Dự án Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi) gồm 4 chương, 18 điều

Cần quy định cụ thể ngưỡng doanh thu thuộc diện không chịu thuế GTGT

Thay mặt Chính phủ trình Tờ trình, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, dự án Luật gồm 04 Chương, 18 Điều, về cơ bản vẫn được kế thừa từ Luật hiện hành nhưng có chỉnh lý, bổ sung cho phù hợp với nội dung chính sách. Theo đó, dự thảo Luật giữ nguyên nội dung quy định tại 05 Điều của Luật hiện hành; Sửa đổi, bổ sung các nội dung quy định tại 11 Điều của Luật hiện hành; Bổ sung 01 Điều quy định về thời điểm xác định thuế GTGT và 01 Điều quy định về các hành vi bị nghiêm cấm.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc

Trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách (TCNS) của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết, Ủy ban TCNS nhất trí về sự cần thiết sửa đổi Luật để giải quyết các bất cập trong thực tiễn cũng như hoàn thiện chính sách thu, phù hợp với mục tiêu đề ra trong Chiến lược cải cách hệ thống thuế đến năm 2030.

Về các trường hợp không phải nộp thuế GTGT đầu ra nhưng được khấu trừ thuế GTGT đầu vào. Hiện dự thảo Luật quy định cho phép không tính thuế đầu ra nhưng được khấu trừ thuế đầu vào đối với nông lâm thủy sản chưa chế biến. Hiện nay việc chuyển nhượng dự án đầu tư và một số trường hợp khác cũng đang được áp dụng cơ chế tương tự. Ủy ban TCNS đề nghị Cơ quan soạn thảo giải trình làm rõ luận cứ và cơ sở pháp lý của các quy định này.

Về mức doanh thu không chịu thuế GTGT, dự thảo Luật sửa đổi quy định mức doanh thu hàng năm từ 100 triệu đồng trở xuống thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT (theo quy định của Luật hiện hành) thành “dưới mức do Chính phủ quy định”. Ủy ban TCNS cho rằng, việc sửa đổi, điều chỉnh quy định về ngưỡng doanh thu hàng năm thuộc diện không chịu thuế GTGT là cần thiết để phù hợp với thực tế phát triển kinh tế – xã hội hiện nay nhưng cần được quy định cụ thể trong Luật để xác lập căn cứ pháp lý rõ ràng.

Xem xét quy định với hàng hoá nhập khẩu giá trị nhỏ

Dự thảo Luật bổ sung quy định quà biếu, quà tặng, tài sản di chuyển, hàng biên mậu trong định mức miễn thuế nhập khẩu theo pháp luật về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT.

Mặc dù không được quy định trong Luật song trên thực tế, việc miễn thuế GTGT gắn với miễn thuế nhập khẩu hiện cũng được thực hiện đối với hàng hoá nhập khẩu có giá trị nhỏ dưới 1 triệu đồng gửi qua chuyển phát nhanh (theo Quyết định số 78/2010/QĐ-TTg).

Báo cáo thẩm tra cho biết, với sự bùng nổ của thương mại điện tử xuyên biên giới, lượng giao dịch hàng hóa có giá trị nhỏ xuyên biên giới đã tăng gấp nhiều lần trong thời gian qua. Tại Việt Nam, hàng ngày có trung bình 4-5 triệu đơn hàng giá trị nhỏ được vận chuyển từ Trung Quốc về Việt Nam qua các sàn Shopee, Lazada, Tiki, TikTok…

Mặt khác, hiện nhiều nước đã bỏ quy định miễn thuế GTGT đối với hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ để bảo vệ nguồn thu, tạo môi trường kinh doanh bình đẳng giữa hàng sản xuất trong nước và nhập khẩu. Do đó, Ủy ban TCNS đề nghị Chính phủ có chính sách phù hợp để mở rộng và bao quát các nguồn thu trong bối cảnh hạn chế về ngân sách hiện nay, giải trình cơ sở pháp lý của Quyết định số 78/2010/QĐ-TTg đối với nội dung nêu trên.

