Khơi dậy tình yêu văn hóa dân tộc trong học sinh

Từ những điều giản dị

Là một trong những trường trung tâm của xã Na Sang, huyện Mường Chà, năm học này, Trường PTDTBT Tiểu học số 1 Na Sang có 474 học sinh theo học, trong đó 97% là con em dân tộc thiểu số. Mỗi em được sinh ra trong chiếc nôi văn hóa dân tộc mình với những tiếng khèn Mông, điệu xòe, điệu sạp, trò chơi ném còn, ném pao… Những giá trị văn hóa dân tộc đó đã nuôi dưỡng tâm hồn các em. Cũng bởi vậy, việc đưa các hoạt động này vào tích hợp các môn học và thông qua hoạt động ngoại khóa là cách Trường PTDTBT Tiểu học số 1 Na Sang bồi đắp tình yêu văn hóa dân tộc cho học sinh.

Cô Phạm Thị Thu Hằng, Hiệu trưởng Trường PTDTBT Tiểu học số 1 Na Sang cho biết: Bên cạnh tổ chức các chương trình ngoại khóa, giao lưu, trải nghiệm văn hóa các dân tộc, nhà trường còn triển khai lồng ghép chương trình giáo dục địa phương vào từng môn học. Mỗi thầy cô đều xây dựng kế hoạch, bài giảng cụ thể để có những giờ học mang tính thực tế, thông qua trải nghiệm văn hóa bản địa. Để từ đó khơi dậy niềm đam mê, tình yêu văn hóa, hướng các em đến những giá trị bản sắc của dân tộc mình.

Tại Trường PTDTNT tỉnh Điện Biên, bước chân vào “ngôi nhà chung”, mỗi học sinh đều mang theo vài bộ trang phục truyền thống. Mỗi sáng thứ 2 đầu tuần, học sinh sẽ mặc trang phục truyền thống của dân tộc mình. Nếp sinh hoạt này được duy trì nhiều năm bằng ý thức tự giác của các em.

“Nhà trường mong học sinh hiểu được rằng, mỗi em là đại diện văn hóa của một dân tộc, vùng quê. Vì vậy, chúng tôi luôn tạo điều kiện để các em được thể nghiệm các giá trị văn hóa truyền thống, đồng thời tiếp xúc với giá trị văn hóa của các dân tộc khác. Mặc trang phục truyền thống là điều đơn giản nhất nhưng đem lại hiệu quả thiết thực” – cô Nguyễn Thị Huệ, Phó Hiệu trưởng Trường PTDTNT tỉnh cho biết.

Từ những hành động đơn giản nhất tình yêu văn hóa dân tộc được bồi đắp. Có lẽ vậy, không chỉ duy trì như lịch đã quy định, vào các ngày khác trong tuần, trong mỗi lớp học ở trường nội trú tỉnh, không khó để bắt gặp hình ảnh học sinh trong trang phục truyền thống của dân tộc mình. 

“Ngay từ những năm học đầu tiên tại nhà trường, chúng em đều được giáo dục về niềm tự hào, tự tôn dân tộc. Từ những điều giản dị nhất là đó bộ trang phục mặc hàng ngày. Chúng em được thầy cô giáo dục để hiểu và yêu hơn bộ trang phục của dân tộc mình. Em thấy, trang phục mỗi dân tộc có nét đẹp riêng. Vì thế, các bạn đều tự giác mặc và tự hào về điều đó” – em Vàng Thị Thảo, lớp 11B2, chia sẻ.

Cơ hội sáng tạo và giao lưu

Mới đây, hoạt động trải nghiệm với chủ đề “Nét đẹp văn hóa truyền thống các dân tộc” tại Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn, TP. Điện Biên Phủ đã thu hút và để lại nhiều ấn tượng đặc biệt với giáo viên, học sinh, phụ huynh nhà trường.

Sân trường thành “sân khấu trình diễn” sôi động. Các em học sinh tự tin khoác lên mình trang phục truyền thống, trình diễn nhạc cụ dân tộc, biểu diễn văn nghệ, chơi trò chơi dân gian, qua đó đã tái hiện sinh động bức tranh đa sắc màu về đời sống, sinh hoạt, văn hóa của các dân tộc.

Theo em Hoàng Ngọc Ánh, lớp chuyên toán 12C1, Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn, ấn tượng hơn cả là phần trình diễn trang phục dân tộc tái hiện các bộ trang phục truyền thống đặc trưng, từ trang phục của người Thái, người Dao, người Mông, cho đến người Ê Đê và những bộ áo dài truyền thống Việt Nam. Mỗi bộ trang phục đều mang một câu chuyện, một nét đẹp riêng. Thông qua các phần trình diễn phong phú và sáng tạo, Ánh và các bạn được mở rộng thêm kiến thức về sự đa dạng văn hóa, thấy được vẻ đẹp độc đáo của từng dân tộc, từng vùng miền.

“Hơn cả kỳ vọng, hoạt động không chỉ thu hút sự tham gia nhiệt tình, hào hứng của học sinh, mà còn gắn kết học sinh nhà trường cùng hướng đến tình yêu với văn hóa dân tộc địa phương. Bởi điểm đặc biệt của hoạt động lần này là sự tham gia chủ động và sáng tạo của các em học sinh. Nhờ vậy, các em có dịp thể hiện tài năng, phát triển óc sáng tạo, đồng thời tìm thấy niềm vui và động lực trong việc giữ gìn truyền thống văn hóa dân tộc” – cô Lê Thúy Hòa, Bí thư Đoàn trường THPT chuyên Lê Quý Đôn cho biết.

Với mong muốn giữ gìn, quảng bá những giá trị truyền thống của dân tộc, từ nhiều năm nay, Câu lạc bộ Văn hóa các Dân tộc thiểu số của Trường PTDTNT tỉnh là nơi kết nối học sinh nhà trường với các sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Câu lạc bộ có khoảng 100 học sinh tham gia và sinh hoạt định kỳ theo từng tháng, với những chủ đề khác nhau. Mỗi buổi sinh hoạt đều do các em xây dựng, thực hiện dựa trên hướng dẫn, quản lý của nhà trường.

Mỗi đơn vị trường học lại có cách vận dụng, sáng tạo theo nhiều hình thức khác nhau khơi dậy khơi dậy tình yêu văn hóa truyền thống trong học sinh. Dù là bằng cách nào thì việc được tiếp xúc thường xuyên với hoạt động văn hóa, học sinh sẽ nâng cao ý thức giữ gìn, trân trọng nét đẹp truyền thống của cộng đồng các dân tộc nói chung. Khi tình yêu văn hóa dân tộc được nuôi dưỡng thì sẽ xây dựng lên những con người có nhân cách, ý thức, trách nhiệm hơn với cộng đồng, dân tộc; phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh tinh thần của dân tộc.