Mới đây, Mỹ đã công bố tăng thuế với xe điện, chất bán dẫn, pin lithium-ion, thiết bị y tế từ Trung Quốc. Trong đó, mặt hàng xe điện sẽ tăng thuế 4 lần; pin lithium-ion dùng cho xe điện tăng thêm 17,5%; pin mặt trời tăng gấp 2 lần; chất bán dẫn tăng 25%; thiết bị y tế tăng từ 17,5-50%; thép và nhôm tăng từ 17,5-25%… Việc tăng thuế này khiến nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ đang nhập khẩu nhiều nguyên liệu từ Trung Quốc để sản xuất các sản phẩm trên xuất khẩu vào Mỹ rất quan ngại, bởi có khả năng sẽ phải đối mặt với kiểm tra hoặc kiện bán phá giá.
Việt Nam hiện nhập khẩu rất nhiều nguyên liệu từ Trung Quốc cho sản xuất công nghiệp, trong đó có những ngành hàng trên. Đơn cử như năm 2023, Việt Nam nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc hơn 110,6 tỷ USD; quý I-2024 nhập khoảng 29,4 tỷ USD, tăng 24,4% so với cùng kỳ năm trước. Với Đồng Nai, Trung Quốc cũng là thị trường nhập khẩu lớn nhất và chủ yếu nhập nguyên liệu cho sản xuất công nghiệp. Trong 4 tháng đầu năm 2024, Đồng Nai nhập khẩu từ Trung Quốc gần 1,5 tỷ USD, chiếm gần 30% trong tổng kim ngạch nhập khẩu của tỉnh.
Cùng với việc Mỹ tăng thuế các mặt hàng trên của Trung Quốc, sẽ có làn sóng di dời nhiều nhà máy sang các nước đang được hưởng ưu đãi về thuế từ Mỹ. Việt Nam có thể sẽ là một trong những điểm đến của các doanh nghiệp (DN) Trung Quốc đang sản xuất các ngành hàng phải chịu thuế cao. Như vậy, trong thu hút đầu tư, nếu các địa phương không chọn lọc kỹ càng, có thể sẽ trở thành nơi DN Trung Quốc chọn làm nơi đặt các nhà máy lắp ráp để xuất khẩu. Theo đó, nguy cơ có thể bị kiện bán phá giá, áp dụng thêm các hàng rào kỹ thuật. Điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều DN cùng ngành hàng trong nước và các DN nước ngoài khác đang đầu tư tại Việt Nam.
Do đó, một số chuyên gia kinh tế cho rằng, các địa phương phải chú trọng hơn nữa trong thu hút đầu tư. Các DN xuất khẩu vào Mỹ thì nên chủ động tìm nguồn nguyên liệu trong nước hoặc từ những quốc gia, vùng lãnh thổ khác thay thế để giảm bớt rủi ro.
Căng thẳng thương mại Mỹ – Trung tiếp tục gia tăng và sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ. Bởi không dễ trong “một sớm một chiều” DN có thể tìm được các nguồn nguyên liệu giá rẻ, đa dạng từ các nước khác để thay thế.
Hương Giang
