn ngữ tốt hơn so với kỳ trước.

Một điểm đáng ghi nhận là phim tài liệu của các Hội Nhà báo tỉnh làm khá đều tay, nội dung phong phú, có tiến bộ về cách làm phim, có nỗ lực trong việc tìm tòi, phát hiện nên có những tác phẩm được tiếp cận với những câu chuyện, sự kiện của đời sống khác biệt và phong phú… Có thể nói rằng, việc đổi mới, sáng tạo trong thể hiện tác phẩm sao cho hấp dẫn, thu hút công chúng đã và đang là “điểm cộng” cho các tác phẩm báo chí năm nay.

Nhận định và đánh giá cao sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa nội dung và công nghệ trên các nền tảng, nhà báo Lê Quốc Minh – Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng chung khảo Giải Báo chí quốc gia khẳng định: “Xu hướng ứng dụng công nghệ hiện đại vào các tác phẩm báo chí điện tử cho thấy sản phẩm báo chí đa phương tiện đã khá hơn rất nhiều. Trong thời gian gần đây các cơ quan báo chí của chúng ta đã rất chú trọng đầu tư vào công nghệ để các tác phẩm hay, hấp dẫn hơn. Nhiều tác phẩm dự thi được trình bày dưới dạng Emazagine, Longform…

Việc tích hợp ảnh, video, đồ họa, rất nhuần nhuyễn, đẹp đúng kiểu báo điện tử… thay vì lối viết truyền thống của báo in đặt trên nền tảng báo điện tử như trước. Ngay cả viết về người tốt việc tốt cũng có lối viết, cách trình bày hấp dẫn, thú vị hơn. Một số báo đài địa phương đã có sự đầu tư rất đúng hướng trong vấn đề này, về mặt bằng công nghệ thì không có chênh lệch lắm so với Trung ương…”.

Trăn trở cho mùa Giải mới…

Có thể nói rằng, những công việc chuẩn bị cho ngày trao giải đang ở thời điểm “nước rút”, các tác phẩm báo chí xuất sắc đã được Hội đồng chung khảo Giải Báo chí quốc gia thống nhất lựa chọn, chỉ chờ ngày công bố chính thức và tôn vinh trên “thảm đỏ”. Về cơ bản, các giám khảo đều nhận định, chất lượng tác phẩm cũng như sự quan tâm của các đơn vị tới Giải Báo chí Quốc gia ngày càng tốt hơn. Tuy nhiên, những trăn trở cho mùa giải mới với kỳ vọng chất lượng tiếp tục tốt hơn nữa vẫn đau đáu trong tâm trí những người được giao trọng trách giám khảo.

Trao đổi bên lề, nhà báo Lê Quốc Minh cho biết, điểm yếu nhận thấy ở các mùa Giải Báo chí Quốc gia trước đây vẫn chưa được giải quyết triệt để trong mùa giải năm nay, trong đó, chất lượng đáng nói vẫn là ảnh tham dự giải năm nay dù có cải thiện hơn rất nhiều nhưng chưa đạt được như kỳ vọng.

Bên cạnh đó, những tác phẩm xã luận, bình luận, chuyên luận là một thể loại khó nhưng rất giá trị, hiện nay vẫn chưa nâng cao được số lượng và chất lượng. Ông mong rằng, ảnh báo chí, các tác phẩm thể loại bình luận sẽ tiếp tục được quan tâm, đầu tư hơn, sàng lọc và tham dự nhiều hơn nữa trong thời gian tới. Hay ngay ở những thể loại báo điện tử, thế mạnh của báo chí có tính lan tỏa rất cao, mặc dù có sự tiến bộ của nhiều cơ quan báo chí, cách thức sản xuất nội dung, cách thức trình bày, cách thức sử dụng công nghệ hiện đại đã tiến bộ hơn rất nhiều nhưng vẫn chưa thực sự theo kịp sự phát triển nhanh chóng của xu hướng truyền thông, của sự thay đổi về mặt tiếp cận và tiêu thụ nội dung trên nền tảng điện tử.

“Chúng tôi mong muốn trong tương lai, thể loại mới như podcast, video, dự án báo chí sáng tạo nên là một phần quan trọng của hệ thống giải báo chí. Trước hết, phải thay đổi tư duy của từng tòa soạn, từng nhà báo, bên cạnh những cách thức làm báo truyền thống cần dám thử nghiệm những cách làm mới, công cụ mới, tiếp cận những nhóm độc giả mới thay vì những nhóm độc giả cũ và phương pháp làm cũ…” – Nhà báo Lê Quốc Minh nhấn mạnh.

