Kỳ 6: Hợp tác – tất yếu và tiền đề

Người Đồng Tháp

Cập nhật ngày: 13/02/2025 10:36:20

ĐTO – Mặc dù có nhược điểm chung của người nông dân cá thể, nhưng người Việt Nam ở Đồng Tháp lại hợp tác thân thiện với nhau. Môi trường sống và điều kiện sản xuất phần nào đã tạo nên đức tính quý báu này. Bên cạnh lợi ích riêng và chung, con người ở đây tự nguyện liên kết bởi tin cậy lẫn nhau. Đặc điểm này sẽ là nhân tố tiền đề quan trọng cho sự hợp tác đa dạng và rộng mở trong phát triển kinh tế – xã hội thời kỳ mới.

Không chỉ sản xuất sạch mà hiện nay bà con ở Tâm Quê Hội quán (Tân Thuận Tây, TP.Cao Lãnh) còn tự sản xuất phân hữu cơ để tưới cho xoài, điều này đã giúp bà con giảm chi phí sản xuất xuống hơn 50% (Ảnh: M.N)

>> Kỳ 1: Yêu nước – nguồn lực của thịnh vượng

>> Kỳ 2: Đoàn kết – tự nhiên và trong sáng

>> Kỳ 3: Trung thực – sáng mãi với thời gian

>> Kỳ 4: Tự lực – cơ sở của sự độc lập và thích ứng trong giai đoạn mới

>> Kỳ 5: Chăm chỉ – nền sáng tạo

Hiểu nôm na, hợp tác là chung sức làm việc, giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau trong một công việc hay một lĩnh vực nào đó vì mục đích chung. Tinh thần hợp tác xuất phát từ sự tự nguyện, bình đẳng và vì lợi ích nào đó. Để có thể hợp tác tốt, người ta phải chân thành và tin cậy lẫn nhau. Chân thành hay thành tâm, thành ý là thành thật, thật thà. Còn tin cậy là đáng tin, có thể dựa hẳn vào, trông cậy vào. Nhìn chung, hợp tác có tính lịch sử lâu đời và là thuộc tính của loài người và bởi vì lợi ích của nó, con người mới hợp tác. Dù muốn hay không, để tồn tại và phát triển trong xã hội, con người buộc phải hợp tác và cần hợp tác. Có thể dễ dàng bắt gặp, tuy sống ở châu lục nào, con người đều nhận ra cái lợi của sự hợp tác. Tục ngữ Nga có câu: “Cùng nhau chúng ta có thể vượt qua cơn bão” (Together we can weather the storm). Tục ngữ Đức có nói: “Nỗ lực của một cá nhân là bổ sung; nỗ lực của một đội là nhiều” (An individual’s effort is addition; a team’s effort is multiplication). Tục ngữ Phi cho rằng: “Một trụ cột duy nhất không đủ để xây dựng một ngôi nhà” (One single pillar is not sufficient to build a house). Tục ngữ Indonesia có nêu: “Mía và sả mọc thành bụi rậm rạp” (Sugarcan and lemongrass grow in dense clumps). Tục ngữ Mông Cổ kết luận: “Những người hàng xóm gắn bó với nhau trong tâm hồn và cùng chia sẻ một số phận chung” (Neighbors are connected at heart and share a common destiny). Thành ngữ Việt Nam đã nói đến một xu hướng: “Buôn có bạn, bán có phường”.

Do đặc điểm tự nhiên và xã hội, người Việt Nam ở Đồng Tháp sống hòa đồng, liên kết và chân chất, “thật thà như đếm”. Trong quan niệm một số ít người, sự chân chất, mộc mạc được xem là yếu điểm, thiệt thòi. Nhưng thực chất, “hiền như cục đất” ấy chính là vốn quý của loài người và là nền tảng trong hợp tác. Nó là biểu hiện sự thánh thiện của chân thành. Nhờ lợi thế ấy mà người Việt Nam ở Đồng Tháp có sự kết nối, hợp tác khá tự nhiên trong mọi hoạt động của mình. Để khai khẩn vùng đất mới, chinh phục cánh đồng hoang hóa và mưu sống xứ nước nổi mênh mông trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, họ buộc và mong muốn gắn kết để cùng tồn tại và phát triển.

