Ðầu nhiệm kỳ 2020 – 2025, huyện Tủa Chùa đề ra mục tiêu đến năm 2025 có 30% số thôn, bản đạt chuẩn NTM (tương đương 31/103 thôn, bản). Song đến nay toàn huyện chưa có thôn, bản được công nhận đạt chuẩn NTM. Qua rà soát các tiêu chí, mới có 9 thôn, bản đạt từ 9 – 10 tiêu chí; 80 thôn, bản đạt từ 5 – 8 tiêu chí và 14 thôn, bản đạt dưới 5 tiêu chí.
Theo ông Phạm Quốc Ðạt, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Tủa Chùa thì mặc dù cấp ủy, chính quyền các cấp trên địa bàn huyện đã nỗ lực triển khai thực hiện, nhưng gặp nhiều khó khăn. Trong đó, một số tiêu chí đã kéo dài nhiều năm khó có khả năng cải thiện ngay, như: Ðiện, nghèo đa chiều, thu nhập, môi trường và an toàn thực phẩm… Bên cạnh đó, nguồn kinh phí đầu tư của chương trình thấp, chưa đáp ứng yêu cầu, chủ yếu vốn lồng ghép; một số nội dung của nguồn vốn sự nghiệp thực hiện các tiêu chí của chương trình khó triển khai thực hiện; việc huy động tham gia đóng góp của người dân, nguồn lực ngoài Nhà nước còn hạn chế.
Tương tự, tại huyện Ðiện Biên Ðông, việc xây dựng thôn, bản đạt chuẩn NTM và NTM kiểu mẫu cũng đang gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Toàn huyện đăng ký 5/198 thôn, bản đạt chuẩn, nhưng đến nay chưa có thôn, bản nào được công nhận đạt chuẩn NTM. Trong đó, bản Trung Tâm (xã Mường Luân) đạt 10/12 tiêu chí; bản Mường Luân 1 đạt 9/12 tiêu chí; bản Nậm Ngám A và bản Huổi Tao A (xã Pu Nhi) cùng đạt 7/12 tiêu chí; bản Na Phát (xã Na Son) đạt 10/12 tiêu chí. Các tiêu chí các bản gặp nhiều khó khăn nhất trong quá trình thực hiện là: thu nhập, hộ nghèo, nhà ở dân cư, tỷ lệ lao động qua đào tạo và lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ.
Ông Lò Văn Thinh, Chủ tịch UBND xã Pu Nhi (huyện Ðiện Biên Ðông) cho biết: Sau khi được công nhận cơ bản đạt chuẩn NTM vào năm 2020, xã đã lựa chọn, đăng ký 2 bản Nậm Ngám A và bản Huổi Tao A để xây dựng đạt chuẩn NTM. Tuy nhiên, đến nay cả 2 bản mới đạt được 7/12 tiêu chí; những tiêu chí chưa đạt gồm: Thu nhập; nghèo đa chiều; lao động; y tế; môi trường và an toàn thực phẩm. Ðặc biệt, tiêu chí về tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giai đoạn 2021 – 2025 phải dưới hoặc bằng 13% trở xuống, rất khó thực hiện. Trong khi đời sống người dân 2 bản còn nghèo, ít mô hình sinh kế hiệu quả, thu nhập người dân chủ yếu phụ thuộc sản xuất nông nghiệp.
Cũng như Tủa Chùa và Ðiện Biên Ðông, trên địa bàn tỉnh còn huyện Mường Nhé, Mường Ảng và TX. Mường Lay đến nay chưa có thôn, bản được công nhận đạt chuẩn NTM. Theo thống kê của Văn phòng Ðiều phối NTM tỉnh, dù các địa phương đã nỗ lực triển khai giải pháp thực hiện nhưng đến nay toàn tỉnh mới có 125/1.445 thôn, bản đạt chuẩn (trong đó 66 thôn, bản đạt chuẩn NTM kiểu mẫu). Việc thực hiện các tiêu chí theo Bộ tiêu chí thôn, bản NTM và Bộ tiêu chí thôn, bản NTM kiểu mẫu trên địa bàn tỉnh đến năm 2025 gặp nhiều khó khăn. Trong tổng số 12 tiêu chí với 29 chỉ tiêu (thôn, bản NTM) và 6 tiêu chí, 26 chỉ tiêu (thôn, bản NTM kiểu mẫu), có rất nhiều tiêu chí, chỉ tiêu cao, khó thực hiện như: Thu nhập; tỷ lệ hộ sử dụng điện thường xuyên từ lưới điện quốc gia phải đạt từ 95% trở lên đối với thôn, bản đạt chuẩn NTM; không có nhà ở dột nát; tỷ lệ hộ gia đình thực hiện việc phân loại rác và có hố thu gom, xử lý rác tại gia đình phải đạt 100%; hay tỷ lệ hộ nghèo đa chiều phải từ 8% trở xuống đối với thôn, bản kiểu mẫu…
Ðể đẩy nhanh tiến độ xây dựng thôn, bản đạt chuẩn NTM và NTM kiểu mẫu cần sớm khắc phục hạn chế từ nguyên nhân chủ quan. Ðó là: Công tác tuyên truyền chưa được thực hiện thường xuyên; một số cán bộ, người dân chưa nhận thức đầy đủ về vai trò, ý nghĩa của chương trình xây dựng NTM; còn tư tưởng trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước. Ðồng thời tăng cường kiểm tra, rà soát để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc; lồng ghép có hiệu quả các nguồn vốn.
