Định hướng phát triển của nền nghệ thuật nhiếp ảnh Việt Nam

Đến dự và điều hành Tọa đàm “Định hướng phát triển của nền Nghệ thuật Nhiếp ảnh Việt Nam” có: NSNA Trần Thị Thu Đông – Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam, Đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa XV; NSNA, Nhà báo Hồ Sỹ Minh – Phó Chủ tịch thường trực Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam, Tổng biên tập Tạp chí Nhiếp ảnh & Đời sống, Trưởng Ban lý luận phê bình Nhiếp ảnh; Nhà văn Niê Thanh Mai – Phó Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam, Chủ tịch Hội VHNT tỉnh Đắk Lắk.

Định hình tương lai và sáng tạo mới

Dẫn đề tham luận tại Tọa đàm với chủ đề “Định hướng phát triển của nền Nghệ thuật Nhiếp ảnh Việt Nam”, NSNA – Nhà báo Hồ Sỹ Minh cho biết: Hội nghị tập trung vào việc đề xuất hướng phát triển mới cho Nghệ thuật Nhiếp ảnh trong ngữ cảnh 50 năm thống nhất đất nước và Cách mạng công nghệ 4.0, trí tuệ nhân tạo. Đây là một trong các chuỗi hoạt động Triển khai kế hoạch 390-KH/BTGTW của Ban Tuyên giáo Trung ương, về việc tổ chức các hoạt động tổng kết 50 năm Văn học nghệ thuật Việt Nam.

NSNA Hồ Sỹ Minh cho biết: tại Lễ kỷ niệm 75 năm ngày thành lập Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Việt Nam, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh vai trò quan trọng của đội ngũ văn nghệ sĩ trong việc xây dựng lòng yêu nước và niềm tự hào dân tộc. Tuy nhiên, Tổng bí thư cũng đã chỉ ra những hạn chế cần khắc phục trong chất lượng và số lượng tác phẩm, cũng như thiếu hụt tác phẩm và nghệ sĩ đỉnh cao.

“Chúng ta cần làm rõ những yếu tố cơ bản, thực trạng, chiến lược, giải pháp, nhằm định hướng phát triển nền nghệ thuật nhiếp ảnh Việt Nam trong giai đoạn mới, đáp ứng kỳ vọng của Đảng, Nhà nước, của đồng chí Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và công chúng yêu Nhiếp ảnh; chúng ta cần nhìn nhận một cách tổng quát, đồng bộ, khoa học, khách quan trên nhiều phương diện” NSNA Hồ Sỹ Minh nói.

Xã hội hóa, sáng tác, đa dạng và trẻ hóa

NSNA Bùi Minh Sơn – Chủ tịch Hội đồng nghệ thuật Hội NA TP. HCM đã đề cập đến 05 vấn đề quan trọng trong “Định hướng cho sự phát triển nghệ thuật nhiếp ảnh Việt Nam” trong bài tham luận của mình, bao gồm: xã hội hóa phong trào nhiếp ảnh, sáng tạo phong cách, đa dạng trong sáng tác nghệ thuật nhiếp ảnh, trẻ hóa tư duy thẩm định ảnh, và khai thác thị trường nhiếp ảnh.

NSNA Bùi Minh Sơn nhấn mạnh về tình hình khó khăn của tổ chức nhiếp ảnh thuộc Hội Văn hóa Nghệ thuật các tỉnh thành, đặc biệt là vấn đề tài chính phụ thuộc chủ yếu vào ngân sách Nhà nước. Hội Nhiếp ảnh Thành phố Hồ Chí Minh nhận thấy xã hội hóa là giải pháp hiệu quả, kết hợp với cuộc thi, liên kết doanh nghiệp và hỗ trợ từ mạnh thường quân. Bài tham luận của NSNA Bùi Thanh Sơn cũng đề cập đến cần khuyến khích sự tham gia của các tổ chức “Nhiếp ảnh dân sự” và mối quan hệ với nhóm Nhiếp ảnh trên mạng xã hội.

Phong cách sáng tạo được đặt lên hàng đầu trong nghệ thuật nhiếp ảnh Việt Nam, với Hội NSNAVN tập trung vào mục đích và ý nghĩa của sáng tạo thông qua cuộc thi. NSNA Bùi Minh Sơn đề cập đến sự hiếm hoi của các tác phẩm ấn tượng và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc khuyến khích nghệ sĩ đổi mới và tự chọn hướng đi.

Đa dạng trong nghệ thuật nhiếp ảnh cũng là một chủ đề quan trọng, và Hội cần mở rộng cuộc thi và triển lãm để chấp nhận nhiều hơn các hướng sáng tạo, phong cách và đề tài. Sự quan tâm đặc biệt đối với tiềm năng sáng tạo của hội viên và tạo điều kiện cho các thể loại ảnh đặc biệt được nhấn mạnh trong bài viết.

