Cuối tháng 9/2023, sau khi nhận được thông tin phản ánh trên địa bàn xã Pom Lót xuất hiện tình trạng một số đối tượng khai thác cát trái phép, UBND huyện Ðiện Biên đã chỉ đạo tổ công tác liên ngành phối hợp với các cơ quan đơn vị liên quan tổ chức kiểm tra, xác minh. Tổ công tác đã phát hiện một số cá nhân có hành vi khai thác cát trái phép trên địa bàn xã Pom Lót, tại các điểm mỏ đã hết thời gian cấp phép khai thác khoáng sản là: Ðiểm mỏ thuộc đội 6, xã Pom Lót và đội 19, xã Noong Luống; điểm mỏ đội 6, xã Pom Lót và đội 18, xã Noong Luống. Khu vực này Sở Tài nguyên và Môi trường đã có văn bản yêu cầu các doanh nghiệp hoàn thiện hồ sơ phê duyệt đề án đóng cửa mỏ khoáng sản, thực hiện cải tạo, phục hồi môi trường theo quy định. Tổ công tác và UBND xã Pom Lót đã tiến hành lập biên bản, ngăn chặn, đình chỉ hoạt động khai thác cát trái phép, yêu cầu giữ nguyên hiện trạng làm cơ sở xử lý vi phạm theo quy định.
Dọc sông Nậm Rốm đoạn qua địa bàn các xã: Pom Lót, Noong Hẹt, Noong Luống, Thanh Yên là những địa bàn phức tạp về việc khai thác khoáng sản cát trái phép. Mặc dù chính quyền các xã đã sử dụng nhiều biện pháp như: Tạm giữ phương tiện, phạt hành chính đối với các đối tượng khai thác cát trái phép; thậm chí có thời điểm, các xã triển khai việc chôn cột giới hạn bằng bê tông ở các lối đi ra điểm khai thác cát nhằm không cho các phương tiện chở cát ra vào. Tuy nhiên vẫn xảy ra tình trạng khai thác trái phép. Bên cạnh đó, vì lợi nhuận từ khai thác cát mang lại lớn, nhiều người dân vẫn bất chấp quy định pháp luật để khai thác trái phép. Một số hộ dân khác bán đất cho doanh nghiệp khai thác cát.
Ngoài tình trạng khai thác trái phép cát thì tại một số mỏ đá trên địa bàn huyện Ðiện Biên lại xảy ra tình trạng khói bụi, ô nhiễm môi trường, nhất là vào thời điểm nổ mìn và xay đá để làm vật liệu xây dựng. Không chỉ ảnh hưởng do bụi đá, mà việc vận chuyển đá từ mỏ đi tiêu thụ cũng ảnh hưởng đời sống người dân. Tuyến đường từ xã Na Ư đến xã Pom Lót (huyện Ðiện Biên) là tuyến độc đạo, hẹp nhưng hàng ngày xe trọng tải lớn chạy liên tục. Ngày nắng, bụi cuốn mù mịt, tràn vào nhà dân hai bên đường. Ngày mưa, nhiều người đi xe máy bị ngã do lọt vào các “ổ voi”. Cùng với ô nhiễm môi trường, công tác an toàn lao động cho người lao động tại một số mỏ đá trên địa bàn huyện vẫn chưa được chú trọng. Thậm chí trên địa bàn huyện đã xảy ra tai nạn lao động chết người trong quá trình khai thác đá.
Theo đánh giá của UBND huyện Ðiện Biên, thời gian qua nhu cầu sử dụng khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường trên địa bàn huyện tăng mạnh, do vậy đã phát sinh một số vụ việc vi phạm và tiềm ẩn nguy cơ cao tiếp tục xảy ra các vụ vi phạm trong khai thác, chế biến khoáng sản làm vật liệu xây dựng. Ðể tăng cường công tác quản lý Nhà nước về khoáng sản, huyện chỉ đạo UBND các xã, nhất là các xã: Pom Lót, Noong Hẹt, Noong Luống, Thanh Yên tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật trong lĩnh vực khoáng sản cho người dân, tổ chức nhằm nâng cao nhận thức trong bảo vệ tài nguyên khoáng sản. Kiểm điểm làm rõ trách nhiệm đối với cán bộ, công chức liên quan nếu để xảy ra tình trạng thăm dò, khai thác, tập kết, vận chuyển và tiêu thụ trái phép cát, sỏi mà không có biện pháp giải quyết, xử lý, ngăn chặn. Tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động của các tổ chức, cá nhân được cấp phép hoạt động khoáng sản trên địa bàn, kịp thời đình chỉ hoạt động và báo cáo cơ quan chức năng khi phát hiện có tác động xấu đến môi trường, gây sạt lở, lún, sụt trong quá trình khai thác. Trước khi tiến hành khai thác phải thực hiện đầy đủ các thủ tục về xây dựng, đất đai, bảo vệ môi trường theo quy định.
