Đột phá xuất khẩu rau quả chính ngạch sang thị trường Trung Quốc

Việt Nam đang xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc 11 loại trái cây đặc sản như sầu riêng, mít, thanh long…

Xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc 11 loại trái cây đặc sản

Ông Nguyễn Trung Kiên – Vụ Thị trường châu Á – châu Phi (Bộ Công Thương) cho biết, Trung Quốc là thị trường rộng lớn, quan trọng hàng đầu đối với các nước trên thế giới và hiện là thị trường tiêu thụ hàng rau quả lớn nhất của Việt Nam, là đầu ra của 90% lượng vải thiều và 80% lượng thanh long của Việt Nam sản xuất mỗi năm. Trung Quốc cũng là thị trường xuất khẩu sắn và các sản phẩm sắn hàng đầu của Việt Nam, tương tự là cao su. Đối với mặt hàng thủy sản, Trung Quốc là thị trường xuất khẩu lớn thứ 3 của Việt Nam, chỉ sau Hoa Kỳ và Nhật Bản.

Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, hiện nước ta đang xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc 11 loại trái cây đặc sản như sầu riêng, mít, thanh long, chuối, xoài, nhãn, vải, dưa hấu, chôm chôm, măng cụt, chanh dây, ngoài ra có thêm khoai lang, cây xạ đen. Kim ngạch rau quả xuất khẩu của Việt Nam năm 2023 đạt 5,6 tỷ USD, riêng Trung Quốc là 3,63 tỷ USD, chiếm gần 65% tổng kim ngạch xuất khẩu trái cây của Việt Nam. Năm 2024 dự kiến kim ngạch rau quả xuất khẩu của Việt Nam khoảng 7,5 tỷ USD, riêng Trung Quốc sẽ đạt trên 5 tỷ USD, chiếm tỷ trọng khoảng 70%.

Theo ông Đặng Phúc Nguyên – Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, Trung Quốc có dân số đông 1,4 tỷ người, là nền kinh tế lớn thứ hai của thế giới do đó nhu cầu tiêu thụ rau quả ngày càng rất lớn, đặc biệt là các loại trái cây vùng nhiệt đới mà Việt Nam có lợi thế sản xuất với số lượng lớn, chất lượng tốt.

Người tiêu dùng Trung Quốc ngày càng quan tâm đến các sản phẩm nông sản rau quả sạch, an toàn, có nguồn gốc tự nhiên, giá thành hợp lý, đây là điểm mạnh của rau quả Việt Nam. Nhiều loại trái cây Việt Nam như sầu riêng, thanh long, chuối, mít, xoài , chanh dây, vải… được người tiêu dùng Trung Quốc biết đến và ưa chuộng nhờ hương vị thơm ngon và chất lượng không thua kém các nước xung quanh.

Ông Đặng Phúc Nguyên cho biết, các hiệp định thương mại giữa Việt Nam và Trung Quốc giúp giảm thuế và tạo điều kiện thuận lợi cho rau quả Việt xuất khẩu như Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN – Trung Quốc (ACFTA), Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP).

Theo bà Nguyễn Thị Thành Thực – Tổng giám đốc Công ty cổ phần Công nghệ phần mềm AutoAgri: “Thời gian qua, chúng ta đã thấy những bước đột phá về kim nghạch xuất khẩu rau củ quả chính nghạch sang thị trường Trung Quốc. Liên tục các nghị định thư được ký kết đã mở đường cho rau, củ, quả Việt Nam”.

Xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc còn nhiều thách thức

Bên cạnh những thuận lợi, xuất khẩu rau quả sang thị trường Trung Quốc cũng gặp phải nhiều thách thức như cạnh tranh, tiêu chuẩn chất lượng, rào cản kỹ thuật và tiếp cận thị trường. Ông Đặng Phúc Nguyên cho biết, thị trường rau quả Trung Quốc có rất nhiều đối thủ cạnh tranh từ các nước khác như Thái Lan, Malaysia, Philippines, Campuchia, Úc… và một số nước ở Nam Mỹ như Chi Lê, Peru, Ecuador, nhất là hàng rau quả sản xuất trong nước của Trung Quốc như chuối, thanh long, vải, nhãn, bưởi…

“Các tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm của Trung Quốc ngày càng nghiêm ngặt, thay đổi, đòi hỏi các doanh nghiệp Việt Nam phải cập nhật và đáp ứng được các yêu cầu này”, ông Đặng Phúc Nguyên chia sẻ.

Theo ông Nguyên, việc tìm kiếm khách hàng và xây dựng kênh phân phối tại Trung Quốc cũng là một thách thức không nhỏ cho các doanh Nghiệp Việt Nam. Đa số hàng rau quả Việt Nam được bán cho các thương lái nhỏ lẻ của Trung Quốc tập trung nhiều ở biên giới phía Bắc Việt Nam. Doanh nghiệp Việt chưa thâm nhập sâu vào thị trường sâu trong nội địa và các tỉnh, khu vực phía Bắc Trung Quốc.

Để tận dụng tối đa tiềm năng và vượt qua các thách thức, theo ông Nguyên, các doanh nghiệp Việt Nam cần đầu tư vào công nghệ sản xuất, chế biến, áp dụng các kỹ thuật, tiêu chuẩn quốc tế để đảm bảo chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm. Tạo dựng hình ảnh tốt cho sản phẩm rau quả Việt Nam trên thị trường Trung Quốc nhằm chiếm trọn niềm tin người tiêu dùng Trung Quốc vào chất lượng sản phẩm rau quả Việt Nam thông qua thực hành sản xuất tốt như VietGap, Global Gap. Các sản phẩm phải bao bì đẹp, nhãn mác rõ ràng và dễ dàng truy xuất nguồn gốc xuất xứ tạo sự an tâm cho khách tiêu dùng .

Để nâng cao vị thế của rau quả Việt trên thị trường quốc tế, đặc biệt là thị trường Trung Quốc đầy tiềm năng, các doanh nghiệp cần không ngừng đổi mới. Ông Nguyên cho rằng, việc đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ sản xuất, chế biến hiện đại cùng với việc tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn quốc tế như VietGAP, GlobalGAP là yếu tố then chốt. Bên cạnh đó, việc xây dựng thương hiệu và đảm bảo truy xuất nguồn gốc rõ ràng sẽ giúp sản phẩm rau quả Việt Nam chiếm trọn niềm tin của người tiêu dùng Trung Quốc, mở ra cơ hội xuất khẩu lớn.

Theo ông Nguyên, Chính phủ cần có những chính sách hỗ trợ mạnh mẽ hơn nữa để giúp ngành trái cây Việt Nam phát triển bền vững. Việc đẩy nhanh tiến độ đàm phán và ký kết các nghị định thư với Trung Quốc sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp xuất khẩu nhiều loại trái cây hơn. Bên cạnh đó, việc xây dựng các vùng nguyên liệu tập trung, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất sẽ giúp nâng cao chất lượng và hiệu quả sản xuất, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường quốc tế.

Về phía các cơ quan chức năng, ông Nguyễn Trung Kiên cũng đưa ra một số kiến nghị quan trọng nhằm thúc đẩy xuất khẩu nông, thủy sản Việt Nam sang thị trường Trung Quốc. Theo ông Kiên, Bộ Công Thương cần tích cực làm việc với các cơ quan hữu quan của Trung Quốc để sớm mở cửa thị trường cho các mặt hàng nông sản của Việt Nam, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc thành lập các văn phòng xúc tiến thương mại tại các tỉnh thành trọng điểm của Trung Quốc.