Động lực mới cho lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất

Để trí tuệ nhân tạo (AI) thật sự trở thành động lực thúc đẩy chuyển đổi số và phát triển bền vững, cần có những giải pháp cụ thể và đồng bộ. Việc phát triển lực lượng sản xuất phải đi đôi với điều chỉnh quan hệ sản xuất, bảo đảm rằng các yếu tố này không trở thành lực cản đối với tiến bộ xã hội.

Một là, hoàn thiện thể chế và hệ thống pháp luật. Cần xây dựng một hành lang pháp lý rõ ràng và minh bạch cho AI, bảo đảm rằng các quy định pháp luật không chỉ bảo vệ quyền lợi của người dân và doanh nghiệp mà còn thúc đẩy sự đổi mới và sáng tạo. Chính phủ cần ban hành các chính sách hỗ trợ nghiên cứu và phát triển AI, khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ này để tạo ra những giá trị mới cho nền kinh tế.

Hai là, khơi thông và phát huy nguồn lực xã hội. Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố then chốt để đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế số. Chính phủ cần đầu tư vào giáo dục và đào tạo, đặc biệt là trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM), nhằm trang bị cho người lao động những kỹ năng cần thiết để làm việc trong môi trường số hóa; đồng thời, cần có các chương trình đào tạo lại và nâng cao kỹ năng cho lực lượng lao động hiện tại, bảo đảm rằng họ có thể thích ứng với những thay đổi do AI mang lại.

Ba là, cải cách, xây dựng bộ máy nhà nước tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Ứng dụng AI trong quản lý nhà nước có thể giúp tối ưu hóa quy trình, giảm thiểu thủ tục hành chính và tăng cường hiệu quả quản lý. Chính phủ cần đẩy mạnh việc sử dụng AI để hỗ trợ ra quyết định trong các lĩnh vực quan trọng như y tế, giáo dục, và giao thông, từ đó nâng cao chất lượng dịch vụ công và cải thiện đời sống người dân.

Bốn là, đẩy mạnh chuyển đổi số gắn với bảo đảm an ninh, an toàn. Phát triển hạ tầng công nghệ là yếu tố then chốt để hỗ trợ AI. Chính phủ cần đầu tư vào hạ tầng viễn thông, mạng lưới dữ liệu và các nền tảng công nghệ khác, tạo điều kiện cho AI phát triển và ứng dụng rộng rãi trong các lĩnh vực kinh tế-xã hội. Điều này không chỉ giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của quốc gia mà còn bảo đảm rằng mọi người dân đều có cơ hội tiếp cận và hưởng lợi từ những tiến bộ công nghệ.

Nhìn chung, việc thực hiện các giải pháp này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan, từ chính phủ, doanh nghiệp đến cộng đồng. Chỉ khi đó, AI mới thực sự trở thành động lực thúc đẩy sự phát triển bền vững và toàn diện, phù hợp với mục tiêu của nước ta nhằm xây dựng một xã hội “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.

Tóm lại, Chuyển đổi số không chỉ đơn thuần là việc áp dụng công nghệ mà là một cuộc cách mạng về tư duy, một “Đổi mới lần 2” sau cuộc đổi mới vào cuối thập kỷ 80 ^[3]. Như Thomas Kuhn đã chỉ ra, những tiến bộ có tính bước ngoặt đòi hỏi sự thay đổi đột ngột về mẫu hình. Để thật sự tận dụng tiềm năng của trí tuệ nhân tạo và các công nghệ mới, chúng ta cần một sự dịch chuyển tư duy mạnh mẽ, từ việc tối ưu hóa những gì đang có sang việc tạo ra những giá trị mới. Điều này đòi hỏi một chiến lược rõ ràng, nơi công nghệ là công cụ hỗ trợ chứ không phải là mục tiêu cuối cùng.

Cả hệ thống chính trị cần vào cuộc, các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân hãy cùng nhau tham gia vào tiến trình “Đổi mới lần 2” này. Hãy bắt đầu bằng việc đổi mới tư duy, xây dựng chiến lược chuyển đổi số dựa trên nhu cầu thực tế và tiềm năng phát triển dài hạn. Chỉ khi đó, chuyển đổi số mới thật sự trở thành động lực thúc đẩy sự phát triển bền vững và toàn diện, đưa đất nước tiến lên trong kỷ nguyên số hóa. Hãy hành động nhanh chóng và quyết liệt, bởi chỉ có làm nhiều, nói ít, chúng ta mới có thể vượt qua những thách thức và nắm bắt cơ hội mà chuyển đổi số mang lại.

Ngày xuất bản: 9/9/2024
Trình bày: Diệc Dương