NSNA Bùi Minh Sơn cũng đề cập đến sự cần thiết của việc trẻ hóa tư duy trong công tác thẩm định ảnh, với đề xuất cập nhật kiến thức và công nghệ tiền kỳ. Theo NSNA Bùi Minh Sơn, việc nghiên cứu về áp dụng công nghệ số để mở rộng thị trường nhiếp ảnh qua “ngân hàng ảnh” và trang web giới thiệu tác phẩm của hội viên được đề xuất là một bước tiến quan trọng để tăng cường hiện diện và cơ hội quốc tế cho nghệ thuật nhiếp ảnh.

Nhiếp ảnh Việt Nam trong đại dương công nghệ số

Nhà lý luận phê bình Trần Quốc Dũng (Ủy viên Ban lý luận phê bình Hội NSNAVN) cho biết: Trong bối cảnh phát triển không ngừng của công nghệ số, nhiếp ảnh Việt Nam đối mặt với những thách thức và cơ hội đồng thời. Sự chuyển đổi từ máy ảnh cơ và phim sang máy ảnh kỹ thuật số, máy tính, và phần mềm xử lý ảnh, đồng thời nêu rõ vai trò quan trọng của nhiếp ảnh trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

Ngoài việc đề cập đến sự nâng cao chất lượng hình ảnh và đa dạng trong sử dụng, bài tham luận còn tập trung vào thách thức đạo đức nghề nghiệp và quản lý bản quyền dưới tác động của công nghệ số. Sự cần thiết của việc duy trì bản chất truyền thống và kiểm soát sử dụng công nghệ để bảo vệ giá trị lịch sử và văn hóa của nhiếp ảnh Việt Nam được nhấn mạnh.

Trong khi công nghệ AI mang lại nhiều ứng dụng hữu ích, bài tham luận cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải phân biệt rõ giữa tác phẩm nhiếp ảnh chân thực và sản phẩm tạo ra bằng trí tuệ nhân tạo. Đồng thời cần có quy định pháp lý để bảo vệ bản quyền và đạo đức nghề nghiệp.

Trên hướng đi tích cực, bài tham luận của Nhà nghiên cứu lý luận phê bình nhiếp ảnh Trần Quốc Dũng đề xuất xã hội hóa nhiếp ảnh và tận dụng nguồn lực xã hội để đưa nó gần hơn với cộng đồng. Nhiếp ảnh cần tiếp tục phát triển mạnh mẽ đội ngũ nghệ sĩ trẻ, những người sẽ định hình sự sáng tạo trong ngành. Đồng thời, bài viết khuyến khích sự tham gia của người trẻ thông qua các cuộc thi và chính sách giữ người trẻ trong Hội.

Cơ hội và thách thức trong kỷ nguyên công nghệ

Nói về ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) vào việc thẩm định, chấm điểm, xét chọn ảnh nghệ thuật Việt Nam, NSNA Quảng Bá Hải Chi hội phó NSNAVN Đà Nẵng cho rằng: ”Nhiếp ảnh không chỉ là nghệ thuật mà còn là nguồn thông tin và truyền tải cảm xúc của con người. Bài tham luận của ông đề cập đến vai trò quan trọng của việc thẩm định và chấm điểm ảnh nghệ thuật trong sáng tạo và công bố trưng bày”.

Với sự phát triển công nghệ số ngày nay, việc sử dụng Công Nghệ Trí Tuệ Nhân Tạo (AI) trong đánh giá nhiếp ảnh hứa hẹn mang lại nhiều ưu điểm và đồng thời cũng phải đối mặt với thách thức mới. NSNA Quảng Bá Hải phân tích các khía cạnh quan trọng của việc áp dụng AI trong nhiếp ảnh, từ tính năng nhận diện và phân tích đến tiết kiệm thời gian và khuyến khích sự đa dạng và sáng tạo.

Ngoài ra, NSNA Quảng Bá Hải cũng đề cập đến xu hướng hiện đại hóa thông qua việc sử dụng Youtube trong truyền thông và phổ biến nhiếp ảnh Việt Nam. Cùng với ưu điểm như khả năng kiểm soát lượt xem và tiện ích cho người xem, Youtube mở ra cơ hội mới cho nhiếp ảnh Việt Nam với khả năng quảng cáo và kiếm thu nhập từ nền tảng này.

