Đổi mới sáng tạo trong y dược giúp hàng triệu người hưởng lợi

Ngày 25/9/2024, Báo Đầu tư tổ chức Hội thảo: “Đổi Mới Sáng Tạo – Liều Thuốc Phát Triển Ngành Y Dược” với sự hiện diện của các nhà hoạch định chính sách, đại diện các tổ chức quốc tế, các chuyên gia hàng đầu cùng lãnh đạo doanh nghiệp trong nước và quốc tế.

Hội thảo đã tạo diễn đàn mở trao đổi về những giải pháp, những động lực cho đổi mới sáng tạo ngành y dược trong giai đoạn mới, giúp phát triển bền vững ngành y tế, và tăng cường tiếp cận y tế chất lượng cao cho người dân. 

Tổng biên tập Báo Đầu tư Lê Trọng Minh phát biểu tại Hội thảo.

Hội thảo lần này do Báo Đầu tư tổ chức đưa ra những góc nhìn phân tích khách quan về thực trạng đổi mới sáng tạo ngành Y Dược Việt Nam; về các xu hướng phát triển mới trong khu vực và trên thế giới; về tầm quan trọng của đổi mới sáng tạo đối với sự phát triển bền vững ngành y dược trong giai đoạn mới, những động lực mới, vai trò của các bên liên quan, cũng như những bài học kinh nghiệm từ các nước.

Theo các chuyên gia, 2024 là một năm then chốt với việc rà soát, sửa đổi các luật và quy định quan trọng định hình hoạt động của ngành y dược trong một thập kỷ tới đây, góp phần thúc đẩy đầu tư hệ thống y tế bền vững, và kiến tạo một hệ sinh thái thuận lợi thúc đẩy đổi mới sáng tạo. 

Đặc biệt, Việt Nam đặt khát vọng trở thành một trong những nước dẫn đầu khu vực về thử nghiệm, nghiên cứu và sản xuất thuốc chất lượng cao, phấn đấu đến năm 2045 đóng góp trên 20 tỷ USD cho GDP cả nước.

Cách tiếp cận mới để phát triển ngành Y Dược chú trọng đổi mới sáng tạo, tiến bộ công nghệ và chuyển đổi số được coi là động lực then chốt để thành công, sẽ giúp Việt Nam phát triển và đưa ngành dược lên một tầm cao mới.

Nói về tầm quan trọng của công tác đổi mới sáng tạo trong ngành Y Dược, Tổng biên tập Báo Đầu tư Lê Trọng Minh cho rằng, theo Tổ chức Y tế Thế giới, đổi mới về chăm sóc sức khỏe đang tăng tốc ở quy mô chưa từng có, đặc biệt là trong lĩnh vực kỹ thuật số.

Những tiến bộ công nghệ như trí tuệ nhân tạo và chỉnh sửa gen, thực tế ảo… đang làm thay đổi cách phát hiện và điều trị bệnh, thay đổi ngành chăm sóc sức khỏe toàn cầu.

Tại Việt Nam, đổi mới sáng tạo trong ngành Y tế đã và đang giúp cải thiện đáng kể sức khỏe và chất lượng cuộc sống của hàng triệu người dân Việt Nam, tăng cường khả năng chẩn đoán và điều trị bệnh, cũng như thúc đẩy sự tiến bộ trong nghiên cứu y học và sản xuất dược phẩm.

Riêng trong lĩnh vực dược phẩm, một trong những ngành phát triển thần tốc, mạnh mẽ nhất và trở thành động lực chính thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực y tế, Việt Nam đặt mục tiêu xây dựng ngành công nghiệp dược trong nước đạt mức độ phát triển ở trình độ cao, đạt cấp độ 4 theo thang phân loại của Tổ chức Y tế thế giới;

Mục tiêu tiếp theo là đưa dược phẩm Việt có giá trị thị trường trong top 3 tại ASEAN, góp phần bảo đảm cung ứng đủ, kịp thời thuốc có chất lượng, an toàn, hiệu quả và giá hợp lý; trở thành trung tâm dược phẩm giá trị cao trong khu vực vào năm 2030 và đến năm 2045, tổng giá trị ngành công nghiệp dược đóng góp vào GDP trên 20 tỷ USD.

Không thể phủ nhận thực tế rằng thời gian qua, ngành y dược Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc với động lực then chốt là đổi mới sáng tạo, chuyển giao công nghệ và chuyển đổi số, góp phần giải quyết những thách thức mà hệ thống y tế đang đối mặt, thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành, cũng như nâng tầm năng lực cạnh tranh của Việt Nam so với các thị trường mới nổi khác.

Song để đổi mới sáng tạo thực sự là liều thuốc phát triển bền vững ngành y dược vẫn đòi hỏi việc giải quyết tổng hòa rất nhiều nhiệm vụ cụ thể, từ việc tiếp tục đổi mới cơ chế quản lý, thúc đẩy nghiên cứu, ứng dụng khoa học và chuyển giao công nghệ tiên tiến trong phòng bệnh, phát hiện, chẩn đoán và điều trị bệnh, sản xuất vắc xin và sinh phẩm y tế, thiết bị y tế có chất lượng cao, đến hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách về y tế trên cơ sở bám sát thực tiễn, phát hiện nhanh các vấn đề phát sinh và kịp thời điều chỉnh quy định của pháp luật có liên quan.

