Tấn công ransomware sẽ chưa dừng lại sau 2 vụ VNDIRECT, PVOIL
Chỉ 8 ngày sau khi sự cố tấn công mạng làm mã hóa toàn bộ dữ liệu hệ thống của VNDIRECT được phát hiện, ngày 2/4, không gian mạng Việt Nam tiếp tục ghi nhận PVOIL bị tấn công bất hợp pháp có chủ đích theo hình thức ransomware, gây gián đoạn hoạt động toàn bộ hệ thống CNTT của doanh nghiệp. Với cả 2 sự cố này, các lực lượng chức năng về an toàn, an ninh mạng với chủ lực là A05 (Bộ Công an) và Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) đã và đang cùng các chuyên gia tích cực hỗ trợ 2 doanh nghiệp khắc phục, xử lý các sự cố.
Những ngày qua, hệ thống giám sát không gian mạng Việt Nam của Cục An toàn thông tin ghi nhận xu hướng tấn công ransomware vào doanh nghiệp, tổ chức tại Việt Nam đang gia tăng. Việc các tổ chức, doanh nghiệp Việt liên tiếp phải đối mặt với sự cố tấn công ransomware thời gian gần đây đang khiến nhiều cơ quan, đơn vị lo lắng phải chăng đang có một chiến dịch tấn công ransomware nhắm vào các hệ thống thông tin trong nước.
Trao đổi với VietNamNet ngay sau khi PVOIL xác nhận bị tấn công, ông Ngô Quốc Vinh, Phó Tổng giám đốc Công ty cổ phần Công nghệ giải pháp quốc tế VNCS – VNCS Global, Giám đốc Kỹ thuật Công ty cổ phần Công nghệ an ninh không gian mạng Việt Nam – VNCS nêu quan điểm: “Không gian mạng Việt Nam đang chứng kiến khá nhiều các cuộc tấn công ransomware, song hiện tại chưa xác định được đây là một chiến dịch tấn công có chủ đích hướng đến Việt Nam”.
Theo ông Ngô Quốc Vinh, một phần nguyên nhân khiến Việt Nam có tên trong nhóm nước hứng chịu nhiều cuộc tấn công dựa trên “Prior Compromised – Đã bị xâm nhập từ trước”, là bắt nguồn từ việc nhiều người dùng có thói quen sử dụng các phần mềm lậu/không hợp lệ được cung cấp miễn phí trên Internet. Từ đó, tạo điều kiện cho các tội phạm mạng có thể dễ dàng cài đặt mã độc bên trong nhiều hệ thống trong một khoảng thời gian khá dài.
“Các cuộc tấn công ransomware thường không khởi phát ngay mà hacker nằm vùng, chờ đến thời điểm thích hợp mới thực thi, chẳng hạn như đạt được mức độ ảnh hưởng lớn nhất và thu được nhiều lợi ích tài chính nhất. Không những thế, nhiều cuộc tấn công còn được “may đo” dựa trên đặc điểm hoạt động kinh doanh của đơn vị mục tiêu, thực thi đa hướng và vũ khí hóa bởi các công nghệ AI giúp tăng tỷ lệ thành công”, ông Ngô Quốc Vinh phân tích.
Nhận định đợt này sự cố tấn công ransomware sẽ chưa dừng lại sau các vụ nhắm vào VNDIRECT và PVOIL, song Giám đốc Kỹ thuật Công ty VNCS cho rằng, đến nay chưa có bằng chứng để khẳng định đang có một chiến dịch tấn công có tổ chức tập trung vào hệ thống của cơ quan, doanh nghiệp tại Việt Nam.
