Du lịch bứt tốc đón vận hội mới

Theo số liệu mới nhất từ Cục Du lịch quốc gia, trong tháng 2, VN đón gần 1,9 triệu lượt khách quốc tế, đưa tổng lượng khách quốc tế trong 2 tháng đầu năm 2025 đạt gần 4 triệu lượt, tăng 30,2% so với cùng kỳ năm trước. Mức tăng 30,2% là rất ấn tượng, bởi 2 tháng đầu năm ngoái cũng là giai đoạn du lịch VN bứt tốc cực mạnh về lượng khách quốc tế, tăng tới 68,7% so với cùng kỳ 2023, đạt hơn 3 triệu lượt. Có thể thấy, chúng ta không chỉ tiếp tục giữ vững phong độ mà ngày càng tăng tốc.

Nếu so sánh về thị trường, cục diện cũng thay đổi nhiều khi Hàn Quốc không còn giữ vị trí đầu tiên trong top thị trường gửi khách lớn nhất của VN. Thay vào đó, Trung Quốc đã có màn tái xuất cực kỳ ấn tượng khi ghi nhận tốc độ tăng trưởng gần 78%, tương ứng 956.000 lượt, chiếm 27,7% tổng lượng khách quốc tế đến VN 2 tháng qua.

Sự phục hồi mạnh mẽ này được cho là thành quả của hàng loạt hoạt động kết nối khơi thông thị trường, tăng cường hợp tác trao đổi khách du lịch giữa các cơ quan chức năng, địa phương, doanh nghiệp (DN) của hai nước. Các tuyến du lịch giữa VN và Trung Quốc ngày càng sôi động, khi sản phẩm liên tục được bổ sung với đa dạng điểm đến và mức giá phải chăng, đáp ứng nhu cầu của nhiều phân khúc khách hàng. Trong đó phải kể đến tuyến du lịch "vàng" - "Hai quốc gia - Sáu điểm đến" (Côn Minh, Hồng Hà, Sa Pa, Hà Nội, Hải Phòng, Hạ Long) đã trở thành một sản phẩm du lịch mẫu, thu hút đông đảo du khách hai nước. Bên cạnh đó, thời gian qua, nhiều đường bay mới được mở giúp việc di chuyển giữa các địa phương của hai nước thuận lợi hơn nhiều, đặc biệt là giữa các trung tâm du lịch lớn, như đường bay charter từ Hải Phòng đến Lệ Giang (Trung Quốc) khởi động vào tháng 6.2024; mở đường bay Hà Nội - Hải Khẩu (Hải Nam, Trung Quốc) và gần đây nhất là Hãng hàng không West Air khai thác đường bay mới Hà Nội - Trùng Khánh (Trung Quốc) với tần suất 3 chuyến/tuần. Đến nay, có hơn 330 chuyến bay mỗi tuần giữa VN và Trung Quốc.

Trước dịch Covid-19, khách Trung Quốc chiếm tới 1/3 tổng lượng khách quốc tế đến VN. Người Trung Quốc đi khắp nơi theo dạng khách đoàn, số lượng rất lớn. Vì thế, đây là đối tượng tranh giành của các nền du lịch, nước nào cũng "nhòm vào" miếng bánh siêu lớn này. Nửa cuối năm 2024, chính sự bứt tốc tăng trưởng của khách Trung lên vị trí thứ 2 thị trường gửi khách đến VN là xung lực lớn giúp ngành du lịch đạt mục tiêu đón gần 18 triệu lượt khách quốc tế. Do đó, những tín hiệu tích cực ngay từ đầu năm này mang đến tự tin rất lớn cho mục tiêu đầy thách thức đón 22 - 23 triệu lượt khách ngoại trong năm nay của ngành du lịch VN.

