Giá tiêu lập kỷ lục mới nhờ xuất khẩu

Ảnh hưởng bất lợi của thời tiết, vụ thu hoạch hồ tiêu năm 2025 mất mùa, giảm năng suất. Nguồn cung giảm cũng là một trong những nguyên nhân khiến ngay từ đầu vụ thu hoạch, mặt hàng hồ tiêu đã tăng lên gần 180 ngàn đồng/kg, gần gấp đôi so với đầu vụ năm ngoái. Dự báo thời gian tới, giá hạt tiêu có thể tiếp tục tăng do thị trường xuất khẩu khởi sắc.

Thu hoạch tiêu tại xã Lâm San, huyện Cẩm Mỹ. Ảnh: B.Nguyên

Hiện diện tích hồ tiêu của Đồng Nai giảm hàng ngàn hécta so với 5-6 năm trước. Nguyên nhân là do từ sau dịch Covid-19, thị trường hồ tiêu liên tục ở mức giá thấp, nhiều thời điểm dưới giá thành sản xuất do xuất khẩu gặp khó. Chính vì vậy, nông dân tại các địa phương chuyển đổi sang hướng sản xuất theo chuỗi liên kết an toàn hướng đến sự phát triển thật sự bền vững.

Giá hạt tiêu tăng cao

Theo nông dân trồng tiêu trên địa bàn tỉnh, mùa khô năm 2024 quá khô hạn, thời tiết thất thường khiến tiêu mất mùa, nhiều vùng năng suất giảm từ 20-40% so với năm trước đó. Nhiều nhà vườn, tiêu ra 2 đợt đậu trái khác nhau, nhưng đợt 2 tỷ lệ hạt lép nhiều, công lao động cao, nhà vườn chấp nhận chỉ hái 1 đợt nên ảnh hưởng đến năng suất. Tuy nhiên, hiện giá tiêu tăng đến gần 180 ngàn đồng/kg nên nông dân trồng tiêu vẫn kỳ vọng có lợi nhuận cao hơn vụ tiêu trước.

Từ sau dịch Covid-19, thị trường xuất khẩu gặp khó khăn khiến những năm sau đó, giá tiêu giảm sâu, có năm giảm dưới giá thành sản xuất khiến diện tích hồ tiêu trên cả nước giảm mạnh. Bên cạnh đó, mất mùa cũng góp phần khiến nguồn cung tiêu giảm khiến từ năm 2024, giá tiêu liên tục tăng cao trở lại.

Hiện hồ tiêu trên địa bàn tỉnh đang bắt đầu cho thu hoạch; đầu vụ nên sản lượng thu hoạch còn ít, hoạt động mua bán chưa diễn ra sôi động. Khi giá tiêu giảm thấp, chi phí đầu tư cao, nông dân không có khả năng trữ tiêu nên thường bán hết cho thương lái. Hiện giá tiêu tăng cao, nông dân chỉ cần bán sản lượng nhỏ tiêu là đủ trang trải nên thường trữ lại nhiều hơn với kỳ vọng giá tiêu có thể còn tăng trong thời gian tới.

Theo Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam, năm 2024, tổng kim ngạch xuất khẩu tiêu đạt gần 1,32 tỷ USD. So với năm 2023, lượng tiêu xuất khẩu giảm 5,1%, tuy nhiên kim ngạch xuất khẩu lại tăng đến 45,4%. Riêng kim ngạch xuất khẩu hồ tiêu của tỉnh Đồng Nai đạt 137 triệu USD, tăng gần 37,4% so với năm 2023. Dự báo năm 2025, sản lượng hồ tiêu toàn cầu tiếp tục giảm trong khi nhu cầu tiêu thụ ổn định nên giá mặt hàng này có thể lập kỷ lục mới.

Nâng chất lượng để phát triển bền vững

Tính đến cuối năm 2024, tổng diện tích hồ tiêu trên địa bàn tỉnh còn 10 ngàn hécta, giảm hơn 1,3 ngàn hécta so với năm trước đó và giảm gần một nửa so với thời điểm Đồng Nai phát triển diện tích tiêu lớn nhất lên đến hơn 19 ngàn hécta. Theo kế hoạch của Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn, dự kiến diện tích tiêu của tỉnh hầu như không tăng nhưng tổng sản lượng vẫn tăng nhờ vào ứng dụng khoa học kỹ thuật. Định hướng của ngành nông nghiệp tỉnh tăng về giá trị hồ tiêu nhờ uy tín chất lượng qua việc xây dựng chuỗi liên kết sản xuất hữu cơ đạt chuẩn xuất khẩu vào những thị trường khó tính.

Đây cũng là hướng chuyển đổi được nhiều nông dân trồng tiêu quan tâm. Theo ông Đào Văn Lành, nông dân trồng tiêu tại xã Xuân Thọ (huyện Xuân Lộc), giá tiêu tăng cao trở lại nên gia đình ông mạnh dạn đổ vốn chăm sóc vườn tiêu hiện hữu và trồng mới lại phần diện tích đã già cỗi, kém năng suất. Khi giá tiêu tăng cao, nhiều nông dân tại địa phương cũng mạnh dạn đầu tư tái tạo vườn tiêu già cỗi hoặc trồng thêm diện tích mới. Nông dân trồng tiêu chuyển sang sản xuất theo hướng hữu cơ, đảm bảo làm ra sản phẩm an toàn đạt tiêu chuẩn thị trường xuất khẩu khó tính để tăng lợi thế cạnh tranh cho nông sản.

Cùng quan điểm, ông Phạm Xuân Hoàn, nông dân trồng tiêu tại xã Lâm San, chia sẻ  khoảng 6 năm nay, ông đã tham gia Dự án Cánh đồng lớn trồng tiêu an toàn theo hướng hữu cơ tại xã Lâm San. Làm theo hướng hữu cơ không chỉ có lợi cho cây trồng mà còn bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình nông dân. Vì đất khỏe, cây khỏe kết hợp với chủ động phòng bệnh, cây có sức chống chịu tốt sẽ kiểm soát được dịch bệnh, hạn chế được lượng thuốc hóa học trong trị bệnh.

Chủ tịch Hội Nông dân xã Lâm San Trương Đình Bá nhận xét, từ năm 2024, giá tiêu bắt đầu hồi phục và nhiều thời điểm đứng ở mức cao nên nông dân chú trọng chăm sóc vườn, có hộ trồng mới lại vườn già cỗi. Chuỗi liên kết sản xuất hồ tiêu theo hướng hữu cơ tại địa phương hiện đã có 700 hộ tham gia với diện tích 877 hécta. Vào chuỗi liên kết, nông dân được hỗ trợ một phần vật tư sản xuất, hỗ trợ tiếp cận về khoa học kỹ thuật trong sản xuất. Đặc biệt, tiêu an toàn tham gia chuỗi liên kết có hợp tác xã bao tiêu với giá cao hơn 2 ngàn đồng/kg so với mặt bằng ngoài thị trường nên nông dân càng yên tâm sản xuất.

Bình Nguyên