Powered by Techcity

Đền Thủy Lâm Động và dấu ấn tín ngưỡng thờ Mẫu tại Đồng Nai


Ngày 12-7-2024, UBND huyện Định Quán phối hợp với Sở Văn hóa, thể thao và du lịch, các đơn vị liên quan tổ chức lễ công bố quyết định của UBND tỉnh và trao bằng xếp hạng cấp tỉnh di tích lịch sử đền Thủy Lâm Động (huyện Định Quán). Đây là nơi gắn liền với lịch sử phát triển vùng đất Túc Trưng – Định Quán, của đội ngũ công nhân cao su và dấu ấn đậm nét quá trình du nhập tín ngưỡng thờ Mẫu vào vùng đất Đồng Nai.





Nghi thức hầu đồng tại đền Thủy Lâm Động
Nghi thức hầu đồng tại đền Thủy Lâm Động

 

Từ đồn điền cao su Túc Trưng đến sự ra đời đền Thủy Lâm Động

Năm 1884, sau khi cơ bản hoàn thành quá trình xâm lược nước ta, thực dân Pháp bước vào công cuộc khai thác thuộc địa, vơ vét, bóc lột sức lao động, thành lập đồn điền cao su trên khắp các tỉnh ở Nam Kỳ. Lô cao su đầu tiên với tên gọi “Lô 9” được thực dân Pháp trồng thử nghiệm tại đồn điền Suy-da-na (Dầu Giây) thuộc làng An Lộc, tổng Bình Lâm Thượng, tỉnh Biên Hòa. Năm 1908, Công ty Cao su Đồng Nai (Les caoutchous du Donai, viết tắt LCD) được thành lập (trụ sở chính đóng ở Paris – Pháp). Trong các năm từ 1914-1918, công ty tập trung khai thác, xây dựng 3 đồn điền cao su: đồn điền Trảng Bom, đồn điền Cây Gáo (huyện Trảng Bom) và đồn điền Túc Trưng (huyện Định Quán).

Tại đồn điền Túc Trưng đội ngũ công nhân phần lớn là dân phu từ miền Bắc (Nam Định, Thái Bình, Hải Phòng), miền Trung (Quảng Bình, Quảng Trị…) được tuyển mộ vào đồn điền, đa số họ là những nông dân nghèo bị địa chủ phong kiến bóc lột, phải chấp nhận ký giao kèo “contrat” vào miền Nam làm phu cao su. Cuộc sống của người công tra tại các đồn điền hết sức vất vả, phải lao động khổ sai, ở tập trung trong những lán trại rách nát, ăn uống khổ cực. Thân phận những người nông dân nghèo khi đi làm phu cao su không có của cải đáng giá, thứ duy nhất họ mang theo là niềm tin vào các vị thần linh được tôn thờ khi còn ở quê hương xứ sở. Trên vùng đất mới, đối diện với thiên nhiên còn hoang hóa, dịch bệnh, sự hà khắc của chủ đồn điền cùng bọn cai, xu và tư bản thực dân Pháp; người công tra chỉ biết khấn nguyện mong được thần linh phù hộ, che chở cho họ có cuộc sống bớt khổ cực.

Năm 1924 tại con suối nơi thường lấy nước sử dụng sinh hoạt, các công tra xin chủ đồn điền cho dựng ngôi miếu thờ Đức Thánh Trần Hưng Đạo. Năm 1957, ông Nguyễn Gia Sản cùng với các công tra cao su Túc Trưng tiến hành sửa chữa, mở rộng diện tích và bổ sung ban thờ Mẫu Liễu Hạnh, đặt tên đền Thủy Lâm Động. Năm 2002 đền được trùng tu tạo nên diện mạo ngày nay với các hạng mục: cung đệ nhất, đệ nhị, đệ tam, Đức thánh Trần Hưng Đạo, nhà tổ… thờ Tam Phủ (mẫu Liễu Hạnh, mẫu Thượng Ngàn, mẫu Thoải), Đức thánh Trần Hưng Đạo, Quán Thế Âm Bồ Tát, phối thờ Chầu Lục, Chầu Bé… và những bậc tiền hiền có công tạo dựng đền. Hàng năm, tại đền tổ chức lễ tiệc Mẫu ngày 26-2 (âm lịch), lễ tiệc Bản đền ngày 20-9 (âm lịch)…