Sự tự tin này còn được củng cố thêm nhờ sự trở lại đầy bất ngờ của dòng khách Nga. Với 79.000 lượt khách trong 2 tháng qua, Nga đã tái xuất sau 3 năm vắng bóng tại top 10 thị trường gửi khách lớn nhất của VN, kể từ khi xảy ra xung đột tại Ukraine, chưa kể giai đoạn dịch bệnh. Thời điểm đó cả ngành du lịch đứng ngồi không yên bởi khách Nga được đánh giá là một trong những thị trường nguồn trọng điểm. Khi VN vừa thí điểm mở cửa du lịch sau kỳ ngủ đông Covid-19, khách Nga là một trong những thị trường xông đất VN đầu tiên và chiếm tỷ trọng lớn nhất.

Ông Đặng Minh Trường, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Sun Group, đánh giá Trung Quốc và Nga vốn là hai thị trường khách quốc tế lớn hàng đầu của ngành du lịch VN ở thời điểm trước Covid-19. Vì một số lý do mà hai thị trường này đều bị sụt giảm đáng tiếc trong vài năm trở lại đây. Tuy nhiên, thời gian qua, lượng khách từ hai thị trường này liên tục có dấu hiệu tăng trưởng trở lại, thể hiện qua những con số từ Cục Du lịch quốc gia. Tuy con số tuyệt đối vẫn chưa thể trở lại bằng năm 2019, song sự phục hồi đầy ấn tượng của hai thị trường khách lớn này có ý nghĩa vô cùng quan trọng, tạo động lực, tạo niềm tin cho ngành du lịch VN nói chung và cộng đồng DN du lịch nói riêng, từ đó nỗ lực phát triển hơn nữa để triển khai các giải pháp thu hút khách quốc tế.

"Cùng với những chính sách nới lỏng, miễn thị thực và kích cầu hợp lý của Chính phủ và ngành du lịch, sự phục hồi của hai thị trường khách quốc tế truyền thống này còn là đòn bẩy quan trọng giúp du lịch VN bứt tốc, hướng đến thực hiện thành công mục tiêu đón 22 - 23 triệu lượt khách quốc tế trong năm 2025", ông Đặng Minh Trường nhìn nhận.

Cục Thống kê nhận định, sự phục hồi mạnh mẽ của du lịch đã góp phần tích cực vào tăng trưởng của ngành thương mại - dịch vụ trong 2 tháng đầu năm. Cụ thể, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tháng 2 ước tăng 9,4% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 2 tháng, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 9,4% so cùng kỳ, trong đó doanh thu dịch vụ lưu trú, ăn uống tăng 12,5% và doanh thu du lịch lữ hành tăng 16,4%. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng theo giá hiện hành 2 tháng ước đạt 1,137 triệu tỉ đồng, tăng 9,4% so với cùng kỳ năm trước (cùng kỳ năm 2024 tăng 8,4%), nếu loại trừ yếu tố giá, tăng 6,2% (cùng kỳ năm 2024 tăng 5,3%). Bên cạnh đó, doanh thu du lịch lữ hành 2 tháng của một số địa phương đều tăng mạnh, như Huế tăng 31,5%; Quảng Ninh tăng 21,3%; Bình Dương tăng 17,1%; Đà Nẵng tăng 16,6%; TP.HCM tăng 13,2%; Hà Nội tăng 12,2%.

Chủ tịch Vietravel Corporation Nguyễn Quốc Kỳ phân tích: Du lịch là ngành kinh tế tổng hợp, nên nếu thúc đẩy được du lịch thì sẽ mang lại tác động lan tỏa cho nhiều ngành kinh tế khác. Không chỉ tiêu dùng, dịch vụ mà BĐS, hạ tầng… cũng có thể khởi sắc ngay nếu có các hoạt động du lịch sôi động. Bởi trong tỉ trọng cấu trúc kinh tế địa phương, ngành xây dựng và kinh tế công nghiệp rất được quan tâm, chú trọng. Khi du lịch phát triển thì khối BĐS du lịch, BĐS nghỉ dưỡng cũng hồi sinh, từ đó tăng tỷ lệ ngành công nghiệp, xây dựng. Cùng với đó, du lịch cũng góp phần quan trọng đóng góp vào mảng kinh tế tri thức, thông qua việc chuyển đổi số từ hệ thống mạng bán trực tuyến, các kênh OTA kết nối, điều hành…

