Powered by Techcity

Sắc chàm Che Căn

Để có một tấm vải chàm đều màu, bền đẹp, ít phai màu theo thời gian là cả một quá trình thủ công đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mỉ, kỳ công của người phụ nữ.

Cứ độ tháng 7 tháng 8 trong năm, khi cây chàm mọc thành từng bụi bên khe suối, các bà, các mẹ sẽ đi dọc các con suối thu hái lá chàm rửa sạch, ngâm 3 – 4 ngày rồi chắt lấy nước. Nước chàm sẽ pha với nước gio bếp (nước chảy qua sọt đựng gio bếp) với tỷ lệ nhất định (2 nước chàm 1 nước gio), chứa trong chum. Sau khi đã pha nước nhuộm, từng miếng vải trắng được bỏ vào chum rồi rũ đều. Tấm vải vớt ra, vắt kiệt rồi đập cho màu thấm sâu vào từng sợi vải. Đây là công đoạn đầu tiên, miếng vải không cần giặt mà đem phơi ngay. Từ ngày thứ 2, vải sau khi nhuộm, đập sẽ được giặt rồi đem phơi. Quá trình này diễn ra trong 7 ngày, khi vải đã lên màu đẹp, giặt không phai là hoàn thành.

Có thể thấy để nhuộm vải chàm phải trải qua rất nhiều công đoạn, mất gần hai tuần mới hoàn thành. Mỗi năm người phụ nữ sẽ chỉ nhuộm vải hai tháng, sau khi nhuộm vải tháng 9 tháng 10 là khoảng thời gian nông nhàn, những phụ nữ trong gia đình ở nhiều thế hệ sẽ quây quần bên bếp lửa, dưới hiên nhà, họ vừa trò chuyện vừa may thêu.

Từng tấm vải chàm sẽ được cắt may, thêu hoa văn, họa tiết thành các sản phẩm quen thuộc không thể thiếu trong đời sống văn hóa, tinh thần như khăn piêu, thắt lưng, áo… Dưới sự khéo léo, chịu thương, chịu khó của người phụ nữ, những hoa văn, họa tiết sặc sỡ, bắt mắt trên nền vải chàm tối màu càng thêm nổi bật, khắc họa rõ nét truyền thống văn hóa lâu đời, đặc trưng của đồng bào dân tộc Thái Che Căn.

Che Căn, xã Mường Phăng là bản văn hóa Thái cổ, với những nếp nhà sàn, nét văn hóa truyền thống được gìn giữ bảo lưu qua từng thế hệ.

Nghề truyền thống cũng được bảo tồn ở Che Căn, trong đó có nhuộm vải chàm, loại vải được nhuộm bằng chế phẩm tự nhiên với màu đen đặc trưng.

Trước kia, biết nhuộm vải, tự thêu, may những trang phục, vật dụng trong nhà là một trong những tiêu chuẩn chính để phụ nữ Thái lập gia đình.

Thông thường một năm người phụ nữ chỉ nhuộm vải một lần, cứ độ tháng 7 tháng 8, khi cây chàm mọc thành từng bụi bên khe suối, chị em trong bản đi thu hái để tạo nước chàm nhuộm vải.

Để tạo màu nhuộm vải, đầu tiên lá chàm sẽ được rửa sạch, ngâm 3 – 4 ngày rồi bỏ bã chắt lấy nước…

…Sau đó được pha cùng nước gio (nước chảy qua sọt đựng gio bếp) với tỉ lệ 2 nước chàm, 1 nước gio và được trữ vào chum lớn để dùng dần.

Từng miếng vải trắng được bỏ vào chum nước nhuộm, rũ đều.

Để từng sợi vải thấm đều màu, không bị loang lổ, các chị em tiến hành nhúng vải, vắt nước rồi dùng chày hoặc khúc gỗ để đập.

Hoàn thành một mẻ nhuộm vải tốn rất nhiều thời gian, ngày đầu tiên miếng vải nhuộm được phơi khô, từ ngày thứ 2, vải sau khi nhuộm, đập sẽ được giặt rồi đem phơi, quá trình này diễn ra trong 7 ngày, vải đều màu, giặt không phai là hoàn thành.

Sau khi tạo ra những tấm vải chàm đặc trưng, tháng 9, tháng 10 là khoảng thời gian nông nhàn, bên bếp lửa, dưới hiên nhà, những phụ nữ sẽ quây quần, may thêu trên tấm vải chàm.

