Làng gốm Bình Đức xã Phan Hiệp, huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận, là một ngôi làng còn giữ nguyên bản phương thức làm gốm truyền thống của người Chăm, đó là làm gốm không bàn xoay.
Làng gốm Bình Đức (xã Phan Hiệp, huyện Bắc Bình, Bình Thuận) là một làng nghề nổi tiếng có từ lâu đời, gắn chặt với đời sống, phong tục tập quán của người Chăm địa phương. Điều độc đáo của gốm Chăm là các công đoạn đến nay vẫn còn bảo lưu khá nguyên vẹn kỹ thuật và phương thức thủ công truyền thống có từ xa xưa.
Từ Album ảnh “Độc đáo nghề gốm không bàn xoay tại Bình Thuận”, gửi tham dự cuộc thi Ảnh và Video Việt Nam hạnh phúc – Happy Vietnam, tác giả Nguyễn Quốc Huy xây dựng lại quy trình làm gốm độc đáo của nghề làm gốm Chăm dưới đôi đôi tay tài hoa khéo léo, di chuyển xoay quanh chiếc bàn cố định của người Chăm.
Nhào, trộn đất sét thủ công bằng bàn tay con người
Sở dĩ gốm ở làng Bàu Trúc không thể sử dụng bàn xoay để chế tác được là vì đất sét ở nơi đây có kết cấu khá đặc biệt. Đất sét được đặt lên bàn xoay sẽ bị dính chặt, khó có thể xoay để tạo hình gốm. Do đó, để chế tác gốm Bàu Trúc, người dân làng phải sử dụng cách truyền thống là nặn bằng tay.
Hai vợ chồng cùng đốt gò nung gốm
Từ việc lấy đất sét, chế biến, pha trộn đất, nhào nặn sản phẩm, chỉnh hình, chà bóng đến khâu nung gốm, chế nước nước màu trang trí lên gốm sau khi nung… đều được người nghệ nhân thực hiện theo lối thủ công truyền thống được truyền dạy từ đời trước, đều do phụ nữ Chăm đảm trách. Kỹ thuật nhào nặn gốm Bình Đức không dùng bàn xoay, mà thực hiện bằng đôi bàn tay tài hoa, khéo léo và những bước chân theo nhịp điệu nhẹ nhàng, di chuyển xoay quanh chiếc bàn kê cố định của phụ nữ Chăm, đã biến những mảng đất sét rời rạc thành sản phẩm hết sức tinh tế. Đây là cách làm gốm từ thời kỳ sơ khai của loài người, đã ra đời cách đây hàng ngàn năm.
Nung gốm ở ngoài trời
Chất gốm và củi để thực hiện công đoạn nung gốm
Lấy gốm chín ra lò
Chờ gốm nguội gánh về nhà
Nghề gốm là nghề mang tính chất “mẹ truyền con nối” từ đời này qua đời khác, với hầu hết các khâu trong quy trình làm gốm như: đập, ủ, nhào trộn đất, nặn sản phẩm ướt, phơi gốm, chỉnh hình, làm bóng trước khi nung…. Nghề làm gốm không bàn xoay hiện đang được tỉnh Bình Thuận nỗ lực bảo tồn và thu hút du khách đến tham quan, trải nghiệm.
Vietnam.vn