Những giá trị lịch sử – văn hóa

Tại Định Quán, đền Thủy Lâm Động gắn liền với quá trình phát triển của cộng đồng cư dân ở vùng đất Túc Trưng từ lúc lập làng, là chứng tích cho lịch sử đấu tranh của công nhân đồn điền cao su Túc Trưng chống thực dân Pháp. Trong kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược, công nhân cao su Túc Trưng tiếp tục góp phần xây dựng lực lượng vũ trang huyện Định Quán, cùng cả nước giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước năm 1975.

Đền Thủy Lâm Động có kết cấu kiến trúc mái chồng diêm, nội thất trang trí hệ thống hoành phi, liễn đối, cửa võng nhiều chủ đề “lưỡng long chầu nhật”, “long phụng”, “tứ linh”… và hệ thống tượng thờ có giá trị lịch sử, mỹ thuật được người xưa tạo tác, gửi gắm thông điệp cầu cho cuộc sống ấm no, mưa thuận gió hòa. Đặc biệt, hệ thống các vị thần được thờ cúng vốn là những nhân vật lịch sử như Trần Hưng Đạo, Nguyễn Xí… Khi sống họ là những người có tài, có đức, góp phần vào sự nghiệp dựng nước, bảo vệ người dân, khi mất hiển linh, là chỗ dựa tinh thần, thể hiện ý thức về cội nguồn dân tộc, giáo dục thế hệ trẻ về tinh thần yêu nước.

Việc thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu thông qua nghi lễ lên đồng tại đền Thủy Lâm Động thể hiện đức tin về sự giáng/nhập của các vị thần đươc cộng đồng thực hành, sáng tạo và trao truyền qua các thế hệ. Thông qua các yếu tố văn hóa dân gian như trang phục, âm nhạc, hát chầu văn, múa, diễn xướng dân gian trong hầu đồng thể hiện nhu cầu và khát vọng của con người về sức khỏe, cầu bình an, làm ăn phát đạt, mong ước đất nước thái bình, qua đó lan tỏa và làm phong phú thêm giá trị tín ngưỡng thờ Mẫu đã được UNESCO ghi danh trong Danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại năm 2016. Tất cả những yếu tố đó đã trở thành hạt nhân quan trọng cấu thành một quần thể kiến trúc thờ Mẫu độc đáo của tỉnh Đồng Nai.

Việc UBND tỉnh xếp hạng di tích lịch sử đền Thủy Lâm Động là cơ sở pháp lý quan trọng trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị di tích, cụ thể hóa nội dung của Nghị quyết số 12-NQ/TU ngày 12-12-2023 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa XI về xây dựng và phát huy giá trị văn hóa, con người Đồng Nai trở thành nguồn lực, động lực quan trọng cho phát triển toàn diện và bền vững.

  Nguyễn trí Nghị





Nguồn: https://baodongnai.com.vn/dong-nai-cuoi-tuan/202410/den-thuy-lam-dong-va-dau-an-tin-nguong-tho-mau-tai-dong-nai-f3549c4/

Cùng chủ đề

Hôm nay có gì? Ngày 24-12-2024

Hôm nay 24-12, trong tỉnh sẽ diễn ra các sự kiện: Lãnh đạo tỉnh dự Hội nghị tổng kết công tác kiểm tra, giám sát năm 2024; Họp Ban Chỉ đạo sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tỉnh theo Nghị quyết 18; Lãnh đạo tỉnh tham gia đoàn kiểm tra thực hiện nghị quyết chỉ thị của Đảng tại một số địa phương, đơn vị… Báo Đồng Nai online   (function(d, s, id) { ...