"Có thể thấy, du lịch có vai trò quan trọng kích hoạt tất cả các ngành đang được coi là động lực chính giúp kinh tế VN đạt tăng trưởng cao 8% trong năm nay, đó là đầu tư, là tiêu dùng, dịch vụ, là kinh tế số. Quan trọng nhất là tốc độ lan tỏa rất nhanh. Chợ Bến Thành đang đìu hiu, chỉ cần khách quốc tế đến là tái hiện ngay cảnh ùn ứ giao thông quanh chợ, bà con bán hàng tơi tới. Loạt dự án resort, condotel ở Phan Thiết, Nha Trang, Đà Nẵng… đang tơi tả, có khách du lịch là hồi sinh, trang hoàng lại ngay. Để đạt mục tiêu kinh tế lớn trong thời gian tương đối ngắn thì không gì hiệu quả bằng việc thúc thật mạnh phát triển du lịch, dịch vụ", ông Nguyễn Quốc Kỳ nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, PGS-TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế VN, khẳng định du lịch là lĩnh vực mang tính động lực rất quan trọng cho mục tiêu tăng trưởng GDP 8% trong năm nay và tăng trưởng 2 con số kéo dài giai đoạn tới. VN đã qua rồi thời kỳ trông cậy vào những ngành truyền thống vì những ngành này đã bão hòa. "Chúng ta mới đón được 18 triệu lượt khách, chưa ăn thua. Các nước có ít tài nguyên và tiềm năng hơn mình mà còn đón được 40 - 50 triệu lượt khách thì tiềm năng của VN còn rất lớn. Trong bối cảnh đất nước mở cửa mạnh mẽ, khi tất cả mọi người rầm rộ lên đường đi khám phá cái mới và tận hưởng cuộc sống, thì việc VN lựa chọn du lịch làm ngành mũi nhọn để bùng nổ phát triển, để bứt phá là hoàn toàn đúng đắn", ông Thiên nói.

Nhìn lại xuyên suốt quá trình phục hồi của du lịch VN sau đại dịch đến nay, ông Đặng Minh Trường cho rằng du lịch VN đang hội tụ rất nhiều cơ hội để bước vào vận hội mới. Cụ thể, trong những năm gần đây, các chính sách phát triển du lịch của VN đã có sự chuyển biến mạnh mẽ, thể hiện rõ quyết tâm của Đảng và Nhà nước trong việc đưa du lịch trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn. Sự chuyển biến này không chỉ dừng ở mức độ nhận thức mà đã được cụ thể hóa thành những hành động thực tiễn quyết liệt và sát sao với thực tế.

Ấn tượng nhất là chính sách thị thực ngày càng linh hoạt và nới lỏng hơn, tạo điều kiện cho du khách quốc tế đến VN. Với sự chỉ đạo Chính phủ, thị thực điện tử (e-visa) đã được áp dụng mở rộng cho công dân tất cả các nước, vùng lãnh thổ từ năm 2023, giúp đơn giản hóa thủ tục nhập cảnh, tăng khả năng cạnh tranh với các điểm đến khác trong khu vực như Thái Lan, Malaysia… Mới đây nhất, việc ban hành chính sách miễn thị thực cho công dân các nước Ba Lan, Czech, Thụy Sĩ đến VN du lịch đến hết năm 2025, cùng với Nghị quyết 44 (vừa ban hành ngày 7.3) miễn thị thực cho công dân 12 quốc gia là một bước tiến quan trọng trong chính sách thu hút khách quốc tế của VN.

