Thanh Hoá có diện tích 11.114,70 km², lớn thứ 5 cả nước, dân số 3.640.128 người (đứng thứ 3 cả nước). Tỉnh xác định phát triển du lịch nông thôn là một trong những giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm để góp phần phát triển nông nghiệp, nông thôn của tỉnh. Qua đó, khơi dậy tiềm năng, lợi thế của khu vực nông thôn, gắn với phát triển du lịch cộng đồng, điểm du lịch nông thôn, đồng thời đa dạng các ngành nghề dịch vụ nông thôn để tăng thu nhập của người nông dân… góp phần phát triển kinh tế vùng nông thôn, xây dựng nông thôn mới (NTM) đi vào chiều sâu, hiệu quả và bền vững.
Khu vực nông thôn Thanh Hóa là một vùng rộng lớn bao gồm nhiều loại địa hình khác nhau, đan xen nhau như: Địa hình núi, trung du, đồng bằng và ven biển. Địa hình núi và trung du phân bố ở 11 huyện miền núi phía Tây của tỉnh, là nơi có điều kiện thuận lợi phát triển các loại cây lâm sản, cây ăn trái, cây công nghiệp. Đồng thời lại có nhiều cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, nhiều hang, động, rừng, hồ, khí hậu trong lành, mát mẻ và là nơi cư trú, sinh sống của nhiều loài động, thực vật đặc hữu, quý hiếm như: Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Luông, Pù Hu; rừng và hồ Bến En, Khu Bảo tồn thiên nhiên Cửa Đạt – Xuân Liên…
Khu vực đồng bằng châu thổ Thanh Hoá được cấu tạo bởi phù sa, trải dài trên một bề mặt rộng, hơi nghiêng về phía biển, trồng được nhiều loại cây lương thực, hoa màu, cây ăn quả,… Đặc biệt, vùng ven biển, với bờ biển dài 102 km, kéo dài từ huyện Nga Sơn đến thị xã Nghi Sơn, bờ biển phẳng với thềm tương đối nông và rộng tạo nên nhiều bãi tắm nổi tiếng, như: Sầm Sơn, Hải Hòa, Hải Tiến, Tiên Trang… chính là những điểm du lịch rất hấp dẫn, thu hút đông đảo khách du lịch trong và ngoài nước.
 |
| Ngư dân thành phố Sầm Sơn khai thác hải sản gần bờ phục vụ du khách |
Bên cạnh lợi thế về địa lý tự nhiên, các tiềm năng khác cho phát triển du lịch nông thôn cũng rất đa dạng và phong phú. Thanh Hóa được biết đến như là vùng đất “địa linh nhân kiệt” với bề dày lịch sử hào hùng và truyền thống văn hóa đặc sắc. Tỉnh có trên 1.535 di tích văn hóa lịch sử, trong đó có 854 di tích được xếp hạng, với 01 di sản Văn hóa thế giới, 05 di tích Quốc gia đặc biệt, 139 di tích Quốc gia và 709 di tích cấp tỉnh. Đặc biệt có những cụm di tích lớn có giá trị cao về ý nghĩa lịch sử như Thành Nhà Hồ, Khu di tích văn hóa lịch sử Lam Kinh, đền Bà Triệu…
Ngoài ra, hệ thống văn hóa phi vật thể của Thanh Hóa cũng rất đa dạng và đặc sắc, từ các loại hình nghệ thuật, các điệu hò trên sông Mã đến các làn điệu dân ca, dân vũ (hò sông Mã, hát sẩm xoan, múa đèn Đông Anh, trò diễn Xuân Phả, múa sặp, múa xòe…). Thanh Hóa cũng có nhiều lễ hội, như Lễ hội Đền Bà Triệu, Lễ hội Lam Kinh, Sòng Sơn, Hàn Sơn, Bỉm Sơn… và nhiều món ẩm thực nổi tiếng, như chè lam Phủ Quảng, bánh gai Tứ Trụ, bưởi Luận Văn, sâm báo, nem chua, dừa, cá mè sông Mực, nước mắm Ba Làng…; có nhiều làng nghề truyền thống (Làng nghề đúc đồng Thiệu Trung, nghề đá núi Nhồi, chiếu cói Nga Sơn, thổ cẩm Bá Thước…). Đó là những điều kiện rất thuận lợi để xây dựng và cung cấp cho du khách nhiều sản phẩm, dịch vụ khi tham gia vào hoạt động du lịch nông thôn.
