Khó khăn giao đất, giao rừng ở huyện Điện Biên

Qua rà soát, tổng diện tích đất lâm nghiệp cần giao trên địa bàn huyện Điện Biên là hơn 44.509ha, trong đó hơn 27.020ha đất có rừng và hơn 17.488ha đất chưa có rừng. Ban Chỉ đạo giao đất, giao rừng và cấp GCNQSDĐ lâm nghiệp huyện đã xây dựng kế hoạch chi tiết, triển khai đến từng thôn, bản, hộ gia đình và cộng đồng dân cư. Đồng thời, tăng cường công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về tầm quan trọng của việc giao đất, giao rừng, cấp GCNQSDĐ lâm nghiệp.

 Tuy nhiên việc triển khai giao đất, giao rừng và cấp GCNQSDĐ lâm nghiệp tại các xã vùng sâu, vùng xa, nhất là đối với đất lâm nghiệp chưa có rừng gặp nhiều khó khăn, tiến độ chậm.

Tại xã Na Ư, đến nay khối lượng rà soát chỉ đạt hơn 1.016ha, còn khoảng 3.902ha chưa rà soát. Đa số người dân không đồng ý phương án giao đất, giao rừng, cấp GCNQSDĐ lâm nghiệp và yêu cầu hủy kết quả rà soát, không ký hồ sơ liên quan.

Ông Nguyễn Duy Cường, Giám đốc Công ty TNHH Khảo sát và Xây dựng Duy Cường, cho biết: Tại một số thôn, bản việc triển khai không thành công. Mặc dù công ty đã phối hợp với UBND xã tuyên truyền nhiều lần, người dân vẫn không đồng ý rà soát vì lo ngại không thể canh tác trên đất rừng và vi phạm pháp luật nếu chặt phá. Với diện tích đã rà soát, sau khi công khai kết quả, nhiều người dân yêu cầu hủy kết quả và không đồng ý thực hiện.

Bên cạnh đó, một phần diện tích đã đo đạc nằm trong khu vực đề nghị đưa ra khỏi quy hoạch 3 loại rừng, là đất nương luân canh của các hộ dân. Nhiều người dân không hợp tác thực hiện đo đạc, quy chủ đất và không nhận đất rừng mà muốn giữ lại để làm nương.

Được tỉnh chọn làm xã điểm trong thực hiện giao đất, giao rừng và cấp GCNQSDĐ lâm nghiệp, nhưng xã Phu Luông vẫn gặp nhiều vướng mắc chưa được giải quyết. Theo ông Lò Văn Siêng, Chủ tịch UBND xã Phu Luông, xã đã triển khai đo đạc thực địa tại các thôn, bản với diện tích dự kiến giao là 3.946ha (2.350,8ha đất có rừng và 1.829,44ha đất chưa có rừng). Hội đồng giao đất giao rừng cấp xã đã phối hợp với đơn vị tư vấn thông báo kết quả đo đạc và công bố bản đồ đất. Đồng thời hướng dẫn người dân đăng ký xin giao đất và cấp GCNQSDĐ lâm nghiệp. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, nhiều vướng mắc đã phát sinh.

Công tác rà soát tại các bản gặp khó khăn do tập quán canh tác nương luân canh của người dân, dẫn đến diện tích đất manh mún, không liền khu. Một số bản chưa thống nhất diện tích giao cho cộng đồng và cá nhân, phải tổ chức nhiều cuộc họp để triển khai. Người dân một số thôn, bản không rõ về vùng đất lâm nghiệp đã giao.

Ngoài ra, quy hoạch 3 loại rừng và các dự án khác còn sai sót, không khớp. Toàn xã Phu Luông có hàng trăm hecta đất mà người dân không đồng thuận và không ký hồ sơ, dù đã tuyên truyền nhiều lần. Còn nhiều diện tích đất tranh chấp chưa xác định được chủ sử dụng; hơn 60ha đất xâm canh và điều chỉnh địa giới hành chính chưa được giải quyết.

Không chỉ tại 2 xã trên, công tác giao đất, giao rừng, cấp GCNQSDĐ lâm nghiệp trên địa bàn huyện Điện Biên đang gặp nhiều khó khăn. Ðó là nhiều diện tích dự kiến giao manh mún, nhỏ lẻ, không liền vùng, liền khoảnh; một số thửa đất đang có tranh chấp. Một số nội dung vướng mắc phát sinh vượt thẩm quyền như: Diện tích nằm trong phạm vi điều chỉnh địa giới hành chính; diện tích rừng ngoài quy hoạch 3 loại rừng; một số chủ sử dụng có hộ khẩu tại địa phương khác. Ngoài ra, việc thu hồi các trường hợp đã được giao đất, giao rừng theo Nghị định số 163/1999/NĐ-CP ngày 16/11/1999 trên địa bàn gặp vướng mắc. Tổng số gia đình, cá nhân đã được cấp giấy theo Nghị định số 163 phải thực hiện thu hồi là 7.910 trường hợp. Nhưng mới rà soát, kiểm tra đủ điều kiện thu hồi 2.145 trường hợp.

Cơ quan chuyên môn, chính quyền các xã đã tuyên truyền, giải thích cho người dân hiểu việc thực hiện giao đất, giao rừng và cấp GCNQSDĐ lâm nghiệp để đảm bảo tính pháp lý, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân về chính sách bảo vệ, phát triển rừng. Đối với diện tích đất nằm trong quy hoạch 3 loại rừng mà hiện trạng không có rừng (chưa đạt tiêu chí thành rừng) và người dân đang canh tác nương thì bà con vẫn được tiếp tục canh tác, sản xuất.

Dù đã được tuyên truyền nhiều cộng đồng bản, hộ gia đình vẫn không đồng thuận. Do đó trong tổng số hơn 44.509ha thì có đến 16.271ha người dân không đồng thuận đo đạc (chủ yếu đất chưa có rừng với hơn 11.423ha). Có xã, bản sau khi tuyên truyền người dân đã đồng thuận, nhưng khi đơn vị tư vấn vào đo đạc, quy chủ lại không phối hợp thực hiện. 

Tính đến tháng 10/2024, huyện Điện Biên thực hiện đo đạc được 28.237/44.509ha trong quy hoạch 3 loại rừng (đạt 63,44%); trong đó 22.171ha đất lâm nghiệp có rừng, hơn 6.065ha đất lâm nghiệp chưa có rừng. Hiện nay, qua rà soát, toàn huyện có hơn 169ha (tại xã Na Tông và Phu Luông) người dân không đồng thuận, không phối hợp ký hồ sơ mặc dù đã tuyên truyền nhiều lần; hơn 356ha (tại xã Thanh Chăn và Phu Luông) đang tranh chấp, chưa xác định được chủ sử dụng; 425,68ha (tại các xã Pom Lót, Núa Ngam, Na Tông và Phu Luông) xâm canh, điều chỉnh địa giới hành chính; 1.802ha nằm trong quy hoạch mắc ca (tại xã Mường Pồn và Na Tông); 40ha nằm trong quy hoạch các dự án khác (tại xã Thanh Chăn); 79,47ha hiện trạng các loại đất khác không phù hợp để giao đất lâm nghiệp…