Đồng Nai hiện có 150 cựu chiến binh (CCB) đã từng tham gia chiến đấu ở chiến trường Điện Biên Phủ, trong đó đông nhất là Biên Hòa có 58 đồng chí, Tân Phú 26 và Long Khánh 20, huyện Thống Nhất chỉ có 1 và Nhơn Trạch không còn người nào.
 |
70 năm trôi qua, những chiến sĩ Điện Biên trẻ nhất ngày ấy, nay cũng đã xấp xỉ 90 tuổi đời, lớn tuổi nhất là hai cụ: Nguyễn Văn Phả, phường Tân Biên và Phan Văn Tý, phường Tân Vạn (thành phố Biên Hòa) sinh những năm 1921-1922, nay đã 102 và 103 tuổi. Những chiến sĩ nữ có cụ Lê Thị Lợi, phường An Bình (thành phố Biên Hòa), sinh năm 1928 hay Nguyễn Thị Nhàn, phường Xuân Lập (thành phố Long Khánh) sinh năm 1929, tức là cũng đã 95-96 tuổi.
Những ngày này, đến thăm và muốn được nghe các cụ kể lại những chiến công năm xưa, thật khó, có người thì không còn minh mẫn để chuyện trò, có người phải qua “phiên dịch” của cháu nội, như cụ Đinh Thái Báu (1930, ngụ ấp Gia Hòa, xã Xuân Trường, huyện Xuân Lộc). Khi biết chúng tôi tìm hiểu về chiến công của cụ, cháu nội của cụ cho chúng tôi xem những dòng tâm sự cụ viết cách đây hàng chục năm, khi chúng tôi đang đọc, thì hai hàng nước mắt chảy dài. Đó là tâm tình biết ơn và tiếc thương Anh hùng Phan Đình Giót, người đã lấy thân mình lấp lỗ châu mai, bịt họng súng của kẻ thù để tiểu đội của cụ Báu chiếm lĩnh đầu cầu.
Còn CCB Trần Đình Ngũ (sinh năm 1930), năm 19 tuổi, từ quê lúa Thái Bình, cụ được vinh dự trở thành người pháo thủ của Đại đoàn Pháo binh 351, từng tham gia các chiến dịch Hoàng Hoa Thám, Hải Phòng, Quang Trung, Sơn La, Sầm Nưa. Cuối năm 1953, pháo thủ Trần Đình Ngũ cùng đồng đội hành quân về Điện Biên.
Cụ nhớ lại: “Đối với những người lính pháo binh tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ, chúng tôi không thể nào quên được những chặng đường kéo pháo từ Nà Nhạn vào trong lòng chảo, tiếp cận với quân địch. Nhằm đảm bảo tính bí mật, chúng tôi kéo pháo vào ban đêm, không được soi đèn, chỉ có 2 chiến sĩ khoác mảnh dù trắng đi trước làm hoa tiêu, chỉ cần sơ suất nhỏ là cả người và pháo đều rơi xuống dưới. Anh em rất vất vả, mỗi đêm thường chỉ kéo được hơn 1km, nhưng được sự động viên của chỉ huy nên chúng tôi đều quyết tâm kéo từng khẩu pháo vào trận địa”.
Ngày nay, dù đã già, yếu, nhưng hàng ngày, cụ vẫn luôn giáo dục, nhắc nhở cháu con hãy sống xứng đáng với truyền thống và tiếp bước cha, ông phấn đấu góp phần xây dựng quê hương thứ hai, quê hương Long Khánh “Xanh, văn minh, an toàn, hiện đại”.
Trở về Biên Hòa, đến thăm hai cụ Đậu Quang Huyến (sinh năm 1932) và Lê Văn Thiên (sinh năm 1935), cùng ngụ khu phố 4, phường Tân Phong, chúng tôi vui vì hai cụ còn rất minh mẫn, vẫn khúc chiết khi kể về những ngày tham gia chiến dịch với niềm tự hào xen lẫn xúc động.
CCB Lê Văn Thiên nguyên là Tiểu đội trưởng du kích ở quê nhà, chuẩn bị cho chiến dịch Điện Biên Phủ, được phân công đưa dân công hỏa tuyến phục vụ cho chiến dịch, hành quân từ Nghệ An đến Điện Biên Phủ mất hàng tháng trời, gian khổ và cả hy sinh nhưng đơn vị vẫn hoàn thành nhiệm vụ.
Sau đó, ngày 10-8-1954, CCB Lê Văn Thiên được chuyển về c14, e270, Quân khu 4, lần lượt được phân công về e54 pháo binh, e271… năm 1972 thì đi B về f3 Quân giải phóng Miền Nam, tham gia Đoàn 232 trong chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Năm 1993, cụ được biệt phái về công tác tại UBND tỉnh Đồng Nai.
Tuy đã cao tuổi và về hưu nhiều năm, nhưng CCB Lê Văn Thiên vẫn luôn nhớ về những tháng ngày trải qua hai cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc. Từng làm Trưởng ban Liên lạc Trung đoàn 271, Quân khu 4, thành viên Hội Bảo trợ gia đình liệt sĩ tỉnh, cụ tâm sự: “Tôi luôn “thủ” cuốn sổ tay bên mình, cứ thấy báo đăng hoặc nghe ai nói muốn tìm mộ liệt sĩ thuộc đơn vị tôi, hoặc liệt sĩ hy sinh ở Đông Nam Bộ là tôi lại ghi vào sổ để dò tìm từ từ. Nói thật, nếu không có cái tâm, không có tấm lòng vì những đồng đội đã ngã xuống thì rất ít ai có thể làm được việc này”.
Chỉ điển hình một vài những chiến sĩ Điện Biên, cho dù người đó là bộ đội, dân quân, du kích hay thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến, nhưng họ là thế hệ: “khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt” đã cùng nhau làm nên “Một Điện Biên lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, một chiến thắng mở đầu cho thời kỳ chủ nghĩa thực dân cũ trên toàn thế giới không thể tồn tại.
Các thế hệ nối tiếp chúng ta hiểu rằng đối với người tuổi càng cao, ký ức về quá khứ họ luôn đau đáu trong lòng, nhất là đối với những người lính đã đi qua các cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc, trong ký ức họ vẫn luôn sáng rõ, vẫn luôn nhớ về: những trận đánh ác liệt, những đồng đội, đồng bào đã hy sinh để cho mình vẫn đang sống trong hòa bình hạnh phúc ngày
hôm nay…
Trần Thanh Hùng
