Độc đáo hội đua bò chùa Rô của đồng bào Khmer An Giang

Ngày 8/9, tại sân đua bò chùa Rô (xã An Cư, thị xã Tịnh Biên, tỉnh An Giang), đã diễn ra hội đua bò chùa Rô lần thứ X năm 2024 của đồng bào dân tộc Khmer.

Ngay từ sáng sớm, đã có rất đông người dân địa phương, du khách đổ về chật kín cả sân chùa Rô. Xung quanh sân đua bò, hàng nghìn người vây kín chờ đến giờ thi đấu.

Tham gia hội đua bò chùa Rô năm nay có 24 đôi bò ở thị xã Tịnh Biên và huyện Tri Tôn tham gia.

Các đội tranh tài theo thể thức loại trực tiếp. Trong mỗi trận đua, 2 đôi bò sẽ trải qua 1 vòng hô, 1 vòng thả (“vòng hô” là vòng để cho các đôi bò làm quen với sân đua, thể hiện sự khéo léo của người điều khiển bò.

Đến “vòng thả” là khi có hiệu lệnh của trọng tài, người điều khiển bò dùng cây xà lul (một khúc gỗ tròn khoảng 3 cm, đầu có tra cây đinh nhọn) kích vào mông 2 con bò của mình, để đôi bò vận hết sức lực băng về đích.

Đôi bò thắng cuộc sẽ được vào vòng thi đấu tiếp theo. Đôi bò giành chức vô địch phải tham gia tất cả các vòng thi đấu và loại từng “đối thủ” cạnh tranh trực tiếp.

Bước vào cuộc đua, không khí luôn tràn ngập tiếng vỗ tay, reo hò, cổ động cho các cặp bò. Nước ruộng bắn lên tung tóe theo những pha rượt đuổi gay cấn, những tiếng hô hào làm cho không khí ngày hội càng sôi nổi, rộn ràng, hấp dẫn.

Theo quan niệm của đồng bào Khmer vùng Bảy Núi An Giang, đua bò có một ý nghĩa hết sức đặc biệt. Ngoài việc mừng lễ Sene Dolta, đôi bò giành được chiến thắng còn mang lại cho chủ nhân niềm kiêu hãnh, mang đến cho cả phum, sóc niềm vui về một mùa vụ bội thu, dân làng no ấm.

Theo truyền tụng, thuở xưa, hàng năm vào mùa cấy nhiều nông dân Khmer từ các phum, sóc dẫn bò đến cày bừa công quả cho ruộng của các nhà chùa Khmer. Sau buổi cày đồng bào cho bò đua xem đôi bò nào nhanh khỏe. Sau đó, các sư trong chùa đứng ra tổ chức, treo thưởng đôi bò nào cày giỏi, chạy nhanh sẽ hưởng phần thắng là dây “cà tha” (lục lạc đeo cổ bò). Dần dà, đua bò Bảy Núi trở thành lễ hội truyền thống hàng năm.

Năm 2016, hội đua bò Bảy Núi An Giang được Bộ VHTT&DL công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

T.Toàn