Để Giải Báo chí Quốc gia ngày càng khẳng định vai trò, vị thế và sức lan tỏa của mình, đặc biệt là tính bao trùm, đa dạng, đa lĩnh vực, thực sự cần sự chung tay nỗ lực và thúc đẩy chất lượng tác phẩm mỗi năm. Sự quyết tâm ấy không chỉ từ Ban tổ chức mà còn đến từ các cơ quan báo chí, các cấp Hội Nhà báo, Liên chi hội, chi hội và đặc biệt là đội ngũ người làm báo trong cả nước.

Thực tiễn cuộc sống ngày càng sôi động, vẫn cần những nhà báo với “trái tim nóng”, tiếp tục xông pha tìm kiếm các đề tài mới, đổi mới mình, tiếp tục vươn lên mạnh mẽ về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, làm tròn trách nhiệm phụng sự Tổ quốc, phụng sự Nhân dân… Để chúng ta luôn tin và tự hào rằng, thành công của Giải Báo chí Quốc gia hằng năm, năm nay và nhiều năm tới chắc chắn sẽ là sự tôn vinh những nhà báo “xứng đáng” trên thảm đỏ của Giải thưởng danh giá “xứng tầm”.

PGS.TS. Nguyễn Hồng Vinh – Nguyên Uỷ viên Trung ương Đảng, nguyên Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, nguyên Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam:

Hội Nhà báo địa phương đang vươn lên với khí thế rất tốt

Số lượng tác phẩm năm nay tăng, đồng thời chất lượng cũng được tăng lên. Các tác phẩm tham dự giải phản ánh đa dạng, sinh động hiện thực phát triển của đất nước, thời cơ đi liền thách thức, khí thế của các tầng lớp Nhân dân ta thực hiện công cuộc đổi mới do Đảng khởi xướng và lãnh đạo cũng như hội nhập quốc tế. Năm nay, các bài phát hiện những nhân tố mới, những điển hình tiên tiến, những cách làm hay, những sáng tạo trong thời kỳ đổi mới đã được chú ý đề cập, thể hiện rõ phương châm của báo chí là lấy cái đẹp dẹp cái xấu, lấy tích cực đẩy lùi tiêu cực.

Đặc biệt, ngày càng có nhiều Hội Nhà báo địa phương tham gia với những tác phẩm rất chất lượng, nhiều trong số đó được đặt ngang với các báo đài Trung ương. Ví dụ như Hội Nhà báo Phú Thọ có 3 tác phẩm ở các loại hình thì cả 3 đều được giải cao. Như vậy, 100% tác phẩm của một Hội Nhà báo địa phương đoạt giải, họ đang vươn lên với khí thế rất tốt, rất đáng trân trọng.

Giải Báo chí Quốc gia đã đi qua nhiều mùa giải, những thực tiễn cần phải được tổng kết và nhân rộng, chúng ta cần hoàn thiện tổ chức điều lệ giải và cách chấm giải. Cần có một cuộc họp chuyên đề, đưa ra định hướng chung, để các hội nhà báo, các cơ quan báo chí cũng như các nhà báo cùng rèn luyện, thi đua, tạo nên chất mới. Thông qua đây, tôi cũng đề nghị các cấp uỷ địa phương nên có sự quan tâm đích thực hơn nữa với những Hội Nhà báo đoạt giải, cần có những phần thưởng xứng đáng để khuyến khích sự lao động, sáng tạo của các nhà báo.

Nhà báo Vũ Việt Trang – Uỷ viên Ban Thường vụ Hội Nhà báo Việt Nam, Tổng Giám đốc Thông tấn xã Việt Nam:

Nhiều tác phẩm thể hiện sự cống hiến, dấn thân của phóng viên

Trong các phóng sự, phỏng vấn, qua những hình ảnh tác nghiệp ở trong hay ngoài nước ở các tác phẩm tham dự Giải Báo chí quốc gia năm nay, chúng ta nhận thấy một điểm chung đó là tác giả của những tác phẩm xuất sắc nhất là những người luôn có mặt kịp thời và ghi lại những sự kiện quan trọng, những điểm nóng về an ninh trật tự; theo đuổi, đi tìm lời giải cho nhiều vấn đề của đời sống xã hội và đặc biệt là phản ánh những nỗ lực vượt bậc của cả hệ thống chính trị trong một năm Việt Nam phải đối mặt với nhiều “cơn gió ngược”.

