Powered by Techcity

Dấu ấn tín ngưỡng của cư dân tiền sử Đồng Nai


 

Địa bàn Đồng Nai đã phát hiện nhiều dấu tích của cư dân tiền sử. Số lượng di chỉ được khai quật, hiện vật được thu thập đa dạng về loại hình, chất liệu… phản ánh cư dân cổ qua những giai đoạn sinh tồn.

 





Mộ Cự thạch Hàng Gòn - di tích lịch sử cấp quốc gia - thu hút nhiều người tham quan. Ảnh tư liệu
Mộ Cự thạch Hàng Gòn – di tích lịch sử cấp quốc gia – thu hút nhiều người tham quan. Ảnh tư liệu

 

Vùng đất Đồng Nai và phụ cận là một trong những trung tâm phát triển mạnh mẽ của cư dân thời kim khí ở Nam Bộ. Những hiện vật khảo cổ thời tiền sử ở Đồng Nai được lưu giữ nhiều nơi qua phát hiện của những nhà nghiên cứu người Pháp và Việt Nam về sau. Những di chỉ, hiện vật khảo cổ thời tiền sử là nguồn tư liệu quý về lịch sử phát triển các nền văn hóa của Việt Nam.

Những di chỉ mộ táng

Di chỉ khảo cổ học thời tiền sử ở Đồng Nai gồm loại hình: cư trú, công xưởng chế tác, mộ táng… được phân bố ở những địa hình khác nhau. Riêng loại hình di chỉ mộ táng chiếm một tỷ lệ không nhiều.

Một số địa điểm ở Đồng Nai phát hiện các dấu tích liên quan mộ táng ở Dầu Giây, Hàng Gòn, Phú Hòa, Suối Chồn cho thấy hình thức hỏa táng, dùng vò gốm làm áo quan và những đồ tùy táng bằng nhiều chất liệu. Niên đại của các di chỉ xác định cách ngày nay khoảng 2.500 năm.

Di chỉ Phú Hòa (huyện Xuân Lộc) qua phát hiện của các nhà nghiên cứu trước và sau năm 1975, cho thấy những dấu tích về các quan tài bằng chum gốm, trong đó có những hiện vật gốm: đĩa, nồi, bình, chân đèn; đồ trang sức từ nhiều chất liệu gồm đá, đồng, sắt, thủy tinh (hạt chuỗi nhiều màu sắc, vòng tay, khuyên tai) và công cụ bằng sắt (búa, lưỡi hái, kiếm).

 




Bên cạnh những di chỉ, hiện vật được phát hiện với những giá trị cần được bảo tồn, cũng cần nói thêm rằng, lòng đất Đồng Nai vẫn còn ẩn chứa những dấu tích về cư dân cổ chưa được phát hiện. Đó là những “trang sử chưa được đọc”, cần tiếp tục phát hiện, thu thập, nghiên cứu.

 

Di chỉ Suối Chồn (thành phố Long Khánh) là nơi cư trú và chôn cất của người cổ thời đại sắt. Nhiều hiện vật được phát hiện, trong đó có 19 ngôi mộ, quan tài bằng gốm. Tùy theo các mộ có những đồ tùy táng khác nhau hoặc không có. Nồi gốm và đồ trang sức (bông tai đá, hạt chuỗi, khuyên tai ba mấu bằng thủy tinh màu xanh lục, hình cầu dẹt) được chôn trong vò gốm khá nhiều; đặc biệt, công cụ sắt có 2 rìu, 3 kiếm.

Di chỉ Gò Me ở xã Vĩnh Thanh (huyện Nhơn Trạch) qua 2 lần khai quật (năm 2004, 2019), hiện vật được thu thập khá nhiều về loại hình, kích cỡ và chất liệu. Đặc biệt, cuộc khai quật lần thứ nhất phát hiện 4 ngôi mộ, trong đó có 2 di cốt người. Di cốt của một người đàn ông tuổi từ 25-30 và một thanh niên khoảng 17 tuổi. Một số đồ tùy táng trong mộ gồm: rìu đồng, vòng tay đồng, hạt chuỗi, mũi lao bằng xương và một số xương động vật. Niên đại di chỉ được xác định cách ngày nay từ khoảng 3 ngàn năm. Di chỉ Gò Me được xếp hạng di tích cấp tỉnh năm 2023.

