Điều gì đang diễn ra trên chính trường của 2 “anh cả” EU?

Cả Tổng thống Pháp Emmanuel Macron (trái) và Thủ tướng Đức Olaf Scholz đều đang đối mặt áp lực lớn đối với vị trí lãnh đạo của mình. (Nguồn: Tagesschau)

Pháp

Việc chính phủ của Thủ tướng Michel Barnier bị “lật đổ” trong cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm hồi tuần trước đã khiến Tổng thống Pháp Emmanuel Macron lao đao và phải chạy đua để thành lập một chính phủ mới trong vòng 48 giờ, hạn chót mà nhà lãnh đạo tự đặt ra cho mình.

Báo France 24 đưa tin, ngày 10/12, ông Macron đã tiến hành cuộc đàm phán với lãnh đạo các đảng phái khác nhau nhằm tìm đồng thuận để thành lập một “chính phủ vì lợi ích quốc gia” và tránh cuộc khủng hoảng chính trị kéo dài.

Lãnh đạo đảng cực hữu đảng Tập hợp quốc gia (RN) và đảng cực tả Nước Pháp bất khuất (LFI) không được mời tham gia cuộc đàm phán này. Đây là hai đảng đã hợp tác để lật đổ ông Barnier.

Tại các cuộc đàm phán, ông Macron khẳng định không muốn giải tán Hạ viện một lần nữa trước khi kết thúc nhiệm kỳ thứ hai và cũng là nhiệm kỳ cuối cùng của ông, vào năm 2027.

Hồi tháng 6, Tổng thống Pháp đã giải tán Hạ viện, sau khi phe cực hữu vượt qua liên minh của ông trong cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu và kêu gọi cuộc bầu cử trước thời hạn.

Tuy nhiên, quyết định này đã dẫn đến sự thất bại của liên minh cầm quyền khi đánh mất thế đa số tại Quốc hội sau cuộc bầu cử, tạo cơ hội cho phe đối lập dễ dàng bỏ phiếu bất tín nhiệm với chính phủ mới của ông Macron cũng như ngăn cản việc thông qua ngân sách.

Hiện nay, bài toán đặt ra với chính phủ mới là phải đủ mạnh mẽ để có thể vượt qua cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm tại Quốc hội, cũng như thông qua ngân sách cho năm tới nhằm hạn chế tình trạng hỗn loạn chính trị và kinh tế

Một số nhân vật thân cận với Tổng thống Macron cho biết, thông báo chỉ định thủ tướng mới có thể được đưa ra sớm nhất là vào tối 11/12.

Theo kế hoạch, ngày 11/12, nội các Pháp thảo luận về luật ngân sách đặc biệt để cho phép chính phủ tiếp tục hoạt động trong năm mới. Một nguồn tin của quốc hội cho biết cơ quan lập pháp sẽ tranh luận về dự luật vào ngày 16/12, hầu hết các đảng cho biết họ sẽ ủng hộ dự luật này vì sự ổn định.

Đức

Tờ báo Đức DW đưa tin, ngày 11/12, Thủ tướng Đức Olaf Scholz đã chính thức đệ trình yêu cầu bỏ phiếu tín nhiệm chính phủ của ông, bước đầu tiên trong quá trình tổ chức bầu cử sớm, dự kiến diễn ra vào tháng 2/2025, thay vì tháng 9/2025 như kế hoạch trước đây.

Dự kiến, Quốc hội Đức (Bundestag) sẽ bỏ phiếu thông qua kiến nghị vào ngày 16/12. Bước đi này phần lớn mang tính hình thức vì hiện các nhà lập pháp phe đối lập đang áp đảo chính phủ thiểu số của Thủ tướng Scholz.

Sau đó, Thủ tướng sẽ yêu cầu Tổng thống Liên bang Frank-Walter Steinmeier chấp thuận giải tán Quốc hội, bắt đầu tính thời hạn 60 ngày để tổ chức các cuộc bầu cử liên bang mới.

Những động thái trên diễn ra trong bối cảnh liên minh cầm quyền, được thành lập từ sau cuộc bầu cử năm 2021, gồm đảng Dân chủ Xã hội (SPD) của ông Scholz, đảng Xanh và đảng Dân chủ Tự do (FDP) sụp đổ.

FDP là đảng nhỏ nhất trong liên minh, chỉ chiếm 11% tổng số phiếu. Tuy nhiên, cựu Bộ trưởng Tài chính Christian Lindner, lãnh đạo FDP, đã nhiều lần công khai phản đối Thủ tướng Scholz và các thành viên nội các khác, đáng chú ý nhất là về ngân sách năm 2025 của chính phủ.

Hôm 6/11, Thủ tướng Scholz yêu cầu Tổng thống Steinmeier cách chức Bộ trưởng Tài chính Lindner, dẫn đến việc chính phủ liên minh 3 đảng tan rã và trở thành chính phủ thiểu số.

Các chính phủ thiểu số không được tán thành ở Đức và sự sụp đổ của một liên minh là tương đối hiếm so với các nước châu Âu khác. Việc này mới chỉ xảy ra 5 lần kể từ khi Đức thông qua Luật Cơ bản (tức hiến pháp) hiện hành vào năm 1949.