Những hoa văn sặc sỡ, bắt mắt được thêu trên nền vải chàm tối màu như khắc họa sự khéo léo, tinh tế, tỉ mỉ và truyền thống của phụ nữ Thái nơi đây.

 

Nguồn

Cùng chủ đề

Hiểu về cội nguồn và văn hóa qua “Nếp cũ”

Cho đến nay, bộ sách đã được tái bản nhiều lần và một trong những lý do để in lại, theo NXB Trẻ, là nhằm cung cấp cho người đọc những hiểu biết cần thiết về cội nguồn của dân tộc, về những phong tục tập quán, lễ nghĩa phong...

Gìn giữ nét đẹp văn hoá các dân tộc

Trong nền văn hóa chung của cộng đồng dân tộc Hà Nhì, họ đã sáng tác ra nhiều điệu múa nhằm phục vụ tín ngưỡng dân gian, tín ngưỡng tâm linh, mang tính tập thể. Nghệ thuật biểu diễn của họ cũng rất đa dạng với các điệu múa như:...

Cùng tác giả

VPUB – Ngành Ngân hàng triển khai các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, người dân bị ảnh hưởng bởi cơn bão số 3

VPUB - Ngành Ngân hàng triển khai các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, người dân bị ảnh hưởng bởi cơn bão số 3 Dienbien.gov.vn - Chiều 20/9, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tổ chức Hội nghị triển khai các giải pháp tín dụng ngân hàng hỗ trợ doanh nghiệp, người dân bị ảnh hưởng bởi cơn bão số 3. Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng chủ trì Hội nghị. Hội nghị được kết nối đến điểm cầu của 26...

Tổ chức 02 lớp tập huấn triển khai các văn bản quy phạm pháp luật mới về văn hoá cơ sở, xây dựng quy...

Trong 04 ngày, từ ngày 16-17/9 và 19-20/9 tại Trung tâm tổ chức sự kiện Him Lam, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tổ chức 02 lớp tập huấn triển khai các văn bản quy phạm pháp luật mới về văn hoá cơ sở, xây dựng quy ước và công tác gia đình, năm 2024. Đồng chí Đoàn Văn Chì Phó giám đốc Sở phát biểu khai mạc tại Hội nghị tập huấn Theo đó, lớp thứ nhất được...

Duy trì, phát triển thể thao truyền thống

Nhằm duy trì, phát triển các môn thể thao truyền thống trên địa bàn, các cấp, ngành, địa phương luôn lồng ghép vào các hoạt động văn hóa văn nghệ, thể thao được tổ chức vào các dịp lễ, tết, liên hoan, ngày hội, giao lưu… Thông qua đó, đã góp phần giới thiệu, bảo tồn các môn thể thao dân tộc, góp phần thúc đẩy phong trào thể dục thể thao quần chúng, từng bước nâng cao đời...

Điện Biên Đông phổ biến quán triệt các văn bản mới của Đảng

Nội dung được phổ biến, quán triệt gồm: Quy định số 178-QĐ/TW ngày 27/6/2024 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật; Kết luận số 83 ngày 21/6/2024 của Bộ Chính trị về cải cách tiền lương,...

Festival thu Hà Nội rút gọn quy mô nhưng vẫn hấp dẫn

Nhiều nội dung thay đổi Festival thu Hà Nội lần thứ 2 - năm 2024 có chủ đề “Thu Hà Nội - Mùa thu lịch sử” là một trong những hoạt động, sự kiện tiêu biểu của thành phố hướng tới kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 -...

Cùng chuyên mục

Rộn ràng Tết lúa mới

https://www.youtube.com/watch?v=g2N8TLEV7Qo Điện Biên TV - Hằng năm vào dịp Tết Trung thu dân tộc Lào tại huyện Điện Biên lại tổ chức ăn Tết Khẩu Hó hay còn gọi là Tết lúa mới. Đây là dịp để tỏ lòng biết ơn đến ông bà, tổ tiên và cũng là dịp để anh em, họ hàng, bạn bè cùng nhau sum vầy bên gia đình, người thân.  Đối với gần 100 hộ, 400 nhân khẩu dân tộc Lào tại bản Pa...

Hội thảo nghiên cứu, đề xuất phục dựng Đền thờ Đức Thánh Trần tại Đồi A1

Điện Biên TV - Sáng 15/9, UBND tỉnh tổ chức Hội thảo khoa học nghiên cứu, đề xuất phục dựng Đền thờ Đức Thánh Trần tại Đồi A1, thành phố Điện Biên Phủ. Dự hội thảo có đồng chí Trần Quốc Cường, Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh uỷ; các đồng chí Uỷ viên Ban Thường vụ Tỉnh uỷ; Thường trực HĐND tỉnh, lãnh đạo UBND tỉnh; các đồng chí nguyên Thường trực Tỉnh...

