Chuyện “giữ cá” cho sông của cư dân vùng thượng nguồn

Cập nhật ngày: 30/01/2025 17:05:12

ĐTO – Tại Đồng Tháp, vùng đất được mệnh danh “cửa ngõ của sông Mê Kông”, những năm gần đây xuất hiện những mô hình kết hợp hài hòa giữa bảo vệ nguồn lợi thủy sản và phát triển kinh tế. Những câu chuyện về “giữ cá” cho sông, khai thác nguồn lợi thủy sản một cách bền vững… không chỉ mang thông điệp tích cực về bảo vệ môi trường mà còn khơi nguồn cảm hứng về sự đoàn kết, sáng tạo, chung tay của cộng đồng trong việc xây dựng một Đồng Tháp xanh, sạch và bền vững.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến (thứ 2, hàng đầu) cùng lãnh đạo các tỉnh tham gia thả cá tái tạo nguồn lợi thủy sản trên sông Tiền tại TP Hồng Ngự

Chung tay “chở che” cho đàn cá trên sông Tiền

Khi bình minh lấp ló ở đằng đông cũng là lúc ông Trương Minh Hải – Tổ trưởng Tổ cộng đồng cùng các thành viên trong Tổ cộng đồng quản lý bảo vệ nguồn lợi thủy sản khu vực đình Thần An Bình (Tổ cộng đồng), TP Hồng Ngự lại bắt đầu một ngày mới với công việc ý nghĩa. Ông Trương Minh Hải tâm sự: “Ngay khi được chính quyền địa phương thông tin về phương án bảo vệ nguồn lợi trên tuyến sông – đoạn sông Tiền thuộc địa phận 3 phường: An Thạnh, An Lộc, An Lạc, tôi cùng nhiều bà con ở địa phương rất phấn khởi và quyết tâm đồng hành cùng chính quyền địa phương thực hiện công việc ý nghĩa là bảo vệ nguồn cá tự nhiên trên sông. Những ngày đầu, mọi người cùng nhau xốc cừ, chất chà, tạo nên những “ngôi nhà” cho cá ở. Rồi những mẻ cá giống được chúng tôi thả xuống sông, mang theo hy vọng về một dòng sông sẽ được phục hồi và “chữa lành”. Mỗi ngày, bà con địa phương mang thức ăn, rau cải cho cá ăn và đàn cá rất gần gũi với chúng tôi. Nhờ sự chăm sóc tận tình ấy, đàn cá ngày càng sinh sôi nảy nở, số lượng các loài cá ngày một phong phú, bà con địa phương ai nấy đều phấn khởi”.

Từ tháng 3/2023, 63 thành viên của Tổ cộng đồng quản lý bảo vệ nguồn lợi thủy sản khu vực đình Thần An Bình đã cùng nhau viết nên “câu chuyện đẹp” về bảo vệ dòng sông. Với tinh thần đoàn kết, họ không ngừng nỗ lực bảo vệ và phục hồi nguồn lợi thủy sản, đồng thời tích cực tuyên truyền để mọi người chung tay giữ gìn môi trường. Anh Nguyễn Văn Đực – một thành viên tích cực của Tổ cộng đồng bộc bạch: “Công việc yêu thích nhất trong ngày của tôi là cho cá ăn. Nhìn đàn cá quẫy đuôi, nhảy lên đón lấy những viên thức ăn, mình thấy lòng nhẹ nhàng, vui sướng. Tham gia Tổ cộng đồng, tôi cảm thấy công việc của mình rất có ý nghĩa, bởi không chỉ góp phần bảo vệ thiên nhiên, bảo vệ môi trường sống của mình ngày càng tốt hơn mà còn góp phần lan tỏa cho cộng đồng hiểu và trách nhiệm hơn với môi trường sống”.

Ông Dương Phú Xuân – Trưởng Phòng Kinh tế TP Hồng Ngự, chia sẻ: “Mặc dù mới triển khai trong khoảng thời gian gần đây, song mô hình bảo vệ nguồn lợi thủy sản tại khu vực đình Thần An Bình đã đạt một số kết quả đáng ghi nhận. Nhờ sự chung tay của cộng đồng, từ người dân địa phương đến các doanh nghiệp, tổ chức, hệ thống camera giám sát và đèn chiếu sáng đã được lắp đặt, góp phần bảo vệ nghiêm ngặt nguồn lợi thủy sản. Điểm đáng chú ý là sự chuyển đổi tích cực của nhiều ngư dân, từ những người khai thác truyền thống trở thành những “người bảo vệ” dòng sông. Nhờ đó, hệ sinh thái sông Tiền đã có những tín hiệu phục hồi rõ rệt với đàn cá sinh sôi nảy nở. Không chỉ mang lại giá trị về môi trường, mô hình còn mở ra nhiều tiềm năng mới cho địa phương, đặc biệt là trong lĩnh vực du lịch sinh thái”.