Chủ nhiệm Ủy ban TCNS Lê Quang Mạnh

Về thuế suất, dự thảo Luật chuyển phân bón, tàu khai thác thủy sản tại vùng khơi, vùng biển, các loại máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ cho sản xuất nông nghiệp từ diện không chịu thuế sang nhóm hàng hóa áp dụng mức thuế suất 5%.

Đối với nội dung này, hiện trong Ủy ban TCNS có 2 luồng ý kiến: (i) Một luồng ý kiến đồng tình với nội dung của dự thảo Luật để giải quyết vướng mắc, bất cập kéo dài của chính sách thuế GTGT hiện hành đối với các ngành sản xuất trong nước về các hàng hóa này; (ii) Một luồng ý kiến không tán thành với đề xuất của Chính phủ và cho rằng, việc áp dụng thuế suất 5% sẽ làm tăng chi phí đầu vào của sản xuất nông nghiệp, tăng giá thành sản phẩm, giảm tính cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp trong nước.

“Ủy ban TCNS đề nghị Chính phủ đánh giá kỹ và báo cáo đầy đủ hơn về tác động của việc sửa đổi chính sách này, từ góc độ tác động đối với các ngành sản xuất trong nước cũng như từ góc độ tác động đối với người nông dân”, Chủ nhiệm TCNS Lê Quang Mạnh cho biết.

Cũng theo Báo cáo thẩm tra, mức thuế suất phổ thông 10% tại Việt Nam hiện nay là thấp hơn so với các nước trong khu vực và trên thế giới ( như thuế suất trung bình trong khu vực Châu Á là 12%, khu vực Mỹ La tinh là 14%, Châu Phi là 16%, khối OECD là 19%, EU là 22%, thuế suất trung bình toàn cầu hiện nay là 15%), cho thấy Việt Nam có dư địa để tăng thuế suất thuế GTGT, đặc biệt trong bối cảnh cần mở rộng cơ sở thu. Hiện một số nước trong khu vực ASEAN đã và đang tăng thuế suất GTGT như một giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thu ngân sách từ sau đại dịch.

Chiến lược cải cách hệ thống thuế đến năm 2030 cũng đã xác định định hướng “nghiên cứu tăng thuế suất thuế GTGT theo lộ trình”. Do đó, Ủy ban TCNS đề nghị Chính phủ đánh giá tác động đối với một số phương án tăng thuế suất theo lộ trình để cân nhắc khả năng quy định lộ trình tăng thuế suất trong dự án Luật một cách phù hợp, sau khi nền kinh tế đã được phục hồi, có thể vào cuối giai đoạn 5 năm 2026-2030.

Đáng chú ý liên quan đến quy định các trường hợp hoàn thuế, dự thảo Luật bỏ quy định hoàn thuế trước, kiểm tra sau đối với trường hợp người nộp thuế có tính tuân thủ, không thuộc đối tượng rủi ro cao. Tuy nhiên, Ủy ban TCNS cho rằng, Luật Thuế GTGT là luật chính sách, cần có quy định về nguyên tắc cho phép thực hiện hoàn thuế trước, kiểm tra sau đối với trường hợp người nộp thuế có tính tuân thủ cao và thực hiện kiểm tra trước, hoàn thuế sau đối với các trường hợp rủi ro cao. Trên cơ sở đó, pháp luật về quản lý thuế sẽ quy định cụ thể về tiêu chí để phân loại người nộp thuế dựa trên các nội dung quản lý rủi ro để xác định hồ sơ được hoàn trước kiểm tra sau và hồ sơ cần được kiểm tra trước khi hoàn, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ giữa pháp luật về chính sách thuế và quản lý thuế. Vì vậy, đề nghị không nên bỏ mà cần hoàn thiện các quy định này trong dự thảo Luật.