Để làm được điều này một cách hiệu quả, theo Tổng biên tập Báo Đầu tư, những xu hướng lớn trên thế giới rất cần được nhận diện và cập nhật kịp thời, những bài học kinh nghiệm hay từ thực tiễn các quốc gia đi trước rất cần được tham khảo, và những ý kiến chuyên môn sâu sắc từ các bên liên quan sẽ hết sức hữu ích, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang ở thời điểm rất quan trọng quá trình hoàn thiện hành lang pháp lý để ngành y dược bước vào giai đoạn phát triển mới.

Hội thảo “Đổi mới sáng tạo: Liều thuốc phát triển bền vững ngành y dược” do Báo Đầu tư tổ chức diễn ra trùng hợp với thời điểm Quốc hội chuẩn bị xem xét biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược 2016, và cũng không còn nhiều thời gian trước khi đất nước bước sang năm 2025, một dấu mốc quan trọng trong các kế hoạch, lộ trình và chiến lược phát triển ngành y dược Việt Nam.

Lãnh đạo Báo Đầu tư hy vọng rằng, các vị chuyên gia và đại diện của các doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực này có mặt tại hội thảo hôm nay, bằng những kinh nghiệm quý báu của mình trong hoạt động đổi mới sáng tạo, hợp tác nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, sản xuất và thương mại hóa các sản phẩm; đầu tư thành lập, phát triển các trung tâm nghiên cứu, trung tâm thử nghiệm lâm sàng, thử nghiệm tương đương sinh học, thử nghiệm tương tự sinh học… sẽ mang đến những kiến giải sâu sắc về những nội dung vừa đề cập ở trên, góp phần thực hiện hiệu quả những nhiệm vụ cụ thể đặt ra cho ngành y dược Việt Nam trong thời gian tới.

Ông Lê Trọng Minh cũng kỳ vọng các đại biểu sẽ chỉ ra những rào cản và đề xuất các giải pháp thiết thực để tháo gỡ, giúp ngành Y Dược Việt Nam tận dụng được hết thế mạnh, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.

Phát biểu tại Hội thảo, về phía Bộ Y tế, Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên nói rằng, năm 2024 là năm then chốt đối với việc rà soát, sửa đổi các Luật và quy định quan trọng định hình hoạt động của ngành Y Dược trong giai đoạn tới, giải quyết các thách thức mà hệ thống y tế đang đối mặt, nhằm tạo môi trường thuận lợi thúc đẩy đầu tư hệ thống y tế bền vững, đổi mới sáng tạo như: Luật Khám chữa bệnh, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Bảo hiểm y tế, Luật Dược,…trong đó phải nói đến Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Dược 2016.

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên phát biểu tại sự kiện do Báo Đầu tư tổ chức.

Những năm gần đây, cùng với quá trình phát triển kinh tế xã hội, quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa ngành Dược Việt Nam đã và đang diễn ra nhanh chóng và mạnh mẽ. ngành Dược Việt Nam đã có những bước tiến nhất định, đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận.

Cụ thể, thị trường dược phẩm Việt Nam đang trên đà tăng trưởng mạnh với tổng giá trị từ 3,4 tỷ USD trong năm 2015 lên đến 7,2 tỷ USD vào năm 2023, sản xuất trong nước chiếm khoảng 50% tổng giá trị tiền thuốc điều trị.

Tiền thuốc bình quân đầu người năm 2021 đạt mức 73 USD, tăng 66.3 USD so với năm 2002, tăng  50.75 USD so với năm 2010, năm 2022 là 70 USD và năm 2023 là 72 USD.

Với mức tăng trưởng nhanh chóng trong sản xuất thuốc nội địa cho thấy tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ trong lĩnh vực xuất khẩu dược phẩm và trở thành trung tâm dược phẩm của khu vực.

Ngoài ra, hiện nay thu nhập bình quân GDP theo đầu người ngày càng cao, nhu cầu sử dụng thuốc trong nhân dân ngày càng tăng cả theo số lượng và chất lượng, đồng thời việc hòa hợp và hòa nhập việc phát triển ngành công nghiệp dược cũng mở ra cơ hội rất lớn cho việc giao thương, tham gia thị trường dược phẩm quốc tế.

Thực hiện chủ trương của Đảng, Chính phủ và để đón đầu nhiều cơ hội phát triển trong tương lai và sẵn sàng đón nhận, thu hút đầu tư từ các ngành công nghiệp dược hiện đại trên thế giới theo đúng định hướng và mục tiêu của ngành Dược, theo ông Đỗ Xuân Tuyên, Bộ Y tế cũng đang rà soát, sửa đổi Luật Dược để trình Quốc hội xem xét với định hướng thu hút đầu tư phát triển các hoạt động nghiên cứu phát triển công nghệ, sản xuất hoặc chuyển giao công nghệ để sản xuất dược chất, thuốc mới, thuốc biệt dược gốc, thuốc hiếm, thuốc generic đầu tiên, thuốc công nghệ cao, vắc-xin và sinh phẩm, thuốc là sản phẩm từ máu và huyết tương,… của các tập đoàn dược phẩm nước ngoài tại Việt Nam nhằm chủ động, phát triển bền vững sản xuất trong nước đồng thời thúc đẩy các hoạt động xuất khẩu đến các thị trường tiên tiến.