Di chỉ Mộ cự thạch Hàng Gòn thuộc xã Hàng Gòn, thành phố Long Khánh. Kỹ sư người Pháp Jean  Bouchot phát hiện năm 1927 khi chủ trì mở tuyến đường qua địa phận đồn điền cao su. Những thông tin về di chỉ với hình thức mộ táng bằng đá thu hút các nhà nghiên cứu quốc tế. Kiến trúc hầm mộ dạng khối chữ nhật được tạo dựng từ những tảng đá hoa cương to lớn. Xung quanh là những trụ đá cao, nhiều kích thước nằm ngổn ngang. Trong phần mộ có những bình gốm đựng than tro. Qua những lần mở rộng phạm vi khai quật về sau, các nhà khảo cổ đã thu thập một số hiện vật gốm, đá và đồng. Các nhà nghiên cứu cho rằng, kiến trúc của hầm mộ rất độc đáo, được xây dựng không chỉ từ sức mạnh đoàn kết mà còn thể hiện kỹ thuật, tài năng của cư dân cổ. Nhiều bí ẩn liên quan di tích vẫn còn chờ được giải mã: Lý do nào để cư dân cổ xây hầm mộ to lớn và dạng thức hình chữ nhật? Những người được mai táng trong mộ có vị thế trong xã hội? Tín niệm và hình thức, nghi lễ liên quan trong tín niệm, mai táng cho người chết?…





Tượng trút đồng phát hiện ở Long Giao (huyện Cẩm Mỹ).
Tượng trút đồng phát hiện ở Long Giao (huyện Cẩm Mỹ).

Năm 1930, di tích được đưa vào danh mục cổ tích quan trọng xứ Nam Kỳ. Năm 1982, Mộ Cự thạch Hàng Gòn được xếp hạng di tích cấp quốc gia và năm 1994 được công nhận là một trong 10 di tích quan trọng ở Nam Bộ.

Tượng thú bằng chất liệu đồng

Tượng trút (dân gian gọi là tê tê) phát hiện tại Long Giao (huyện Cẩm Mỹ) năm 1985 và sau đó được cơ quan chức năng tiếp nhận năm 1990. Hiện nay, tượng động vật này được bảo quản, trưng bày tại Bảo tàng Đồng Nai. Tượng động vật làm từ chất liệu đồng (cao 7,5cm, rộng 9,5cm, dài 37,3cm, trọng lượng 2,65kg).

Thông tin từ người dân cho biết, khi phát hiện tại khu vực Đồi 57 (thị trấn Long Giao) có 2 tượng (1 con đực và 1 con cái). Tượng con cái có điểm khác là trên lưng có thêm chi tiết cõng tê tê con nhưng đã không còn. Niên đại của tượng cách đây khoảng 2.500 năm.

*

Di chỉ và di vật phát hiện ở Đồng Nai khá nhiều, phản ánh qua các loại hình, chất liệu, quy mô, kích cỡ. Những nguồn tư liệu quý được khai quật, phát hiện, thu thập qua khảo cổ đã góp phần về mặt tư liệu cho việc nghiên cứu đời sống của cư dân tiền sử. Trong môi trường sống tự nhiên hoang dã, đối diện với những nguy cơ cho việc sinh tồn, cư dân cổ đã thích nghi và dần hình thành những nhận thức của con người về thế giới. Dù số lượng phát hiện tượng thú (tê tê/trút) không nhiều nhưng phản ánh một dạng thức Tô tem giáo của cư dân cổ. Đồng thời, phản ánh về trình độ nghệ thuật luyện kim, điêu khắc và cảm nhận về mỹ thuật của cư dân cổ trên vùng đất này vào thời kỳ kim khí phát triển trước khi nhà nước thành lập.

 




Nghiên cứu khảo cổ ở Đồng Nai cần được đặt trong bối cảnh của các địa phương trong khu vực Đông Nam Bộ và lân cận để kế thừa, tham khảo, bổ sung tư liệu góp phần khắc họa bức tranh đầy đủ về những lớp cư dân tiền sử.

 

Những di chỉ mộ táng ở Đồng Nai cho thấy nhận thức của con người về thế giới sau khi chết. Họ có niềm tin, con người cần sống ở thế giới bên kia thực tại nên đã tìm cách bảo tồn thi thể trong những quan tài bằng gốm, đá. Lưu giữ dấu tích về người chết bằng sự chôn cất trong các phần mộ, gửi theo những đồ tùy táng để họ có thể sử dụng khi qua đời. Từ những tín niệm đó, cư dân cổ đã làm nên những cấu kết kiến trúc đơn giản hay bền vững trong điều kiện có được dành cho người chết.