Nói thêm về các vụ việc gần đây, chuyên gia Vũ Ngọc Sơn, Giám đốc Kỹ thuật của Công ty Công nghệ an ninh mạng Việt Nam – NCS nhận xét, hình thức tấn công của hacker tương đối giống nhau, đều là tấn công nằm vùng một thời gian và sau đó mã hóa dữ liệu tống tiền. Tuy vậy, kỹ thuật tấn công các vụ lại không giống nhau, do đó khả năng đây là các cuộc tấn công của những nhóm tội phạm mạng khác nhau. Chưa có bằng chứng cho thấy đây là một chiến dịch có tổ chức. Tuy nhiên, cũng không loại trừ khả năng này vì các vụ việc liên tiếp xảy ra trong một thời gian khá ngắn.
Để thực hiện mã hoá dữ liệu, tin tặc phải có đủ thời gian để biết dữ liệu nào quan trọng. Vì vậy, tin tặc sẽ phải cài các mã độc nằm vùng, thu thập thông tin hàng ngày, từ đó phân tích, đánh giá và lựa chọn mục tiêu để mã hoá dữ liệu. Với tổ chức có nhiều thành phần và càng phức tạp, thì thời gian nằm vùng phải càng lâu.
Những việc cần làm ngay để phòng chống tấn công ransomware
Theo ghi nhận của phóng viên VietNamNet, những ngày gần đây, nhất là sau sự cố vào VNDIRECT, đội ngũ chuyên gia bảo mật đã tiếp nhận nhiều yêu cầu hỗ trợ kiểm tra, đánh giá an toàn hệ thống của doanh nghiệp. Trên cơ sở phân tích tình hình, các chuyên gia đều cho rằng, các doanh nghiệp, tổ chức cần bật chế độ khẩn, tập trung triển khai các biện pháp cần thiết để có thể sẵn sàng ứng phó với các cuộc tấn công mạng, bao gồm cả tấn công ransomware.
Các doanh nghiệp, tổ chức được khuyến nghị cần chủ động hơn trong phòng chống tấn công ransomware. Ngoài việc rà soát lỗ hổng, tăng cường các giải pháp công nghệ, các doanh nghiệp, tổ chức lớn cần xây dựng đội ngũ chuyên trách về an toàn, an ninh mạng để bảo vệ hệ thống.
Song song đó, các đơn vị cũng cần đặc biệt quan tâm triển khai đầy đủ và thực chất mô hình bảo vệ 4 lớp theo khuyến cáo của Bộ TT&TT, trong đó có yêu cầu thuê dịch vụ giám sát an ninh mạng chuyên nghiệp để đảm bảo khách quan, khắc phục điểm yếu con người của hệ thống, phát hiện kịp thời khi hệ thống bị tấn công xâm nhập.
Năm việc cần làm ngay, theo đề xuất của chuyên gia Vũ Ngọc Sơn, gồm có: Khẩn trương đưa các hệ thống quan trọng vào giám sát an ninh mạng 24/7; Thực hiện backup dữ liệu quan trọng, tốt nhất là thiết lập hệ thống dự phòng backup định kỳ; Sẵn sàng quy trình ứng phó sự cố; Đào tạo nhận thức an toàn, an ninh mạng và nâng cao kỹ năng cho người dùng; Rà soát, kiểm tra an ninh định kỳ cho toàn bộ hệ thống.
Từ kinh nghiệm hỗ trợ các doanh nghiệp trong và ngoài nước, ông Ngô Quốc Vinh nhấn mạnh, “phòng luôn hiệu quả hơn chống”, và đã đến lúc các doanh nghiệp cần quan tâm đầu tư an toàn thông tin bài bản hơn.
“Chiến lược ngắn hạn dành cho các doanh nghiệp, tổ chức là sử dụng ngay các dịch vụ đánh giá, vận hành và giám sát an toàn thông tin từ các tổ chức chuyên nghiệp. Còn về lâu dài, các đơn vị cần có một chiến lược dài hơn hơn để có thể tự chủ đảm bảo an toàn thông tin, xây dựng lộ trình đầu tư phù hợp cho một kiến trúc an toàn thông tin toàn diện”, ông Ngô Quốc Vinh đề xuất.
