Định vị văn hóa ẩm thực Việt

“

Vừa qua, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã công bố danh mục 17 Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, trong đó có thêm 5 nghề, món ăn được công nhận, gồm nghề làm nước mắm Nam Ô, nghề làm nước mắm Phú Quốc, phở Nam Định, phở Hà Nội, mỳ Quảng. Đây là những tín hiệu tốt trong việc ghi nhận giá trị của ẩm thực trong dòng chảy văn hóa. Từ đây cần tạo động lực để thúc đẩy văn hóa ẩm thực ở mỗi địa phương, tạo điều kiện cho phát triển du lịch ẩm thực, đưa ẩm thực Việt đến gần hơn với nhiều du khách quốc tế…

Tổ chức Du lịch Thế giới đã đánh giá Việt Nam là một trong 20 quốc gia có tiềm năng lớn nhất về du lịch, đặc biệt là với ẩm thực đường phố, luôn nằm trong top đầu thế giới. Trong ba năm liên tiếp, Việt Nam luôn đứng đầu danh sách các điểm đến văn hóa ẩm thực hàng đầu châu Á, cho thấy sự nổi bật và sự hấp dẫn của nền ẩm thực nước ta đối với du khách quốc tế.

Không chỉ được đánh giá cao về ẩm thực đường phố, nhiều món ăn truyền thống của Việt Nam như phở, bánh mì, bún chả, nem lụi… đã được vinh danh trên các chuyên trang ẩm thực nổi tiếng toàn cầu như TasteAtlas. Trong tháng 5/2024, TasteAtlas một lần nữa khẳng định vị trí của các món ăn Việt Nam trong danh sách những món ngon nhất thế giới, giúp quảng bá hình ảnh thương hiệu ẩm thực quốc gia Việt Nam đến với bạn bè năm châu. Điều này không chỉ là sự công nhận cho hương vị đặc biệt của các món ăn Việt Nam mà còn là một công cụ quan trọng để nâng cao vị thế cạnh tranh của Việt Nam trên bản đồ du lịch thế giới.

Không những vậy, trong thời gian gần đây, nhiều nhà hàng và quán ăn Việt Nam đã được gắn sao Michelin, một danh hiệu danh giá trong ngành ẩm thực quốc tế. Sự vinh danh này không chỉ làm tăng lượng khách hàng mà còn góp phần đáng kể vào việc quảng bá ẩm thực và du lịch Việt Nam. Sau khi nhận được sao Michelin, các hàng quán này đã trở nên đông đúc hơn, với lượng khách cả trong và ngoài nước tăng gấp 2-3 lần. Điều này không chỉ thể hiện sức hút của ẩm thực Việt mà còn là minh chứng cho chất lượng và sự sáng tạo trong cách chế biến món ăn của các đầu bếp.

Các món ăn nổi tiếng của Việt Nam như phở, bánh mì, bánh cuốn, và nhiều món ăn khác còn được tôn vinh trên nhiều kênh truyền thông quốc tế uy tín. Những bài viết, chương trình truyền hình, và video về ẩm thực Việt Nam đã giúp đưa hình ảnh đất nước và con người Việt Nam đến gần hơn với cộng đồng quốc tế. Những món ăn này không chỉ đơn thuần là thực phẩm, mà còn mang theo câu chuyện về văn hóa, lịch sử và con người Việt Nam, từ đó tạo ra sức hút đặc biệt đối với du khách quốc tế.

Ẩm thực Việt đang sở hữu thế mạnh nội lực bởi giá trị văn hóa và chất lượng của mỗi món ăn đã tồn tại lâu bền cùng thời gian, gắn bó thân mật với đời sống của người dân. Chính vì thế, đây sẽ tiếp tục là một tài nguyên quý báu giúp tạo ra lợi thế để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế. Sự phát triển của ẩm thực Việt không chỉ dừng lại ở việc thu hút du khách đến tham quan và thưởng thức, mà còn góp phần quan trọng vào việc xây dựng và quảng bá thương hiệu quốc gia, từ đó mang lại những giá trị kinh tế và văn hóa to lớn cho đất nước.

Du lịch ẩm thực đang trở thành một xu hướng toàn cầu, với nhu cầu ngày càng tăng của du khách quốc tế muốn khám phá ẩm thực địa phương. Theo Tổ chức Du lịch ẩm thực thế giới (World Food Tourism Association – WFTA), 81% số du khách quốc tế mong muốn tìm hiểu về ẩm thực địa phương khi du lịch. Họ sẵn sàng dành 25-35% ngân sách cho việc chi tiêu vào thực phẩm và đồ uống.

Việt Nam, với nền ẩm thực phong phú, đa dạng và bề dày lịch sử hàng nghìn năm, có tiềm năng lớn để phát triển du lịch ẩm thực. Theo Cục trưởng Cục Du lịch quốc gia Việt Nam Nguyễn Trùng Khánh, trong chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030 đã xác định văn hóa ẩm thực là dòng văn hóa chủ đạo và là một trong những dòng sản phẩm quan trọng, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và thương hiệu du lịch quốc gia.

Trên thực tế, ẩm thực Việt đã và đang chứng minh sức hấp dẫn thông qua nhiều giải thưởng, danh hiệu uy tín. Một trong những yếu tố làm nên sức hấp dẫn của ẩm thực Việt Nam chính là sự kết hợp hài hòa giữa các nguyên liệu tươi ngon, phong cách chế biến tinh tế, và cách trình bày bắt mắt. Mỗi vùng miền đều có những đặc sản riêng, phản ánh sự đa dạng văn hóa và tập quán sinh hoạt của người dân địa phương. Điều này không chỉ tạo nên sự phong phú cho ẩm thực Việt mà còn góp phần làm nên sự độc đáo và thu hút du khách khám phá. Những trải nghiệm ẩm thực tại Việt Nam không chỉ dừng lại ở việc thưởng thức món ăn mà còn là cơ hội để du khách tìm hiểu về lịch sử, văn hóa, và con người Việt Nam thông qua những câu chuyện xoay quanh từng món ăn.

Các món ăn Việt được xem là cầu nối giữa văn hóa và du lịch. Các tour du lịch ẩm thực ngày càng trở nên phổ biến, đưa du khách đi qua những hành trình ẩm thực độc đáo, từ việc tham quan các chợ địa phương, học cách chế biến món ăn đến trải nghiệm ẩm thực đường phố. Những hoạt động này không chỉ mang lại trải nghiệm mới lạ cho du khách mà còn góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương, tạo công ăn việc làm cho người dân.

Phó Cục trưởng Cục Du lịch quốc gia Việt Nam Nguyễn Lê Phúc cho rằng, du lịch ẩm thực là một trong những dòng sản phẩm quan trọng trong chiến lược phát triển du lịch Việt Nam. Để khai thác hiệu quả tiềm năng này, Cục Du lịch quốc gia định hướng xây dựng các sản phẩm du lịch ẩm thực hấp dẫn, tập trung vào việc cung cấp trải nghiệm về bản sắc văn hóa, sinh hoạt cộng đồng, cùng với việc chia sẻ không gian ăn uống và văn hóa ứng xử trong ẩm thực của người Việt Nam. Mục tiêu là nâng tầm trải nghiệm du lịch ẩm thực lên một tầm cao mới. Bên cạnh đó, ông Phúc cũng cho biết ngành du lịch sẽ đẩy mạnh quảng bá văn hóa ẩm thực Việt Nam ra thế giới thông qua các sự kiện quốc tế tổ chức trong và ngoài nước, đặc biệt tại những quốc gia được xác định là thị trường du lịch trọng điểm.