Người nông dân bước chân khỏi ruộng đồng, tạm rũ đi bùn đất, rơm rạ, khoác lên tấm áo con trò và hóa thân thành những hình tượng nghệ thuật và tái hiện lại thuở oai linh hiển hách của cha ông từ ngàn xưa. Đó chính là điệu múa dân gian Múa Trò Xuân Phả, một trong những trò diễn tiêu biểu, lưu dấu quá khứ hào hùng dân tộc qua các vương triều trong lịch sử phong kiến, ở làng Xuân Phả, xã Xuân Trường, Thọ Xuân (Thanh Hóa). Trò Xuân Phả được xem không chỉ độc đáo, đặc sắc mà còn “độc nhất vô nhị” ở Thanh Hóa.
Hãy cùng tác giả Phan Huy Thiệp tái hiện lại Múa trò Xuân Phả qua Album ảnh mang tên: “Độc đáo múa trò Xuân Phả Xứ Thanh”. Tác phẩm được gửi tham dự cuộc thi Ảnh và Video Việt Nam hạnh phúc – Happy Vietnam, do Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức.
Xuân Phả còn được coi là một diễn xướng tổng hợp tính chất trò, tính chất ca, tính chất múa. Điểm nổi bật trong nghệ thuật trò Xuân Phả là luôn tôn trọng nội dung múa, các điệu múa đều có quy định chặt chẽ.
Từng trò trong cả một hệ thống đều có vũ đồ rõ ràng. Quy cách múa cũng được quy định chặt chẽ và sử dụng nhiều động tác như múa tay, múa chân, múa có đạo cụ (cờ, quạt, gươm, giáo…). Đặc biệt các điệu múa trong Xuân Phả sử dụng những động tác giật vai, lắc đầu, múa toàn thân, nhảy nhỏ,… là hiện tượng hiếm có trong lịch sự phát triển của múa nhân loại.
Múa trò Xuân Phả có nguồn gốc từ thời Nhà Lê. Xuất phát là điệu múa trong cung Đình, sau đó được truyền dạy ra dân gian. Múa trò Xuân phả mang màu sắc của 5 nước lân bang mang lễ vật dâng tiến cho Triều Lê với 5 điệu múa: Hoa Lang, Chiêm Thành, Tú Huần ( Lục Hồn Nhung), Ai Lao và Ngô Quốc Múa trò Xuân Phả là tổng hợp các loại hình nghệ thuật: Múa, hát, âm nhạc và trang phục biểu diễn tạo nên hệ thống múa hát vô cùng độc đáo và đặc sắc Độc đáo của múa trò Xuân Phả còn ở chỗ 3/5 điệu có đeo mặt nạ khi múa đó.
Trò Xuân Phả là các trò diễn dân gian mô tả cảnh năm phương đến chầu, đem những tiết mục múa hát đặc sắc của quốc gia lân bang đến chúc mừng Hoàng đế nước Việt xưa. Theo các nhà nghiên cứu, Trò Xuân Phả được coi là điệu múa chứa đựng nhiều thông tin bí ấn của người Việt trong quá khứ, có quan hệ nhiều mặt với lịch sử dân tộc và có vai quan trọng trong kho tàng diễn xướng vũ nhạc của người Việt.
Hiện nay, nguồn gốc Trò Xuân Phả vẫn đang là một ẩn số chưa được thống nhất trong giới nghiên cứu văn hóa dân gian. Nhưng theo lời của nghệ nhân Bùi Văn Hùng (xã Xuân Trường, Thọ Xuân, Thanh Hóa), người có vai trò không nhỏ trong việc gìn giữ và bảo tồn di sản Trò Xuân Phả, thì người dân làng Xuân Phả bao đời vẫn lưu truyền về nguồn gốc của trò diễn này có từ thời Nhà Đinh (968 – 980).
Vietnam.vn