Theo Chủ tịch HĐQT Sun Group, bên cạnh sự quan tâm, đầu tư của Chính phủ đối với ngành du lịch, sự linh hoạt và thuận lợi hơn của chính sách miễn thị thực cùng với sự chuyển mình toàn diện của đất nước trên nhiều lĩnh vực thì Diễn đàn Kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương (APEC) lần thứ 30 diễn ra tại Phú Quốc vào năm 2027 có thể được xem là cơ hội lớn để du lịch VN đón đầu vận hội mới. Sự kiện APEC 2027 không chỉ là cơ hội để điểm đến Phú Quốc bứt tốc, thay đổi diện mạo và xác lập vị thế mới trên bản đồ du lịch quốc tế, mà còn là cơ hội để gia tăng nhận diện thương hiệu du lịch VN trên toàn cầu. APEC là diễn đàn kinh tế quan trọng, quy tụ lãnh đạo cấp cao và doanh nhân từ 21 nền kinh tế thành viên, bao gồm Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc... Đây đều là những thị trường khách du lịch trọng điểm của VN. Bên cạnh đó, sự kiện này chắc chắn sẽ thu hút sự quan tâm của báo chí, truyền thông quốc tế, giúp VN trở thành tâm điểm chú ý của thế giới. Các hoạt động hội nghị, triển lãm bên lề APEC 2027 không chỉ giúp Phú Quốc, mà còn tạo điều kiện cho ngành du lịch VN giới thiệu vẻ đẹp thiên nhiên, văn hóa và dịch vụ du lịch đến bạn bè quốc tế.

"Dưới góc độ DN, chúng tôi đánh giá cao sự chỉ đạo sát sao và sự quan tâm tạo điều kiện của Đảng, Chính phủ đối với ngành du lịch. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn đề xuất Chính phủ tiếp tục nới lỏng chính sách miễn thị thực để VN có thể nâng cao năng lực cạnh tranh với các quốc gia trong khu vực, bởi chính sách visa của VN dù có sự cải thiện song vẫn còn khiêm tốn so với nhiều quốc gia láng giềng", ông Đặng Minh Trường nêu ý kiến.

Ông Nguyễn Quốc Kỳ cũng đánh giá việc miễn visa cho 3 nước Ba Lan, Czech, Thụy Sĩ đã tạo cú hích lớn cho du lịch VN ngay từ những ngày đầu năm. Ngay lúc này, tại Hội chợ Du lịch quốc tế ITB Berlin 2025 đang diễn ra ở Đức, các DN du lịch và hàng không VN, trong đó có Vietravel, đang tích cực làm việc với các đối tác để tận dụng tối ưu nhất chính sách thị thực này của Chính phủ. Các đường bay thẳng, các chuyến charter tới Czech cũng đã được tính toán để khởi động. Ngành du lịch đang làm rất tốt với kỳ vọng nhanh chóng tạo hiệu ứng lan tỏa để Chính phủ tiếp tục gia hạn và mở rộng những chính sách mang tính đột phá cụ thể như vậy.

Cũng theo ông Nguyễn Quốc Kỳ, mặc dù từ Trung ương đến các địa phương đều thấy rõ tầm quan trọng của ngành du lịch, song thực tế sự đầu tư trực tiếp còn quá ít ỏi. Ngoài việc triển khai những chính sách visa mới mang tính thử nghiệm, chưa có chính sách tạo sản phẩm đột phá. Ngành du lịch vẫn loay hoay với câu chuyện xúc tiến, quảng bá mà không có tiền. Quỹ đầu tư phát triển du lịch có nhưng hoạt động như ngân sách nhà nước, muốn dùng được vừa khó vừa chậm. Cơ quan xúc tiến du lịch tại nước ngoài thì nói mãi vẫn chưa thực hiện được. Địa phương nào cũng nêu cao chủ trương ưu tiên phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn, nhưng kế hoạch giao đất, giao cơ sở vật chất thì vẫn cứ ì ạch làm theo trình tự của hết luật nọ đến quy định kia. Có những dự án cần nguồn đất nhưng DN chờ địa phương đấu giá tới 2 - 3 năm chưa xong. Đó chính là điển hình của những chiếc "vòng kim cô" cản trở sự phát triển của ngành du lịch.