Georgia: Chiếc nôi kỹ thuật của bóng đá Liên Xô, một câu chuyện kỳ lạ

Từ năm 1973 – 1991 (suốt 19 mùa bóng liên tiếp), chỉ có 1 lần CLB Liverpool không vô địch hoặc về nhì ở giải vô địch Anh. Họ đoạt Cúp C1 châu Âu 4 lần trong khoảng thời gian 1977 – 1984. Có nghĩa, đấy từng là thế lực thống trị cả châu Âu lẫn quê hương bóng đá. Ngay giữa giai đoạn vàng son ấy của CLB số 1 trong lịch sử bóng đá, Liverpool thua đến 0-3 khi gặp Dinamo Tbilisi, bị loại ngay vòng đầu tiên của Cúp C1 châu Âu mùa bóng 1979 – 1980.

Ở mùa kế tiếp, Dinamo Tbilisi đoạt Cúp C2 châu Âu. Trong danh sách đội tuyển Liên Xô dự VCK World Cup 1982, chỉ mỗi Dinamo Kiev là CLB có nhiều cầu thủ hơn Dinamo Tbilisi. Những người hâm mộ hơi lớn tuổi giờ vẫn chưa quên những Aleksandre Chivadze, Ramaz Shengelia, David Kipiani, Vitaly Daraselia, Tengiz Sulakvelidze. Đấy là những danh thủ Georgia trong màu áo Liên Xô vào đầu thập niên 1980. Trong kỷ nguyên hiện đại, Dinamo Tbilisi vẫn “xuất khẩu” sang Tây Âu không ít hảo thủ: Kakha Kaladze, Levan Kobiashvili, Giorgi Kinkladze, Shota Arveladze, Temur Ketsbaia. Nổi tiếng nhất trong số này là Kaladze, ngôi sao nhiều lần vô địch Champions League và Serie A trong màu áo AC Milan. Sau khi treo giày, Kaladze không huấn luyện như nhiều cầu thủ khác mà rẽ sang chính trị. Ông làm đến phó thủ tướng, bộ trưởng bộ năng lượng, và nay là thị trưởng Tbilisi – thành phố lớn nhất, đồng thời là thủ đô Georgia.

Nói đến bóng đá Georgia, gần như chỉ cần nói đến Dinamo Tbilisi là đủ. Ngày xưa, đấy là “chiếc nôi kỹ thuật” của bóng đá Liên Xô. Đường nét này vẫn chưa mất đi. Chỉ có điều, Dinamo Tbilisi cũng như bóng đá Georgia nói chung vẫn mãi nghèo vì không được điều hành đúng cách. FIFA từng cấm Dinamo Tbilisi tham gia bất cứ hình thức chuyển nhượng nào, sau khi điều tra ra rằng không có một xu chuyển nhượng nào được ghi vào sổ sách CLB, sau sự ra đi của Kaladze, Kobiashvili, Alexandre Iashvili, Rati Aleksidze…

Nổi tiếng nhất trong nền bóng đá Georgia hiện nay là Khvicha Kvaratskhelia. Anh gia nhập Dinamo Tbilisi năm 2017, khi mới ở tuổi 16, và chỉ sau 5 trận thì bắt đầu hành trình chuyển nhượng liên tục. Ở tuổi 21, Kvaratskhelia lần đầu tiên xuất hiện tại Serie A (mùa bóng 2022 – 2023) và anh lập tức tỏa sáng. Tuy chỉ đá cánh, Kvaratskhelia trở thành cầu thủ đầu tiên trong lịch sử Napoli ghi được 3 bàn trong hai vòng đầu tiên ở Serie A. Anh lãnh giải cầu thủ hay nhất Serie A trong tháng đầu tiên và cầu thủ xuất sắc nhất Serie A trong mùa đầu tiên. Đấy cũng là mùa bóng mà Napoli lần đầu tiên trở lại ngôi vô địch Serie A sau thời Diego Maradona.

23 giờ ngày 18.6, “tân binh” Georgia với Kvaratskhelia là ngôi sao đáng chú ý nhất sẽ ra mắt đấu trường EURO, gặp Thổ Nhĩ Kỳ – trận đầu của bảng F.