Cơ hội, thách thức từ thị trường xuất khẩu lớn nhất

Hiện nay, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Đồng Nai cũng như cả nước. Kim ngạch xuất khẩu vào Mỹ chiếm gần 30% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Với Đồng Nai, kim ngạch xuất khẩu vào thị trường này chiếm gần 32% trong tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh. Năm 2024, Đồng Nai dự tính sẽ xuất khẩu vào Mỹ gần 7,7 tỷ USD, tăng gần 23% so với năm trước đó. Các...

Nhân lên giá trị nhân văn từ lễ hội sách

Hoạt động chưa đầy một tuần song Lễ hội Sách thành phố Biên Hòa lần thứ I-2024 đã trở thành điểm đến sinh hoạt văn hóa, phục vụ công chúng và những người yêu sách Đồng Nai. Đại tá Đoàn Hoài Trung, Chủ tịch Hội Nhiếp ảnh Thành phố Hồ Chí Minh (thứ 4, từ trái qua), trao tặng sách tại Lễ hội Sách thành phố Biên Hòa năm 2024. Ảnh: L.Na Không chỉ là cơ hội để người dân và...

Xe đầu kéo bốc cháy dữ dội khi đang di chuyển trên đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh – Long Thành –...

(ĐN) - Sáng 24-12, 1 xe đầu kéo đã bốc cháy dữ dội khi đang di chuyển trên cầu Long Thành thuộc tuyến đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây (địa phận tỉnh Đồng Nai). Lực lượng cảnh sát phòng cháy, chữa cháy dập tắt vụ cháy xe đầu kéo trên đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây. Ảnh: CTV Theo thông tin ban đầu, vào khoảng...

Người viết câu chuyện cho mật ong Lá Ủ

Tiếp nối truyền thống trên 30 năm nuôi ong của gia đình và áp dụng nhiều phương pháp kỹ thuật mới về nghề nuôi ong lấy mật, Chủ cơ sở mật ong Lá Ủ Trần Thành Tâm (ngụ ấp Thanh Thọ, xã Phú Lâm, huyện Tân Phú) đã phát triển các dòng sản phẩm mật ong đặc trưng và không ngừng nỗ lực mở rộng thị trường tiêu thụ. Khu vực trưng bày, giới thiệu sản phẩm tại Cơ sở...

Cùng tác giả

Hôm nay có gì? Ngày 24-12-2024

Hôm nay 24-12, trong tỉnh sẽ diễn ra các sự kiện: Lãnh đạo tỉnh dự Hội nghị tổng kết công tác kiểm tra, giám sát năm 2024; Họp Ban Chỉ đạo sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tỉnh theo Nghị quyết 18; Lãnh đạo tỉnh tham gia đoàn kiểm tra thực hiện nghị quyết chỉ thị của Đảng tại một số địa phương, đơn vị… Báo Đồng Nai online   (function(d, s, id) { ...

Cơ hội, thách thức từ thị trường xuất khẩu lớn nhất

Hiện nay, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Đồng Nai cũng như cả nước. Kim ngạch xuất khẩu vào Mỹ chiếm gần 30% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Với Đồng Nai, kim ngạch xuất khẩu vào thị trường này chiếm gần 32% trong tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh. Năm 2024, Đồng Nai dự tính sẽ xuất khẩu vào Mỹ gần 7,7 tỷ USD, tăng gần 23% so với năm trước đó. Các...