 

 Phan Đình Dũng

 

 

 





Nguồn: https://baodongnai.com.vn/dong-nai-cuoi-tuan/202410/dau-an-tin-nguong-cua-cu-dan-tien-su-dong-nai-ab3382d/

Cùng chủ đề

Vũ Đặng Nhật Nam là vận động viên nam lặn xuất sắc nhất năm 2024

* Đồng Nai giành 3 huy chương vàng, 9 huy chương bạc, 1 huy chương đồng Giải Bơi - Lặn các vận đông viên xuất sắc vô địch quốc gia 2024 (ĐN)- Tuyển thủ quốc gia Vũ Đặng Nhật Nam của Đồng Nai đã vinh dự được vinh danh là vận động viên nam xuất sắc nhất môn lặn trong năm 2024 sau những thành tích đạt được. Vũ Đặng Nhật Nam (Đồng Nai, áo vàng) và Phạm Thị Thu là...

Đồng Nai đã kiểm tra, giám sát hàng ngàn tổ chức Đảng, đảng viên

(ĐN)- Ngày 24-12, Ủy ban Kiểm tra (UBKT) Tỉnh ủy đã tổng kết công tác kiểm tra, giám sát (KTGS) năm 2024 và triển khai nhiệm vụ năm 2025. Các đồng chí: Hồ Thanh Sơn, Phó bí thư thường trực Tỉnh ủy; Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chủ nhiệm UBKT Tỉnh ủy Huỳnh Thanh Bình và Nguyễn Thị Thu Vân, Phó chủ nhiệm thường trực UBKT Tỉnh ủy chủ trì hội nghị. Dự hội nghị có Ủy viên Ban...

Khắp nơi trong tỉnh chiều 24-12-2024

Trảng Bom giao chỉ tiêu kế hoạch kinh tế xã hội, dự toán ngân sách nhà nước năm 2025; Công ty TNHH Posco VST tặng 50 phần quà cho hộ nghèo nhân dịp Lễ Giáng sinh… là những thông tin đáng chú ý trong mục Khắp nơi trong tỉnh chiều 24-12-2024. * Trảng Bom giao chỉ tiêu kế hoạch kinh tế xã hội, dự toán ngân sách nhà nước năm 2025 Chiều 24-12, UBND huyện Trảng Bom tổ chức hội nghị...

Họp báo Giải vô địch quốc gia Việt dã leo núi Bà Rá 2025

Sáng 24-12, tại Bình Phước đã diễn ra buổi họp báo về Giải vô địch quốc gia (VĐQG) Việt dã leo núi “Chinh phục đỉnh cao Bà Rá” lần thứ 30 năm 2025. Ông Trần Thế Anh, Phó giám đốc Sở Văn hóa, thể thao và du lịch, thông tin thêm về điểm mới của giải lần thứ 30 năm 2025, tình hình các đội tham gia giải. Theo đó, Giải VĐQG Việt dã leo núi “Chinh phục đỉnh cao Bà...

Gần 300 triệu đồng hỗ trợ bé viêm não mô cầu tại bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai sau bài viết đăng trên Báo...

(ĐN) – Thông tin từ Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai cho hay, tính đến chiều 24-12, bé Nguyễn Thị Thanh Tuyền, 12 tuổi, tạm trú tại phường Long Bình, thành phố Biên Hòa bị viêm não mô cầu đã tỉnh, tiếp xúc tốt nhưng vẫn còn lọc máu ngắt quãng. Đồng thời, các mạnh thường quân đã hỗ trợ gần 600 triệu đồng viện phí cho bé. Bé Tuyền đã tỉnh, tiếp xúc tốt nhưng vẫn còn lọc máu...

Cùng tác giả

Cả nước đón Giáng sinh rộn rã, khách Tây khen ‘Quá tuyệt vời’

Nhiều người đến phố Hàng Mã (Hoàn Kiếm, Hà Nội) chụp ảnh từ chiều 24-12 – Ảnh: HỒNG QUANG Từ chiều 24-12, trời Hà Nội rét ngọt cùng với tiết trời khô ráo tạo điều kiện thuận lợi cho người dân ra đường tận hưởng không khí Giáng sinh. Lúc 17h30, các tuyến phố quanh khu vực Hàng Mã (quận Hoàn Kiếm) bắt đầu đông đúc. Không gian được trang hoàng bởi đặc trưng lễ Giáng sinh kèm theo sắc đỏ...