Các phóng sự điều tra luôn là thách thức nhất với những người làm báo, mặc dù các tác phẩm này tham dự giải không nhiều nhưng chất lượng rất đảm bảo, thể hiện sự dấn thân của các phóng viên. Nghề báo chưa bao giờ hết nguy hiểm. Trong bối cảnh bùng nổ thông tin như hiện nay, người làm báo lại càng đối mặt với nhiều khó khăn, càng phải tự đặt ra cho mình nhiều thách thức để có những sản phẩm thật hay, thật độc đáo, “không đụng hàng”. Chỉ có như vậy thì báo chí mới có thể neo mình trong lòng độc giả, trụ vững trong cơn lốc thông tin.

Để làm được điều đó, phóng viên phải xông xáo hơn khi tác nghiệp, tinh tường hơn khi nhận diện vấn đề, cũng có nghĩa là đối mặt với những rủi ro lớn hơn cho bản thân. Việc phát hiện đề tài, chọn lọc chủ đề thời sự, nóng bỏng và theo đuổi, đeo bám đề tài, khéo léo khai thác những giá trị cốt lõi đề tài, tư duy hình ảnh phải chặt chẽ, đặc biệt trong thời đại công nghệ số không có chỗ cho những phóng sự khai thác một cách hời hợt là tiêu chí lớn để thành viên Ban giám khảo chấm giải.

Ở các tác phẩm giải A hầu như anh em làm báo thực hiện rất công phu, dành rất nhiều thời gian nghiên cứu tài liệu, địa bàn, không ngại gian khổ, thậm chí không ngại nguy hiểm tính mạng. Kết quả của những nỗ lực, cống hiến không mệt mỏi đó là những sản phẩm báo chí chất lượng cao, khẳng định sứ mệnh và vai trò của báo chí là công cụ mạnh mẽ góp phần quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Nhà báo Tô Phán – Uỷ viên Ban Thường vụ Hội Nhà báo Việt Nam, Chủ tịch Hội Nhà báo TP. Hà Nội, Tổng Biên tập Tạp chí Công dân & Khuyến học:

Đề tài sát với thực tế đáp ứng mong mỏi của công chúng

Giải Báo chí Quốc gia tôn vinh những giá trị cao quý của những người làm báo, những đóng góp trách nhiệm, chất lượng, hiệu quả, bền bỉ của người làm báo, thể hiện vị trí và vai trò quan trọng của báo chí trong đời sống tinh thần của nhân dân và đời sống xã hội của đất nước.

Nghề báo là nghề rất đáng tự hào và trân trọng dù phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức, nhọc nhằn, gian khổ và cả những cám dỗ, nhưng nhiều nhà báo vẫn nêu cao tinh thần trách nhiệm, lòng nhiệt huyết và đam mê nghề nghiệp để có những tác phẩm hay, chất lượng, có ý nghĩa cho xã hội. Có thể nói, báo chí là “bản phác thảo” đầu tiên của lịch sử.

Với sứ mệnh đó, hàng vạn phóng viên, nhà báo trên khắp cả nước đang hằng ngày hằng giờ đi cùng với sự kiện, đến tận cùng của sự thật để chuyển tải đến công chúng một cách kịp thời nhất và hấp dẫn nhất những thông tin, vấn đề mà dư luận đang quan tâm. Bằng sự dày công tìm tòi, dấn thân vào hiểm nguy, với sự lao động nghiêm túc, không ngừng sáng tạo, các phóng viên, nhà báo đã cho ra đời những tác phẩm báo chí, gợi xới những vấn đề nóng, đánh thức cơ quan công quyền, kiến tạo những giá trị nhân văn; tích cực đấu tranh với những thói hư, tật xấu, những biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối sống…

Năm nay, tôi đánh giá cao tác phẩm của Báo Nhà báo & Công luận với loạt bài viết về chính những “khuyết tật” của một số người làm báo, chủ đề mà lâu nay chúng ta dường như không để ý tới, thể hiện sự mạnh dạn của tác giả trong việc phản ảnh chính góc khuất của nghề nghiệp. Các tác phẩm năm nay đã áp dụng công nghệ mới trong làm báo hiện đại, đề tài sát với thực tế đáp ứng được mong mỏi của người đọc người xem, người nghe.

Khoảng cách của các tác phẩm báo chí Trung ương và địa phương có sự thu hẹp rất nhiều, trong đó có nhiều tác phẩm báo chí của địa phương nổi trội. Là giám khảo đã từng tham gia chấm giải nhiều năm, tôi cảm thấy rất hài lòng về chất lượng các tác phẩm năm nay, chúng tôi đã phải cân nhắc, bàn bạc rất kỹ để chấm điểm, lựa chọn các tác phẩm để trao giải.

Hà Vân – Hòa Giang