Bài tham luận của NSNA Quảng Bá Hải nhấn mạnh cần phải giữ nguyên giá trị nghệ thuật và sự đánh giá của con người trong kỷ nguyên công nghệ, đồng thời đề xuất các biện pháp bảo vệ như quyền tác giả để giảm thiểu nhược điểm của việc sử dụng công nghệ. Sự chuyển đổi này mở ra không gian mới cho sự sáng tạo và phát triển của nền nhiếp ảnh Việt Nam trong thời đại hiện đại.

Youtube – Một kênh không thể thiếu trong thời đại thông tin

Theo NSNA Duy Anh, Youtube trong thời đại hiện nay có vai trò rất quan trọng. Mọi người có thể truy cập nội dung mọi lúc, mọi nơi chỉ cần kết nối internet. Các đài truyền hình và báo giấy đang gặp khó khăn trong khi Youtube đem lại sự thuận tiện và tiếp cận dễ dàng.

Với Nhiếp ảnh Việt Nam, Youtube mở ra cơ hội lớn với hàng nghìn hội viên và cộng tác viên, chia sẻ những hình ảnh đẹp và nghệ thuật. NSNA Duy Anh nhấn mạnh ưu điểm của việc sử dụng Youtube, ngoài khả năng chứa lượng lớn video đa dạng, tiện lợi cho người xem, còn có khả năng kiểm soát, đăng ký, và tương tác với cộng đồng.

Đồng thời, NSNA Duy Anh cũng nhắc đến khả năng kiếm tiền thông qua quảng cáo trên Youtube, mở ra cơ hội thu nhập và quảng bá cho nhiếp ảnh Việt Nam. Tuy nhược điểm cũng như khả năng sao chép nội dung được đề cập, nhưng các biện pháp bảo vệ và sáng tạo nội dung có thể giảm thiểu vấn đề này.

Với sự phát triển và tiện ích mà Youtube mang lại, Nhiếp ảnh Việt Nam có thể tận dụng đầy đủ tiềm năng của mình trên nền tảng này, đóng góp vào sự đa dạng và phong phú trong lĩnh vực nghệ thuật và truyền thông.

Kết luận tại buổi tọa đàm, NSNA Trần Thị Thu Đông, Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam và Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam đã nhấn mạnh rằng, sau cuộc thảo luận, chúng tôi đã thu được bốn bài tham luận quan trọng từ bốn nghệ sĩ khác nhau. Các ý kiến này chứa đựng nhiều nội dung thú vị và hấp dẫn, đồng thời tạo ra nhiều cuộc trao đổi thảo luận sôi nổi.

Đối với lĩnh vực văn hóa nghệ thuật nói chung, việc thực hiện công tác lý luận phê bình, đặc biệt là trong lĩnh vực nghệ thuật nhiếp ảnh, được nhận định là vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, đánh giá rằng hiện nay lý luận nghệ thuật nhiếp ảnh hiện đang rất ít. Chính vì vậy, các ý kiến tham luận từ 4 báo cáo viên đã được đánh giá là rất tích cực và hấp dẫn. Mặc dù tọa đàm chỉ thảo luận và lắng nghe qua 4 bài tham luận, nhưng tất cả đều nêu ra nhiều vấn đề quan trọng, yêu cầu chúng ta phải ghi nhận, nghiên cứu và hoàn thiện.

NSNA Trần Thị Thu Đông cũng chia sẻ về cuộc tọa đàm cuối năm 2023, trong đó Hội đã đặt câu hỏi: “Làm thế nào để tạo ra những tác phẩm nhiếp ảnh đỉnh cao?” Theo bà Đông, tác phẩm đỉnh cao là những tác phẩm có giá trị về tư tưởng nghệ thuật, phản ánh sự phát triển của đất nước. 

Nói về nội dung tọa đàm, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam ghi nhận ý kiến về hướng phát triển của nghệ thuật nhiếp ảnh, cần xã hội hóa để giải quyết vấn đề kinh phí, và đề xuất sự trẻ hóa hội viên. Bà cũng nhấn mạnh việc áp dụng trí tuệ nhân tạo vào đánh giá tác phẩm. Mọi ý kiến này sẽ được Ban chấp hành Hội tiếp thu, nghiên cứu và tích hợp vào kế hoạch hoạt động trong thời gian tới.

NSNA Trần Thị Thu Đông cũng chia sẻ thông tin về việc đưa kiến thức nền giáo dục nghệ thuật nhiếp ảnh ở một số nước phát triển, đồng thời đề xuất Hội sẽ đưa ý kiến này đến Bộ Giáo dục để nghiên cứu.

Tại Tọa đàm, bà Trần Thị Thu Đông Thu Đông cũng thông báo về kế hoạch tổ chức Đại hội nhiệm kỳ vào ngày 15/3/2025.