Nhân lên giá trị nhân văn từ lễ hội sách

Hoạt động chưa đầy một tuần song Lễ hội Sách thành phố Biên Hòa lần thứ I-2024 đã trở thành điểm đến sinh hoạt văn hóa, phục vụ công chúng và những người yêu sách Đồng Nai. Đại tá Đoàn Hoài Trung, Chủ tịch Hội Nhiếp ảnh Thành phố Hồ Chí Minh (thứ 4, từ trái qua), trao tặng sách tại Lễ hội Sách thành phố Biên Hòa năm 2024. Ảnh: L.Na Không chỉ là cơ hội để người dân và...

Khó tìm nhà ở vừa túi tiền

Thị trường bất động sản (BĐS) TP HCM đang đối diện với thực trạng lệch pha cung cầu, khi không có bất kỳ căn nhà ở bình dân nào được bán ra trong năm 2024 và giá căn hộ trung bình đã đạt mức kỷ lục 9,39 tỉ đồng mỗi căn. Câu hỏi đặt ra: Bao giờ tình trạng “kim tự tháp ngược” này sẽ được khắc phục để thị trường phát triển bền vững? Méo mó, lệch pha Báo cáo...

Xe đầu kéo bốc cháy dữ dội khi đang di chuyển trên đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh – Long Thành –...

(ĐN) - Sáng 24-12, 1 xe đầu kéo đã bốc cháy dữ dội khi đang di chuyển trên cầu Long Thành thuộc tuyến đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây (địa phận tỉnh Đồng Nai). Lực lượng cảnh sát phòng cháy, chữa cháy dập tắt vụ cháy xe đầu kéo trên đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây. Ảnh: CTV Theo thông tin ban đầu, vào khoảng...

Cùng chuyên mục

Nhân lên giá trị nhân văn từ lễ hội sách

Hoạt động chưa đầy một tuần song Lễ hội Sách thành phố Biên Hòa lần thứ I-2024 đã trở thành điểm đến sinh hoạt văn hóa, phục vụ công chúng và những người yêu sách Đồng Nai. Đại tá Đoàn Hoài Trung, Chủ tịch Hội Nhiếp ảnh Thành phố Hồ Chí Minh (thứ 4, từ trái qua), trao tặng sách tại Lễ hội Sách thành phố Biên Hòa năm 2024. Ảnh: L.Na Không chỉ là cơ hội để người dân và...

Giới thiệu tour tham quan thực tế ảo 360 Đền thờ, mộ Nguyễn Hữu Cảnh

Bảo tàng Đồng Nai vừa phối hợp với Công ty CP Số hóa Thăng Long thực hiện tour tham quan thực tế ảo 360 Di tích quốc gia Đền thờ, mộ Nguyễn Hữu Cảnh (ở phường Hiệp Hòa, thành phố Biên Hòa). Tour tham quan mô phỏng nghe nhìn về di tích cho phép du khách được nghe thuyết minh, nhìn xung quanh theo mọi hướng, giống như trong đời thực. Các hình ảnh về đền thờ, nhà khách, lăng...

[Chùm ảnh] Đồng Nai rực rỡ Giáng sinh 2024

Tỉnh Đồng Nai với hơn 1 triệu tín đồ Công giáo, Tin lành, mùa Giáng sinh luôn là dịp “rực rỡ” nhất trong năm ở mỗi giáo xứ, giáo họ và trong mỗi gia đình. Không khí se lạnh của những ngày cuối năm cũng là không khí đặc trưng của mùa Giáng sinh. Dù không phải lạnh giá với băng tuyết như ở các quốc gia Bắc bán cầu, nhưng một chút se lạnh ngọt ngào mùa Giáng sinh...

Sôi động các chương trình nghệ thuật Kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam

(ĐN) - Tối 22-12, tại công viên Biên Hùng, UBND thành phố Biên Hòa tổ chức chương trình nghệ thuật chủ đề Bài ca người lính Kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22-12). Biểu diễn nghệ thuật chủ đề Bài ca người lính tại công viên Biên Hùng tối 22-12. Ảnh: My Ny Chương trình gồm 10 tiết mục ca múa nhạc, tái hiện lại quá trình 80 năm xây dựng, chiến đấu, chiến...