 |
| Làng nghề làm bánh gai Tứ Trụ, xã Thọ Diên, huyện Thọ Xuân được nhiều du khách ghé thăm mỗi khi đến Khu di tích văn hóa lịch sử Lam Kinh |
Thực hiện Chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng NTM, tỉnh Thanh Hoá đã ban hành kế hoạch thực hiện Chương trình giai đoạn 2023-2025 và ban hành kế hoạch hàng năm. Tổ chức tập huấn kiến thức phát triển du lịch nông thôn cho chủ cơ sở và lao động du lịch nông thôn trên địa bàn; chỉ đạo các địa phương có tiềm năng phát triển du lịch nông thôn xây dựng đề án, kế hoạch thực hiện chương trình. Lựa chọn nhiều mô hình điểm du lịch và du lịch cộng đồng có tiềm năng để xây dựng thành các điểm du lịch OCOP như: Mô hình phát triển du lịch cộng đồng thác Mây, mô hình tại xã Thạch Lâm, huyện Thạch Thành; mô hình phát triển du lịch cộng đồng bản Đôn, xã Thành Lâm, huyện Bá Thước; mô hình phát triển du lịch thác Đồng Quan, xã Hoá Quỳ, huyện Như Xuân; mô hình phát triển du lịch hồ Cửa Đạt và mô hình du lịch cộng đồng bản Mạ, huyện Thường Xuân; Khu dịch vụ thương mại tổng hợp Yên Trung, xã Yên Trung, huyện Yên Định; khu Danh thắng núi Kim Sơn, xã Vĩnh An, huyện Vĩnh Lộc…
Thanh Hoá đặt mục tiêu đến hết giai đoạn 2021-2025, trên địa bàn tỉnh có từ 05 điểm du lịch nông thôn được công nhận OCOP gắn với lợi thế về nông nghiệp, văn hóa, làng nghề hoặc môi trường sinh thái của địa phương. Bao gồm: mô hình chuỗi giá trị sản phẩm chế biến từ cáy tại Hợp tác xã sản xuất, kinh doanh và dịch vụ nông nghiệp Quảng Phúc, huyện Quảng Xương. Mô hình phát triển du lịch thác Hươu, xã Cổ Lũng, huyện Bá Thước, tỉnh Thanh Hóa. Mô hình phát triển chuỗi du lịch nông nghiệp, nông thôn liên kết các điểm đến, hình thành tour du lịch Pù Luông gắn với nông nghiệp, nông thôn tại huyện Bá Thước. Mô hình phát triển chuỗi du lịch nông nghiệp, nông thôn gắn với du lịch cộng đồng bản Hang xã Phú Lệ, huyện Quan Hóa, tỉnh Thanh Hóa và mô hình phát triển du lịch tại bản Năng Cát, xã Trí Nang, huyện Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa.
 |
| Các homestay tại Điểm du lịch xã Pù Luông, huyện Bá Thước có thiết kế kiến trúc đặc trưng giúp du khách gắn kết, gần gũi với thiên nhiên |
Ông Cao Văn Cường, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chánh Văn phòng điều phối chương trình xây dựng NTM tỉnh cho biết: Thời gian tới, Thanh Hóa tiếp tục tập trung một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm như: Nâng cấp, đầu tư phát triển điểm du lịch nông thôn gắn với việc thực hiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới, bố trí không gian phù hợp tiềm năng phát triển du lịch, vừa bảo tồn bản sắc truyền thống vừa đảm bảo điều kiện nghỉ dưỡng thuận tiện cho du khách; phát triển nguồn nhân lực du lịch nông thôn có chất lượng cao, giúp du khách có được sự trải nghiệm văn hoá, thiên nhiên trọn vẹn; xây dựng văn hóa du lịch chuyên nghiệp, thân thiện, an toàn và văn minh, quyết tâm đưa du lịch nông thôn Thanh Hóa ngày càng phát triển bền vững.