Đàn cá gần gũi với con người

Hướng đến bảo vệ nguồn lợi thủy sản bền vững

Cách TP Hồng Ngự khoảng 25km về phía Đông, giữa cánh đồng mênh mông nước của xã Phú Thành A, huyện Tam Nông, người dân Hợp tác xã (HTX) sản xuất nông nghiệp sinh thái Quyết Tiến đã thực hiện hiệu quả mô hình nuôi trữ cá mùa lũ kết hợp với phát triển du lịch sinh thái. Trong 3 năm qua, mô hình này đã mang đến những kết quả tích cực. Không chỉ giúp xã viên tăng thu nhập, mà còn góp phần hồi sinh hệ sinh thái một cách bền vững. Việc kết hợp hài hòa giữa bảo vệ thiên nhiên và phát triển kinh tế đã mở ra hướng đi mới, vừa giúp bảo tồn nguồn lợi thủy sản vừa tạo việc làm cho cộng đồng.

Anh Nguyễn Minh Tuấn – Giám đốc HTX sản xuất nông nghiệp sinh thái Quyết Tiến, chia sẻ: “Sau hai vụ mùa bội thu, HTX đã mạnh dạn triển khai mô hình nuôi trữ cá mùa lũ kết hợp phát triển du lịch sinh thái. Khi mùa nước nổi đến, anh em trong HTX bắt đầu căng lưới bao quanh khu vực bảo tồn, tạo nên một không gian sống lý tưởng cho các loài thủy sản. Bên cạnh việc bảo tồn cá tự nhiên, HTX còn chủ động thả thêm nhiều giống cá khác để đa dạng hóa hệ sinh thái. Sau khi lũ rút, HTX chỉ khai thác những cá thể trưởng thành, còn lại sẽ được thả về tự nhiên để duy trì và phát triển nguồn gen. Nhờ mô hình này mà những năm gần đây, nhiều loài cá quý hiếm đã dần hồi phục và sinh sôi nảy nở, góp phần làm giàu thêm hệ sinh thái sông nước”.

Nhờ áp dụng mô hình trữ cá mùa lũ, HTX sản xuất nông nghiệp sinh thái Quyết Tiến không chỉ bảo vệ được nguồn lợi thủy sản mà còn tạo ra nhiều sản phẩm giá trị gia tăng như: cá khô, mắm, nước mắm… Điều này đã góp phần nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống của người dân.

Những năm gần đây, công tác bảo vệ nguồn lợi thủy sản tại Đồng Tháp đạt được nhiều kết quả. Nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền, người dân và các tỉnh lân cận, nhận thức về bảo vệ môi trường ngày càng được nâng cao. Việc thả hàng triệu con cá giống mỗi năm và tăng cường kiểm soát khai thác đã góp phần phục hồi hệ sinh thái thủy sinh, cải thiện đời sống người dân và thúc đẩy du lịch sinh thái.

Về định hướng trong công tác bảo vệ nguồn lợi thủy sản của địa phương trong thời gian tới, ông Huỳnh Tất Đạt – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cho biết: “Với quyết tâm bảo vệ nguồn lợi thủy sản, một trong những tài sản quý giá của tỉnh, Đồng Tháp đã triển khai nhiều giải pháp toàn diện. Việc UBND tỉnh ban hành Kế hoạch 146/KH-UBND ngày 25/4/2024 về việc triển khai thực hiện Chương trình Quốc gia bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp là một minh chứng rõ nét cho thấy tỉnh nhà đang nỗ lực hướng tới một tương lai bền vững. Việc đa dạng hóa sinh kế, hỗ trợ người dân chuyển đổi nghề nghiệp và khuyến khích các hoạt động khai thác thân thiện với môi trường không chỉ bảo vệ nguồn lợi thủy sản mà còn tạo ra một cộng đồng gắn kết, chung tay vì một Đồng Tháp xanh và bền vững hơn. Ngành nông nghiệp hy vọng, với sự đồng lòng của người dân, Đồng Tháp sẽ sớm có một hệ sinh thái thủy sản đa dạng, phong phú, góp phần nâng cao đời sống của cộng đồng và bảo vệ môi trường”.

Mỹ Lý