Hội thảo nghiên cứu, đề xuất phục dựng Đền thờ Đức Thánh Trần tại di tích Đồi A1

Dự hội thảo có các đồng chí: Trần Quốc Cường, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy; Mùa A Sơn, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy và các đồng chí nguyên Thường trực Tỉnh ủy, các đồng chí trong Ban Thường vụ Tỉnh ủy; đại diện lãnh đạo...

Khai mạc Liên hoan “Tiếng hát Cựu chiến binh” tỉnh Điện Biên lần thứ nhất

Điện Biên TV - Tối 11/9, tại Nhà thiếu nhi tỉnh Điện Biên, Hội Cựu chiến binh tỉnh tổ chức Lễ khai mạc Liên hoan “Tiếng hát Cựu chiến binh” tỉnh Điện Biên lần thứ nhất, năm 2024. Ban tổ chức trao cờ lưu niệm cho các đoàn tham gia liên hoan. Tham dự Liên hoan “Tiếng hát Cựu chiến binh” tỉnh Điện Biên lần thứ nhất, năm 2024 có 09 đoàn nghệ thuật quần chúng của các huyện, thị xã,...

10 đoàn tham gia Liên hoan Tiếng hát Cựu chiến binh tỉnh lần thứ nhất, năm 2024

Tham dự Liên hoan Tiếng hát CCB tỉnh lần thứ nhất, năm 2024 có 10 đoàn nghệ thuật quần chúng Hội CCB của Khối Cơ quan và Doanh nghiệp, các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh. Mỗi đoàn sẽ dàn dựng một chương trình tổng thời lượng không quá 45...

Hoãn tổ chức Chương trình “Những ngày Hà Nội tại tỉnh Điện Biên”

Điện Biên TV - Văn phòng Thành uỷ Hà Nội vừa có Văn bản số 3945-CV/VPTU thông báo về việc hoãn tổ chức Chương trình “Những ngày Hà Nội tại tỉnh Điện Biên”.   Theo dự kiến chương trình sẽ diễn ra từ ngày 13-15/9/2024. Tuy nhiên, vừa qua cơn bão Yagi (cơn bão số 3) đã gây ra hậu quả và thiệt hại lớn đến một số tỉnh, thành phố trong cả nước, trong đó có Thủ đô Hà Nội....

Gìn giữ và bảo tồn văn hóa truyền thống các dân tộc

Từ khi còn nhỏ, chị Hồ Thị Dua, xã Sa Lông (huyện Mường Chà) được các bà, các mẹ chỉ dạy cho cách thêu hoa văn trên vải để may trang phục truyền thống. Giờ đây, để tiếp nối truyền thống ấy, chị Dua lại hướng dẫn cho cô con gái...

Hoãn tổ chức Chương trình “Những ngày Hà Nội tại tỉnh Điện Biên”

Chương trình “Những ngày Hà Nội tại tỉnh Điện Biên” dự kiến diễn ra từ ngày 13 – 15/9 tại TP. Điện Biên Phủ với nhiều hoạt động giới thiệu, quảng bá, xúc tiến văn hóa, du lịch, nhằm thiết thực Kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô, 70...

Đẩy mạnh số hóa trong hoạt động bảo tàng

https://www.youtube.com/watch?v=25F1cG0oWyc Điện Biên TV - Hiện nay, việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong công tác quản lý, vận hành và quảng bá các tài liệu, hiện vật, đã được Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ đẩy mạnh thực hiện. Qua đó đã mang lại nhiều trải nghiệm mới mẻ cho đông đảo du khách. Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ hiện lưu giữ, trưng bày khoảng 7.000...

Tuần Giáo: Tổ chức các hoạt động chào mừng Quốc khánh 2/9

Điện Biên TV - Sáng 2/9, Trung tâm Văn hóa - Truyền thanh - Truyền hình huyện Tuần Giáo tổ chức chương trình văn nghệ “Vui Tết Độc lập - Nhớ ơn Bác Hồ”, chào mừng kỷ niệm 79 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9. Thi giã bánh dày của người Mông. Với 15 tiết mục văn nghệ đặc sắc, ca ngợi quê hương, đất nước, Đảng quang vinh, Bác Hồ kính yêu, ca ngợi truyền thống, lịch...

Tin nổi bật

Tin mới nhất