Cùng với những bước thăng trầm lịch sử của dân tộc qua các cuộc chiến chống kẻ thù xâm lược, họ được tôi luyện về ý thức cộng đồng trách nhiệm. Khi đất nước hòa bình và bước vào thời “Đổi mới”, người Đồng Tháp được tập dượt về “Tổ đoàn kết sản xuất”, từng bước “hợp đồng” trong môi trường hoạt động sản xuất, kinh doanh và dịch vụ ngày càng phát triển. Từ đây, họ “thu hoạch” về bài học hợp tác để xúc tiến khởi nghiệp với tầm mức quốc gia và quốc tế. Và đó là tiền đề quan trọng để cộng đồng người dân xứ Sen hồng vững bước vào chặng đường mới.

Tuy nhiên, điều kiện tự nhiên chia cắt, cách thức lao động thủ công và những tập quán “đèn nhà ai nấy rạng”, ở nơi này chỗ nọ, cá biệt hay một ít người hành xử kiểu tách mình, cô lập, thậm chí cạnh tranh thiếu lành mạnh. Trong một số trường hợp, họ gian dối, “treo đầu dê, bán thịt chó” để được cho mình; “nuốt lời hứa”, hủy hợp đồng vì được lợi trước mắt trong từng giao dịch.

Những năm qua, các thương thuyết giữa doanh nghiệp (thương lái) và nông dân đã xuất hiện khá nhiều tình trạng bẻ kèo, gãy kèo hay giao (kèm) sản phẩm chất lượng kém so với thỏa ước. Không ít trường hợp, việc quảng cáo rao bán tài sản với mức giá tốt khó tin để thu hút những người mua và khách hàng đã bị “trắng tay” vì “mắc câu”; không hiếm “bẫy nợ” với lời rao lãi suất thấp và không cần thế chấp việc vay nợ; một số nhà hàng và siêu thị đã trộn lẫn loại cá có giá rẻ vào mặt hàng cá chất lượng giá cao; vài khách sạn quảng bá mức giá thấp để thu hút khách hàng lại gia tăng các khoản thu khác với danh nghĩa “phát sinh”… Cơ sở nhận thức của những hành vi ấy là vị kỷ, “lợi mình hại người”, “ai chết mặc ai”. Dù chỉ là “những con sâu” nhưng nó sẽ phá hủy hình ảnh của cộng đồng, truyền thống dân tộc “Lá lành đùm lá rách” và cản trở xu hướng phát triển của loài người trong thời đại mới – hợp tác toàn cầu.

Trong giai đoạn phát triển mới của thế giới, cả khách quan và chủ quan, con người buộc phải liên kết, gắn kết với nhau hơn bao giờ hết. Ngạn ngữ của người Arabia cho rằng: “Nếu bạn muốn đi nhanh, đi một mình; nếu bạn muốn đi xa, đi cùng nhau” (If you want to walk fast, walk alone; If you want to walk far, walk together).

Tục ngữ Việt Nam chỉ ra sức mạnh của sự hợp tác: “Một cây làm chẳng nên non. Ba cây chụm lại thành hòn núi cao”. Theo đó, chân thành và sự tin cậy sẽ là chỉ dấu hàng đầu trong các quan hệ giữa người. Cơ sở khách quan của hợp tác bền vững là lợi ích và “linh hồn” của nó chính là sự chân thành và tin cậy. Người ta chân thành cả trong lời nói lẫn việc làm và nhờ đó, họ tin cậy lẫn nhau. Cũng như nhiều nước, nền giáo dục Việt Nam dạy các thế hệ tôn trọng lời hứa và chữ tín. Họ ghi nhớ những câu: “Nhất ngôn ký xuất, tứ mã nan truy’ (Một lời nói ra, bốn ngựa đuổi không kịp), “Lời nói chắc như đinh đóng cột”. Đã “hứa”, “giao kèo” thì phải thực hiện dù cho bị thiệt. Người Đồng Tháp có đủ cả đức tin và thực hành chân thành về sự hợp tác.

Hợp tác có tính tất yếu và đem lại lợi ích cho con người. Ngoại trừ một vài hoạt động riêng lẻ vì mục đích cụ thể, sự hợp tác tạo nên sức mạnh và phát triển bền vững. Loài người dần nhận thức sâu sắc hơn về giá trị của sự hợp tác.  Thay cho cạnh tranh “một mất một còn”, con người hướng đến sự hợp tác “cùng thắng”. Người Đồng Tháp có sẵn những yếu tố tiền đề về sự hợp tác thân thiện để vun đắp một cộng đồng hài hòa trên cơ sở lợi ích vững chắc, đa dạng, phong phú và rộng mở trong một thế giới hội nhập.

DÂN BIỆN