Vũ Đặng Nhật Nam là vận động viên nam lặn xuất sắc nhất năm 2024

* Đồng Nai giành 3 huy chương vàng, 9 huy chương bạc, 1 huy chương đồng Giải Bơi - Lặn các vận đông viên xuất sắc vô địch quốc gia 2024 (ĐN)- Tuyển thủ quốc gia Vũ Đặng Nhật Nam của Đồng Nai đã vinh dự được vinh danh là vận động viên nam xuất sắc nhất môn lặn trong năm 2024 sau những thành tích đạt được. Vũ Đặng Nhật Nam (Đồng Nai, áo vàng) và Phạm Thị Thu là...

Đồng Nai đã kiểm tra, giám sát hàng ngàn tổ chức Đảng, đảng viên

(ĐN)- Ngày 24-12, Ủy ban Kiểm tra (UBKT) Tỉnh ủy đã tổng kết công tác kiểm tra, giám sát (KTGS) năm 2024 và triển khai nhiệm vụ năm 2025. Các đồng chí: Hồ Thanh Sơn, Phó bí thư thường trực Tỉnh ủy; Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chủ nhiệm UBKT Tỉnh ủy Huỳnh Thanh Bình và Nguyễn Thị Thu Vân, Phó chủ nhiệm thường trực UBKT Tỉnh ủy chủ trì hội nghị. Dự hội nghị có Ủy viên Ban...

Khắp nơi trong tỉnh chiều 24-12-2024

Trảng Bom giao chỉ tiêu kế hoạch kinh tế xã hội, dự toán ngân sách nhà nước năm 2025; Công ty TNHH Posco VST tặng 50 phần quà cho hộ nghèo nhân dịp Lễ Giáng sinh… là những thông tin đáng chú ý trong mục Khắp nơi trong tỉnh chiều 24-12-2024. * Trảng Bom giao chỉ tiêu kế hoạch kinh tế xã hội, dự toán ngân sách nhà nước năm 2025 Chiều 24-12, UBND huyện Trảng Bom tổ chức hội nghị...

Không còn hàng tồn trong dân, xuất khẩu của khối thành viên VPSA tăng mạnh

Giá tiêu hôm nay 25/12/2024: Không còn hàng tồn trong dân, xuất khẩu của khối thành viên VPSA tăng mạnh. (Nguồn: Haprosimex) Giá tiêu hôm nay 25/12/2024 tại thị trường trong nước giảm nhẹ ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 144.000 – 145.000 đồng/kg. Cụ thể, giá tiêu hôm nay tại Gia Lai ở mức 144.000 đồng/kg. Giá tiêu hôm nay tại các tỉnh Đồng Nai (144.000 đồng/kg); Đắk Lắk (145.000 đồng/kg); Đắk Nông (145.000 đồng/kg); Bà Rịa...

Cùng chuyên mục

Niềm vui mùa Giáng sinh

Hôm nay, ngày 24-12, gần 1,2 triệu đồng bào tín đồ Công giáo, Tin Lành tại tỉnh Đồng Nai đón mừng thánh lễ Chúa Giáng sinh năm 2024. Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Hồng Lĩnh trò chuyện cùng giám mục Chính tòa Giáo phận Xuân Lộc Đỗ Văn Ngân. Khi đến thăm, chúc mừng Giáng sinh. Ảnh: Huy Anh Ngoài mừng ngày Chúa ra đời, đồng bào Công giáo, Tin Lành tại Đồng Nai còn đón nhận...

Nhân lên giá trị nhân văn từ lễ hội sách

Hoạt động chưa đầy một tuần song Lễ hội Sách thành phố Biên Hòa lần thứ I-2024 đã trở thành điểm đến sinh hoạt văn hóa, phục vụ công chúng và những người yêu sách Đồng Nai. Đại tá Đoàn Hoài Trung, Chủ tịch Hội Nhiếp ảnh Thành phố Hồ Chí Minh (thứ 4, từ trái qua), trao tặng sách tại Lễ hội Sách thành phố Biên Hòa năm 2024. Ảnh: L.Na Không chỉ là cơ hội để người dân và...

Giới thiệu tour tham quan thực tế ảo 360 Đền thờ, mộ Nguyễn Hữu Cảnh

Bảo tàng Đồng Nai vừa phối hợp với Công ty CP Số hóa Thăng Long thực hiện tour tham quan thực tế ảo 360 Di tích quốc gia Đền thờ, mộ Nguyễn Hữu Cảnh (ở phường Hiệp Hòa, thành phố Biên Hòa). Tour tham quan mô phỏng nghe nhìn về di tích cho phép du khách được nghe thuyết minh, nhìn xung quanh theo mọi hướng, giống như trong đời thực. Các hình ảnh về đền thờ, nhà khách, lăng...