Ra mắt Câu lạc bộ di vật, cổ vật Biên Hòa

(ĐN) - Nằm trong chuỗi các hoạt động Lễ hội sách thành phố Biên Hòa năm 2024, Trung tâm Văn hóa, thông tin và thể thao thành phố tổ chức ra mắt Câu lạc bộ (CLB) di vật, cổ vật Biên Hòa. Câu lạc bộ di vật, cổ vật Biên Hòa ra mắt Ban chủ nhiệm tại lễ hội sách. Ảnh: CTV CLB có số hội viên ban đầu gồm 20 người, do ông Chu Văn Nam làm chủ nhiệm. Các thành...

Thúc đẩy văn hóa đọc của người dân Biên Hòa – Đồng Nai

Với chủ đề: Sách - chắp cánh tương lai, Lễ hội Sách thành phố Biên Hòa lần thứ I-2024 tại công viên Biên Hùng đang trưng bày, giới thiệu hơn 20 ngàn ấn phẩm đa dạng thể loại, đề tài, thu hút đông đảo người dân trong và ngoài tỉnh đến với sách. Đoàn viên, thanh niên quét mã QR Báo Đồng Nai tại Lễ hội Sách thành phố Biên Hòa lần thứ I-2024. Ảnh: M.NY Đây không chỉ là cơ...

Bảo tàng Te Papa đánh thức giấc mơ tháp dầu

Ngày 28-11-2024, Khu Bảo tồn thiên nhiên - văn hóa Đồng Nai kỷ niệm 20 năm thành lập. Khi ấy, nhiều niềm vui lớn vì đã đạt thành tích lớn. Nhưng cũng có những trăn trở, băn khoăn vì những mong ước chưa thành hiện thực. Chạm tay tìm hiểu chim kiwi ở Bảo tàng Te Papa, New Zealand. Mong ước chưa thành xem như là những giấc mơ đẹp ngủ yên. Khi tham quan Bảo tàng Te Papa ở...

Chăm lo đời sống tinh thần của người dân

Thành phố Biên Hòa vừa mở màn các hoạt động văn hóa cuối năm thu hút sự tham gia của đông đảo người dân, nhất là các bạn trẻ, đó là Lễ hội Sách thành phố Biên Hòa lần thứ I-2024. Sau lễ hội này, sẽ có rất nhiều sự kiện khác được tổ chức nhằm góp phần làm phong phú đời sống tinh thần của người dân. Theo đó, dự kiến trong tháng 1-2025, Trung tâm Văn hóa -...

Mỹ thuật Đồng Nai và câu chuyện người lính

Mặc dù chiến tranh đã lùi xa nhưng mảng đề tài về lực lượng vũ trang và chiến tranh cách mạng, trong đó có hình tượng người lính luôn được văn nghệ sĩ Đồng Nai quan tâm, khai thác đa dạng. Đoàn viên, thanh niên Trường cao đẳng Mỹ thuật trang trí Đồng Nai tham quan triển lãm mỹ thuật Chiến sĩ với quê hương. Ảnh: L.Na Đặc biệt, trên lĩnh vực mỹ thuật, nhiều tác phẩm thể hiện những góc...

Ban hành quy chế đặt, đổi tên đường phố và công trình công cộng trên địa bàn tỉnh

(ĐN) - Phó chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Sơn Hùng đã ký quyết định ban hành quy chế đặt, đổi tên đường phố và công trình công cộng trên địa bàn tỉnh Đồng Nai. Địa danh Sông Phố (còn gọi là Quảng trường Sông Phố) được đưa vào danh mục ngân hàng tên đường, phố và công trình công cộng tỉnh Đồng Nai. Ảnh: My Ny Quy chế gồm có 6 chương, 30 điều. Trong đó, việc đặt, đổi tên đường...

Tin nổi bật

Tin mới nhất