[Chùm ảnh] Đồng Nai rực rỡ Giáng sinh 2024

Tỉnh Đồng Nai với hơn 1 triệu tín đồ Công giáo, Tin lành, mùa Giáng sinh luôn là dịp “rực rỡ” nhất trong năm ở mỗi giáo xứ, giáo họ và trong mỗi gia đình. Không khí se lạnh của những ngày cuối năm cũng là không khí đặc trưng của mùa Giáng sinh. Dù không phải lạnh giá với băng tuyết như ở các quốc gia Bắc bán cầu, nhưng một chút se lạnh ngọt ngào mùa Giáng sinh...

Sôi động các chương trình nghệ thuật Kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam

(ĐN) - Tối 22-12, tại công viên Biên Hùng, UBND thành phố Biên Hòa tổ chức chương trình nghệ thuật chủ đề Bài ca người lính Kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22-12). Biểu diễn nghệ thuật chủ đề Bài ca người lính tại công viên Biên Hùng tối 22-12. Ảnh: My Ny Chương trình gồm 10 tiết mục ca múa nhạc, tái hiện lại quá trình 80 năm xây dựng, chiến đấu, chiến...

Ra mắt Câu lạc bộ di vật, cổ vật Biên Hòa

(ĐN) - Nằm trong chuỗi các hoạt động Lễ hội sách thành phố Biên Hòa năm 2024, Trung tâm Văn hóa, thông tin và thể thao thành phố tổ chức ra mắt Câu lạc bộ (CLB) di vật, cổ vật Biên Hòa. Câu lạc bộ di vật, cổ vật Biên Hòa ra mắt Ban chủ nhiệm tại lễ hội sách. Ảnh: CTV CLB có số hội viên ban đầu gồm 20 người, do ông Chu Văn Nam làm chủ nhiệm. Các thành...

Thúc đẩy văn hóa đọc của người dân Biên Hòa – Đồng Nai

Với chủ đề: Sách - chắp cánh tương lai, Lễ hội Sách thành phố Biên Hòa lần thứ I-2024 tại công viên Biên Hùng đang trưng bày, giới thiệu hơn 20 ngàn ấn phẩm đa dạng thể loại, đề tài, thu hút đông đảo người dân trong và ngoài tỉnh đến với sách. Đoàn viên, thanh niên quét mã QR Báo Đồng Nai tại Lễ hội Sách thành phố Biên Hòa lần thứ I-2024. Ảnh: M.NY Đây không chỉ là cơ...

Bảo tàng Te Papa đánh thức giấc mơ tháp dầu

Ngày 28-11-2024, Khu Bảo tồn thiên nhiên - văn hóa Đồng Nai kỷ niệm 20 năm thành lập. Khi ấy, nhiều niềm vui lớn vì đã đạt thành tích lớn. Nhưng cũng có những trăn trở, băn khoăn vì những mong ước chưa thành hiện thực. Chạm tay tìm hiểu chim kiwi ở Bảo tàng Te Papa, New Zealand. Mong ước chưa thành xem như là những giấc mơ đẹp ngủ yên. Khi tham quan Bảo tàng Te Papa ở...

Chăm lo đời sống tinh thần của người dân

Thành phố Biên Hòa vừa mở màn các hoạt động văn hóa cuối năm thu hút sự tham gia của đông đảo người dân, nhất là các bạn trẻ, đó là Lễ hội Sách thành phố Biên Hòa lần thứ I-2024. Sau lễ hội này, sẽ có rất nhiều sự kiện khác được tổ chức nhằm góp phần làm phong phú đời sống tinh thần của người dân. Theo đó, dự kiến trong tháng 1-2025, Trung tâm Văn hóa -...

Mỹ thuật Đồng Nai và câu chuyện người lính

Mặc dù chiến tranh đã lùi xa nhưng mảng đề tài về lực lượng vũ trang và chiến tranh cách mạng, trong đó có hình tượng người lính luôn được văn nghệ sĩ Đồng Nai quan tâm, khai thác đa dạng. Đoàn viên, thanh niên Trường cao đẳng Mỹ thuật trang trí Đồng Nai tham quan triển lãm mỹ thuật Chiến sĩ với quê hương. Ảnh: L.Na Đặc biệt, trên lĩnh vực mỹ thuật, nhiều tác phẩm thể hiện những góc...

Tin nổi bật

Tin mới nhất